Để nhớ về một nạn nhân chiến tranh
mà mình quen biết. Nhân ngày 30/4.
Cứ giờ ra chơi là nó chạy một vòng
quanh sân trường, chạy thong thả từ đầu sân đến cuối sân và bảo mình đứng chờ.
Sân trường rải sỏi rộng khắp với hai hàng cây Phượng Vỹ tỏa bóng mát, lung linh
nắng trên những mái đầu trẻ thơ nô đùa ầm ĩ. Cứ đúng 10 giờ sáng, tất cả các
lớp xếp hàng từng cặp học sinh rồng rắn theo thầy cô ra sân để "xổng
chuồng", để chạy nhảy hò hét. Gọi là giờ ra chơi.
Nó học cùng lớp và ngồi cùng bàn với
mình từ khi còn bé. Hai đứa cặp kè đi đôi với nhau suốt thời gian học tiểu học,
cùng chia nhau một mặt bàn với lọ mực tím. Khi xưa trẻ con chỉ dùng bút có ngòi
chấm mực, cấm viết bút bi, chẳng hiểu tại sao!
Thuở ấy nó đã nổi tiếng có hoa tay
và viết chữ đẹp nhất lớp. Nét sắc nét cạnh bay bướm và đặc biệt có thể vẽ bất
cứ thứ gì cho bất cứ ai, nháy mắt đã xong.Nó đã vẽ tặng mình cả tập cao bồi
cưỡi ngựa và nhiều thứ khác.
Cứ giờ ra chơi là nó chạy một vòng
quanh sân trường bụi mù, chạy ngang, chạy dọc mặt cắm xuống đất tìm kiếm gì
không ai biết. Nhưng mình biết và ngồi chờ.
Có điều trời phú nó có hoa tay, năng
khiếu vẽ bẩm sinh nhưng không cho nó có trí nhớ. Nó học rất vất vả, hay quên,
học đâu quên đó. Hình như trong đầu nó có gắn một bộ nhớ đặc biệt, chỉ nhớ hình
ảnh đường nét, nhớ mọi chi tiết. Nó ghét phải học thuộc lòng những bài viết có
chữ. Bài toàn tiếng Pháp thì nó chịu thua. Chỉ được hai ba điểm trên mười. Nhưng bù lại nó giỏi toán nên hai đứa bù đắp
giúp đỡ lẫn nhau.
Sau này lớn lên mình mới hiểu tại
sao nó không thích đọc sách mà chỉ thích xem phim. Rảnh rỗi lúc nào nó liền lấy
giấy ra vẽ.Nó từngchỉ mình cách dùng ánh sáng và bóng tối sao cho có độ nông
sâu, tạo khối và bố cục. Mình đã tiên đoán nó sẽ trở thành họa sĩ, chí ít cũng
sống bằng nghề vẽ bảng quảng cáo với đôi tay trời cho.
Cứ giờ ra chơi là nó chạy 1 vòng, có
khi vài lượt để tìm chiến lợi phẩm, áo ướt đẫm mồ hôi và bảo mình đứng chờ dưới
hiên trường cho đỡ nắng. Nó chạy hình chữ O, chữ U rồi chữ Thập. Nhiều khi chờ
lâu cũng chán!
Năm đệ lục nó chuyển sang học trường
Việt. Xa cách nhưng thỉnh thoảng vẫn gặp nhau, uống ly chanh đường, chia nhau
trái dừa xiêm. Nói chuyện trời ơi đất hỡi. Nó học cóc nhảy từ trường nọ sang
trường kia, hết Trường Sơn, Thượng Hiền rồi lại Hồ Ngọc Cẩn. Gia đình đổi nhà
và địa chỉ liên tục, rồi bố mẹ nó bỏ nhau. Nhưng nó cũng học được hết lớp đệ
nhị để thi Tú Tài.
Mình thi đậu còn nó thi rớt. Năm sau
nữa mình lên Đại học thì nó vào quân đội. Thời gian đó ai trượt Tú Tài, tới
tuổi đều bị bắt đi quân dịch, đi lính. Những đứa trẻ chưa kịp biết mùi đời đã
vội ôm súng ra trận. Của cả hai miền, giết nhau....
Cứ đến giờ ra chơi là nó bảo nó đói,
nó chạy hai ba vòng sân trường và nhặt vài khúc bánh mì đủ loại, trẻ con ham
vui nô đùa ko buồn ăn, hoặc ăn dở vứt đi vẫn còn gói giấy, mang về. Và hai đứa
chia nhau, ngon lành, thích thú. Chuyện gì nó cũng chia sẻ với mình, như chia
từng món quà sáng. Giờ nó đã mặc áo lính, sinh tử ngang vai, biết thế nào!
Thỉnh thoảng về phép nó tìm mình rủ đi cinê, ra khu Viễn Đông ăn bò viên, uống
nước mía và tối nghe nhạc phòng trà Tự Do hoặc đi ngủ chung với gái qua đêm.
Hai thằng một con cho vui... đỡ tốn tiền. Nó bảo vậy.
Lần về phép cuối cùng trước khi mình
đi du học. Nó đến tìm, tóc húi cua, quần áo rằn ri, da sạm nắng, nhờ mình chở
xe đi gặp người tình. Chẳng hiểu nó quen ở đâu ra một cô thợ uốn tóc rất xinh.
Cũng chỉ đưa xem hình. Lúc đó nó đã hết phép nhưng vẫn nấn ná ở lại Sài Gòn để
gặp nàng. Nó bảo nó đang yêu và muốn lấy vợ. Nhưng khi qua cầu Trương Minh
Giảng bị quân cảnh thổi còi hỏi giấy. Nó bị túm cổ vứt lên xe, chưa kịp từ giã
người vợ muốn cưới... và mình cũng không còn dịp gặp lại nó nữa.
Bẵng đi vài chục năm sống ở nước
ngoài. Vật đổi sao dời, chiến tranh chấm dứt. Người Việt tứ tán khắp năm châu,
bỏ chạy cộng sản tìm đường sống, người đi biển kẻ băng rừng qua Thái qua Phi
qua Mã... Mình đã quên hẳn thằng bạn nối khố thuở nào và tưởng nó đã chết từ
lâu nơi ngục tù hay chân trời góc biển nào đó.
Nhưng quả đất tròn, rất tròn. Mới
đây gặp lại nó ở một ngã tư đông đúc xe cộ, một ông già sửa xe gắn máy đầu
đường, mất một mắt vào những phút cuối của cuộc giao tranh tương tàn vừa qua.
Nhưng dù còn một mắt nó vẫn nhận ra mình.
Nó không còn chạy một vòng lúc giờ
ra chơi như hồi bé để nhặt quà sáng, chia nhau sự phí phạm của đám trẻ con học
trường Tây. Giờ đây nó đang chạy một vòng đời cuối cùng cho hết một kiếp người
khổ đau vật vã. Nó bảo nó đã đi tù, mất hết nhà cửa cha mẹ để lại, mất vợ mất
con khi bị đuổi đi vùng kinh tế mới. Nó đã đạp xích lô, bán đồng nát, bán ve
chai vé số, thợ vịn thợ hồ để cuối cùng trở thành bác sửa xe.
Mình mới trở thành bác họa sĩ.
Nó vừa cười vừa khóc ôm mình siết
chặt rồi ngửa cổ bật cười vang.
Trời Sài Gòn vẫn mưa vẫn nắng. Chẳng
vì đâu. (*)
(*) Ý thơ Nguyên Sa
PHAN NGUYÊN
Sài Gòn 13/06/2020
No comments:
Post a Comment