Pages

Thursday, August 7, 2014

Dầu Hỏa - Nguyễn Đình Phù


Vũ khí chiến lược du ha
Nguy
n Đì
nh Phù 

Trong vòng ba năm nay, nhng tính toán v thế chiến lược đa dư toàn cu đã b mt vũ khí chiến lược mi ca Hoa K làm thay đi hn cc din. Đó là vũ khí du ha, mt th vũ khí trước gi làm Hoa K khn đn và b l thuc vào nhng quc gia không my gì thân thin vi Hoa K nm gi như nhng x vùng Trung Đông, Venezuela và Nga. Nhưng thế c hin nay đã b lt ngược và Hoa K đã nm thượng phong đ có th dùng du ha như mt vũ khí chiến lược cho nhng tính toán mi cho chính tr đa dư toàn cu. 

Điu này xy ra được hoàn toàn nh vào mt k thut mi v đào du. Đây là phương cách tân tiến nht dùng v tinh satellite đ điu khin mũi khoan du, đào sâu xung nhiu dm dưới lòng đt ri tùy theo v trí có th quay ngang và đào bên cnh gi là horizontal drilling, tiến ti mc tiêu chính xác có th ch nh như mt chiếc bánh xe! Trước kia vic đào du thường ch dùng nhng d kin do đa chn đem li đ tìm m du và đào th hàng chc ln mi được mt ln trúng. Nhng ln đào ht gi là dry holes, tn tin nhiu và mt nhiu thi gi đ đào trúng m du. Vi nhng d kin v đa cht do satellite technology và cách đào ngang horizontal drilling, vic đào ht gp dry holes không xy ra na! 

Nhưng vic sn xut du hin nay ti Hoa K thay đi nhiu hơn c là do vic ly du t đá gi là shale oil. Dưới đáy ca nhng m du đã bơm ra gn cn t đu thế k 20 đến gi, là nhng m đá shale oil cha du nm ln trong đá. Du ha nm trong đá này trước gi không ly ra được vì không chy và không bơm lên được, gi là du cht, tight oils. Dung lượng ca nhng m du nm trong shale oil còn nhiu hơn nhng m du bơm lên d dàng trước kia, nhưng nay đã bơm cn. 

K thut mi hin ti là dùng cách đào như din t trong đon trước và đào ngang horizontal drilling đ tiến sâu vào nhng m đá shale oil. Sau đó hàng ngàn gallons nước được bơm thng vào nhng vết nt ca m đá shale oil này vi áp sut cc mnh. Du và khí đt nm trong đá được hút ra sau khi được nước bơm vào gii ta và được bơm thng lên trên mt đt. K thut này gi là hydraulic fracturing, thường gi tt là fracking và hin đang được áp dng ti ba vùng có m du shale oil ln nht Hoa K. Đó là vùng Bakken ti tiu bang North Dakota, vùng Permian Basin gn Midland, Texas và vùng Eagle Ford ti phía Nam Texas.



Nh vào s lượng du bơm t ba vùng này vi k thut mi, mc sn xut du ca Hoa K đã tăng vt t 5 năm tr li, nhưng tăng nhiu nht là ba năm nay. Trong thp niên 60s mc sn xut du ca Hoa K lên đến mc cao nht và sau đó đi xung dn. Năm 1970 là mc tt đnh vi sn xut du ni đa là 9.6 triu thùng du mt ngày. Sau đó các m du nht là ti vùng Texas cn dn, cho đến năm 2008 ch còn sn xut được 5 triu thùng du mt ngày. Nhưng t năm 2011 đến 2014, mc sn xut du ha nh vào k thut fracking đã làm tăng lên được 46%, chưa bao gi tăng nhanh lên được như vy k t giai đon 1921-1924, đúng 90 năm trước, lúc mi bt đu vic đào du ti Hoa K to ra các nhà t phú như Rockefeller thi đó!

Năm 2013 mc sn xut du ca Hoa K là 7.5 triu thùng du mt ngày, vi ước tính cho năm 2014 s là 8.3 triu thùng du sn xut mi ngày. Vi đà sn xut này, theo cơ quan năng lượng quc tế International Energy Agency, đến năm 2020, Hoa K s qua mt Saudi Arabia đ sn xut lên đến mc 11.6 triu thùng du mt ngày!



