Wednesday, March 22, 2023

Thịt Quay Kho, Một Trong Những Món Kho Đơn Sơ Dễ Làm Nhưng Rất Hấp Dẫn


Trong các món kho, thịt heo quay kho cũng là một món ăn rất hấp dẫn nhờ ở lớp da xốp xốp mềm mềm, miếng thịt béo bùi thoang thoảng mùi ngũ vị hương. Cách chế biến thì rất đơn sơ dễ dàng tưởng không có món nào dễ hơn.
Chỉ cần mua thịt quay, nhờ người bán chặt miếng nhỏ, to thế nào đó theo ý mình, về nhà bắc lên lò là kho thôi.

Vật liệu : 
- 1 ký thịt heo quay
- Nước mắm
- Nước màu
- Đường
- Muối
- Hành lá, ớt 

Thịt quay chặt miếng nhỏ


Cách làm

Thịt trước khi kho, chế nước sôi hai ba bận cho đi hết những mảnh thịt vụn lợn cợn mỡ. Bắc nửa lít nước lên lò, cho một muỗng cà phê muối, một muỗng canh nước mắm, hai muỗng canh đường, nửa muỗng cà phê nước màu. Chờ hỗn hợp gia vị sôi lên, cho hết thiṭ quay đã rửa vào kho riu riu cho tới khi thịt mềm. Nếu thịt chưa mềm đủ thì thêm chút nước sôi kho tiếp, nêm nếm lại cho vừa ăn trước khi tắt lò. 


Thịt quay kho ăn với cơm trắng kèm thêm cải bắp trộn giấm họăc dưa cải bông ngon không gì bằng.

Bon appétit!

Người Phương Nam

Dự Đoán 10 Loại Công Việc Của Con Người Sẽ Do AI Làm Thay



Trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ lấy đi bao nhiêu loại việc làm của con người? Với sự xuất hiện robot AI trò chuyện ChatGPT, chắc hẳn nhiều người cũng đang lo ngại công việc của mình sớm muộn cũng được AI làm thay.

ChatGPT được tỷ phú Bill Gates ca ngợi

Theo một cuộc khảo sát, tính đến tháng 1/2023 có đến 89% sinh viên đại học ở Mỹ sử dụng ChatGPT để làm bài tập về nhà (tính đến ngày 6/2), kho ý tưởng về ChatGPT tiếp tục tăng lên. Ngay cả tỷ phú công nghệ Bill Gates cũng đánh giá cao khi cho biết rằng sự xuất hiện của công nghệ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT có ý nghĩa lịch sử lớn gần như sự ra đời của Internet và máy tính cá nhân.

ChatGPT là mẫu robot trò chuyện (chatbot) hoàn toàn mới do phòng thí nghiệm nghiên cứu trí tuệ nhân tạo OpenAI phát hành ngày 30/11/2022, đây là một công cụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên được điều khiển bởi công nghệ trí tuệ nhân tạo. Nó có thể tiến hành các cuộc hội thoại bằng cách học và hiểu ngôn ngữ của con người, đồng thời cũng có thể tương tác theo mạch văn của cuộc trò chuyện gần như người với người trò chuyện, thậm chí có thể hoàn thành các nhiệm vụ như viết email, kịch bản video, viết quảng cáo, dịch thuật và viết mã (code).

ChatGPT có thể hoàn thành nhiều vấn đề về trí thông minh, không chỉ vượt qua kỳ kiểm tra pháp lý và y tế của một số trường học ở Mỹ mà thậm chí còn vượt qua bài kiểm tra đầu vào cấp độ kỹ sư phần mềm cấp ba của Google (mức lương hàng năm là 183.000 USD). Chatbot AI này không chỉ có thể viết luận văn, đánh giá âm nhạc, viết thư xin việc, thậm chí còn có thể tạo sách thiếu nhi, giúp sinh viên đại học gian lận.

Google thậm chí còn phát hiện ra trong trường hợp phỏng vấn ChatGPT tại công ty thì ChatGPT đạt chuẩn để Google tuyển dụng làm lập trình viên cấp cơ bản. Nhân viên của Amazon đã thử nghiệm ChatGPT cũng cho biết chatbot “thực sự tốt” trong việc trả lời các câu hỏi hỗ trợ khách hàng, “tuyệt vời” trong việc tạo tài liệu đào tạo, và “rất mạnh mẽ” trong việc trả lời các câu hỏi về chiến lược của công ty.

Một nghiên cứu năm 2013 của Đại học Oxford cho thấy trong vòng 20 năm tới có đến 47% công việc ở Mỹ có thể bị AI thay thế.

Giới chuyên gia cho biết các công nghệ AI mới nổi như ChatGPT có thể lấn chiếm công việc của nhiều người, đặc biệt là công việc văn phòng.

Lịch sử phát triển của ChatGPT


Cuối tháng 11/2022, robot trò chuyện đối thoại bằng trí tuệ nhân tạo ChatGPT đã ra mắt, chỉ trong 5 ngày số lượng người dùng đăng ký đã vượt quá 1 triệu.

Ngày 2/2/2023, công ty trí tuệ nhân tạo (AI) OpenAI của Mỹ đã phát hành gói đăng ký thử nghiệm ChatGPT – ChatGPT Plus. ChatGPT Plus được cung cấp với mức giá 20USD mỗi tháng, người đăng ký có thể nhận được dịch vụ ổn định hơn và nhanh hơn phiên bản miễn phí, cũng như quyền ưu tiên dùng thử các tính năng và tối ưu hóa mới.