Như vy điu rõ ràng nht là Hoa K s không cn đến Saudi Arabia như trước na! X này t trước đến nay nm gi quyn lc v du ha vì được coi là swing producer, tc có kh năng đ n đnh giá c cho du ha. Vi mc bơm du nhiu nht thế gii, Saudi Arabia ch vic bơm nhiu hơn hay ít hơn đ xác đnh giá c cho du ha và Hoa K l thuc vào x này trên phương din chiến lược. Như vic phi bo v cho Saudi Arabia vi các căn c quân s ti đây cũng như đt Đ Ngũ hm đi ti vùng Bahrain và tun tiu trên vùng Vnh đ gi cho đường thy ch du được lưu thông. 

Trong chiến lược ngăn chn Iran không cho quc gia này chế to bom nguyên t, ngoài vic bo v Do Thái, Hoa K còn b áp lc ca Saudi Arabia. Lý do là hai x Iran và Saudi Arabia là hai k thù không đi tri chung. Iran được coi như cm đu các x theo Shiite, trong khi Saudi Arabia là quán quân cho phe Sunni ca Hi Giáo. Thế chiến lược đa dư hin nay ti vùng Trung Đông có th coi như mt cuc tranh chp đm máu gia hai giáo phái Sunni và Shiite ca Hi Giáo. Hin nay cuc ni chiến ti Syria đã biến th đ thành chiến tranh gia Shiite vi phe ca Assad và Iran ng h, vi phe Sunni ca đa s dân Syria được Saudi Arabia và các vương quc vùng Vnh ym tr. Đây chính là lý do Saudi Arabia đã bt mãn đến cùng cc khi Tng Thng Obama chùn chân không chu cho tn công Assad năm ngoái sau v thm sát dân lành bng vũ khí hóa hc. Quc Vương Abdullah ca Saudi Arabia đã coi đây là mt s phn thùng ca Obama, không chu tiến ti trong vic ym tr phe Sunni đ lt đ Assad như Saudi Arabia đã mong mun.



Tuy nhiên vic Obama tr mt vào phút chót đi vi Saudi Arabia đã cho thy mt điu rõ ràng. Là nh hưởng ca Saudi Arabia đi vi Hoa K đã không còn được như trước. Obama đã tính toán là vùng Trung Đông không còn gi vai trò quan trng như khi Hoa K b l thuc vào Saudi Arabia v du ha và cn phi gi cho Saudi Arabia hài lòng bng mi giá, k c vic gây ra thêm mt cuc chiến tranh khác như ti Syria. Vi mc du ha sn xut ti Hoa K ch trong thi gian ngn sp đến s làm Hoa K đc lp v du ha, Saudi Arabia đã mt đi thế đòn by đ áp lc Hoa K bng du. Nên vic Obama tr mt vi vua Abdullah ca Saudi Arabia trong v Syria va qua có th coi như bước đu trong th chiến lược thay đi ca Hoa K ti vùng Trung Đông, khi Hoa K đã nm được thế thượng phong vi vũ khí chiến lược du ha. 

Cũng thế, lý do đ Iran phi chu vào bàn thương thuyết vi Hoa K v vic tinh luyn nhiên liu uranium cho bom nguyên t, cũng do Hoa K đã trên chân v vũ khí du ha. Iran trước gi đe da s cho phong ta eo bin Hormuz đ chn đường bin ch du ha t các x vùng Vnh, k c Saudi Arabia. Nhưng vi Hoa K gia tăng mc sn xut du do fracking, thế đòn by này ca Iran không còn na. Hoa K trong nhng năm ca thi George Bush hay Clinton đã không th dùng nhng bin pháp chế tài kinh tế kht khe vi Iran ch vì s Iran làm tht đ phong ta eo bin Hormuz và làm ri lon kinh tế toàn cu khi giá du lên vài trăm M Kim mt thùng. 



Nhưng khi áp lc đòn by này ca Iran không còn na, Obama đã có th cho áp dng các bin pháp chế tài kinh tế kht khe nht mà không s Iran phn ng li. Điu làm cho Iran phi qui hàng và chu vào bàn thương thuyết chính là đòn cô lp Iran v ngân hàng và tín dng. Các ngân hàng trên toàn cu không th giao dch vi Iran nên x này b loi ra khi h thng ngân hàng và tín dng, không th bán du ly dollar được, ch có th trao đi hàng hóa vi Trung Hoa, n Đ.. nên đã b thit hi nng và sp đ kinh tế.

Như thế mt khi Hoa K chiếm thế thượng phong trong vũ khí chiến lược du ha, các bài tính chiến lược ca vùng Trung Đông đã phi thay đi hết và đem li nhng gii quyết cho vn đ Iran nhc đu cho Hoa K hàng bao nhiêu năm nay. 

Trong cuc khng hong mi nht hin nay ti Ukraine, vũ khí chiến lược du ha và khí đt cũng đã tr thành thế lc mnh nht cho các tính toán ca Putin và Obama trong vic đi chi gia Nga và thế gii Tây Phương hin nay. Hoa K và Âu Châu gn như đã chp nhn cho Putin chiếm Crimea, nhưng mun ngăn chn nhng tham vng kế tiếp ca Putin là chiếm luôn min phía Đông và Nam Ukraine, phân chia x này ra làm hai, na theo Nga, na theo Tây Âu. Putin có thế đòn by là cung cp khí đt cho Âu Châu bng các ng dn khí đt này chy ngang qua lãnh th Ukraine. Nếu Hoa Kỳ và Tây Âu làm d, nht đnh trng pht Nga nng n hơn bng các bin pháp kinh tế và loi Nga ra khi h thng ngân hàng và tín dng, Putin có th phn ng li bng cách cho khóa các ng dn khí đt này và 60% nhà ca ca Tây Âu s lnh cóng vì thiếu hơi đt!



Ngoài ra Nga cũng là x sn xut du và cung cp cho Âu Châu nên ngoài khí đt, du ha s b khan hiếm vi giá tăng vt cho dân chúng Âu Châu. Hoa Kỳ có th cho xut cng hơi đt sang Âu Châu bng cách cho đông lnh liquefied natural gas và dùng tu tanker ch băng ngang qua Đi Tây Dương cung cp cho khí đt cho Âu Châu. Nhưng nhng cơ s đ làm đông lnh hơi đt ti Hoa K và các cơ cu h tng chưa có sn ti Hoa K và s mt hai ba năm đ có th thay thế toàn b lượng khí đt Âu Châu nhp cng t Nga.

Cũng thế tuy Hoa K trong tương lai có th dư tha du ha đ xut cng sang Âu Châu. Nhưng hin nay Hoa K vn còn lnh cm xut cng du do Quc Hi Hoa K ban hành lut này t đu thp niên 70’s khi dân chúng Hoa Kỳ phi xếp hàng đ mua xăng! Mun xut cng du, Hoa K phi b lut cm này. Nhưng hin vn còn b k ngh lc du chng đi và chưa ra lut được! Lý do là các nhà máy lc du hưởng li do vic mua du sn xut ti Hoa K giá r, cho lc du và bán vi giá ca th trường toàn cu cao hơn nhiu. Nếu b lut cm xut cng du, các nhà máy lc du s phi mua du sn xut ni đa vi giá cao hơn nên không còn li na! Vì s chng đi ca các k ngh lc du, đo lut cm xut cng du vn chưa b được!



Tuy nhiên nếu tình hình ti Ukraine tr thành ti t hơn và Putin cho chiếm thêm đt x này, dĩ nhiên Quc Hi Hoa K s phi b lut cm xut cng làm li cho thiu s lc du đ bo v cho chiến lược toàn cu ca Hoa K chng li Nga! 

Tuy vy ch cn đe da là Hoa K s thc hin vic cung cp khí đt đông lnh cho Âu Châu và s cho xut cng du ha sang, dù phi mt hai ba năm na, cũng đ đ cho Putin phi chùn chân và tính toán li nếu không mun thy kinh tế Nga đi vào ch sp đ như Iran hin nay. 

Đây là thế đòn by quan trng vì Nga hin nay có th được coi như mt th Saudi Arabia th hai, gn như hoàn toàn ch sng bng vic xut cng du ha và khí đt. Kinh tế ca Nga được coi là l thuc hoàn toàn vào ngun li thiên nhiên. Putin có mua chuc được gii quân s và được nhiu nhóm dân chúng ng h, thc ra cũng nh vào các ngun li do xut cng năng lượng này. Nên khi Hoa K có li thế hơn v vũ khí chiến lược du ha, thế đòn by này ca Nga đã gim đi nhiu hiu qu.  

Và trong s tính toán ca Putin hin nay, liu vic chiếm thêm đt ca Ukraine s phi tr giá quá đt do vic Hoa K và Âu Châu loi Nga ra khi h thng ngân hàng và tín dng, cũng như trong hai ba năm đến s ngưng mua du ha và khí đt t Nga. Lúc đó chc chn kinh tế Nga s xung dc không phanh và sp đ d dàng. Putin dĩ nhiên s tính toán li hi vi các gi s và bài tính khác nhau đ chn con đường đi ti trong vài tháng sp đến. Vic Putin gi đin thoi thng nói chuyn vi Obama trong hai tiếng đng h và cho ngoi trưởng Lavrov gp ngoi trưởng John Kerry tun qua là du hiu Putin có th cũng đã chùn chân và lnh cng trước nhng đe da ca Hoa K v năng lượng và phi tính li hết các bài tính chiến lược mi! 

Như vy ch vi mt tiến b k thut mi v đào du, Hoa Kỳ đã làm thay đi hn cc din cho các thế chiến lược và chính tr đa dư ca toàn cu. Ch trong vòng ba năm, Hoa Kỳ đã chiếm thế thượng phong đi vi vũ khí chiến lược du ha và nh đó thay đi hn các tính toán cho vùng Trung Đông cũng như cho Âu Châu hin ti. K thù tương lai và nguy him nht cho Hoa K hin nay là Trung Hoa cũng s b nh hưởng không nh vì ưu thế mi này ca Hoa K đi vi vn đ năng lượng. 

Điu đu tiên là nhng k ngh sn xut v solar panels, chế các tm bng đi ánh sáng mt tri ra đin ca Trung Hoa hin nay đã bt đu b phá sn. Trong my năm trước, Trung Hoa đã chiếm đến 80% th trường v k ngh này. Nhưng vi giá du đi xung, mc sn xut du ni đa Hoa K đi lên, các k ngh v năng lượng mt tri đu b phá sn hết! Và Trung Hoa đu tư nng v các ngành này s b nh hưởng nng! Đây ch là mt đim nh trong nhng chiu hướng thay đi ln trên toàn cu do các tiến b v k thut đem li. 



S phát trin nhanh chóng v kinh tế ca Trung Hoa trong vài thp niên qua, thc s ch do Hoa K, Tây Âu và Nht sai lm đu tư quá trn vào Trung Hoa và thiếu suy nghĩ cho các hu qu tương lai. Nhưng Trung Hoa không th so sánh vi Hoa K v phương din tiến b k thut, ch biết hc lén, ăn cp và lường gt các nhà đu tư ngoi quc. Nên hin nay kinh tế Trung Hoa đã chm li và nhiu phn s đi vào suy thoái nng trong tương lai.

Tóm li Hoa K vn là quc gia hàng đu ca thế gii vi nhng phát minh và tiến b k thut mi m. Ch vi mt phương cách đào du tân tiến, Hoa K đã làm thay đi hn nhng thế tính toán chiến lược đa dư trên toàn cu. Tt c nh vào vũ khí du ha nay đã tr thành ưu thế chiến lược cho Hoa K đ chng li vi các k thù cũ như Iran, Nga. Cũng như đi vi k thù mi trong tương lai chính là Trung Hoa vy!


Sưu tầm

No comments:

Post a Comment