Ngày 2/2/2023 Microsoft chính thức thông báo rằng tất cả các sản phẩm của họ sẽ tích hợp ChatGPT, ngoài Office và công cụ tìm kiếm Bing đã công bố trước đó, Microsoft cũng sẽ tích hợp ChatGPT trong nền tảng điện toán đám mây Azure.

Ngày 3/2/2023, giới lãnh đạo IT lo ngại robot trò chuyện trí tuệ nhân tạo ChatGPT nổi tiếng đã bị tin tặc sử dụng để lên kế hoạch tấn công mạng. Một báo cáo của BlackBerry đã khảo sát 500 người ra quyết định trong ngành IT của Vương quốc Anh về công nghệ ChatGPT mang tính cách mạng, theo đó hơn 76% tin rằng có những nước đã dùng ChatGPT trong chiến tranh mạng nhắm mục tiêu vào nước khác. Gần một nửa (48%) tin rằng vào năm 2023 sẽ có một cuộc tấn công mạng “thành công” do ai đó sử dụng ChatGPT với ác ý gây ra.

Nhiều việc làm của con người dần được robot AI thực hiện thay


Nghiên cứu mới nhất chỉ ra 10 công việc sau đây có nhiều khả năng bị AI thay thế nhất: Tất cả các công việc truyền thông, bao gồm quảng cáo, viết kỹ thuật, báo chí và bất kỳ nghề nghiệp nào liên quan đến sáng tạo nội dung đều có khả năng bị ảnh hưởng bởi ChatGPT và các dạng trí tuệ nhân tạo tương tự. Bởi vì việc phân tích và giải thích một lượng lớn dữ liệu và thông điệp dựa trên ngôn ngữ là kỹ năng mà công nghệ AI có thể cải thiện.

Có dự đoán cho thấy những nghề sau đây có nhiều khả năng bị ChatGPT thay thế nhất: ①Công việc kỹ thuật, bao gồm lập trình viên và kỹ sư phần mềm; ②Nhân viên truyền thông; ③Nhân viên pháp lý; ④Nhà phân tích nghiên cứu thị trường; ⑤Giáo viên; ⑥Tài chính; ⑦Thương nhân tài chính Trader; ⑧ Nhà thiết kế đồ họa; ⑨ Kế toán; ⑩ Dịch vụ khách hàng.

Một nghiên cứu năm 2022 của công ty nghiên cứu công nghệ Gartner dự đoán rằng đến năm 2027, chatbot sẽ là kênh dịch vụ khách hàng chính của khoảng 25% công ty.

Chuyên gia Kai-fu Lee (Lý Khai Phục) nổi tiếng về AI đã phân tích và liệt kê 10 công việc hàng đầu sẽ bị AI thay thế trong tương lai. Ông cho biết có nhiều công việc mà AI có thể làm tốt hơn con người, tiêu biểu như công việc có quy trình đơn giản và lặp đi lặp lại. Ông đã liệt kê 10 loại công việc trong tương lai sẽ “chỉ tồn tại trên danh nghĩa” và 10 loại công việc tưởng chừng là “bát cơm vàng” nhưng đã “rất nguy cơ”, qua đó kêu gọi những người hành nghề liên quan lên kế hoạch trước.

1. Nhân viên tiếp thị qua điện thoại
Tiếp thị qua điện thoại sẽ là một trong những công việc bị AI thay thế nhanh nhất, trong tương lai những cuộc gọi như vậy sẽ ngày càng trở nên tự nhiên hơn. AI cũng sẽ tìm cách thu hút khách hàng thông qua thông tin khách hàng, lịch sử mua hàng, nhận diện nét mặt… So với tiếp thị qua điện thoại thủ công thì việc dùng AI thay thế giúp gần như không tốn chi phí, không ngại vấn đề phàn nàn lại có hiệu quả cao, có tính nhất quán cao với logic kinh doanh, do đó ông Kai-fu Lee tin rằng công việc tiếp thị qua điện thoại “không có tương lai”.

2. Dịch vụ khách hàng
Do tính chất lặp đi lặp lại của loại công việc này (thường phản hồi kiểu định sẵn) nên các vị trí dịch vụ khách hàng sẽ bị thay thế phần lớn bởi AI. Điều này sẽ được thực hiện theo nhiều giai đoạn, đầu tiên sẽ được thay thế bằng chatbot và dịch vụ khách hàng qua email, tiếp theo là dịch vụ thoại liên quan đến một số lượng lớn cuộc gọi và các sản phẩm/dịch vụ tương đối đơn giản, còn yếu tố con người sẽ đóng vai trò dự phòng xử lý các cuộc trò chuyện hoặc cuộc gọi mà AI không thể xử lý (chẳng hạn như khách hàng tức giận và phàn nàn…), nhưng quá trình này cũng sẽ tích lũy rất nhiều dữ liệu cho AI để cuối cùng có thể giúp AI thể hiện tốt hơn con người.

3. Nhân viên kho
Các robot robot công nghiệp và các giải pháp tự động hóa đã bắt đầu thay thế con người trong vận chuyển chính xác các kệ hàng hóa đến vị trí được chỉ định của nhà kho. Với những tiến bộ về thị giác máy tính và thao tác robot, AI có thể dễ dàng tiếp cận thùng hàng và chất hàng lên xe tải cùng thực hiện các nhiệm vụ kho hàng khác. Xu hướng tự động hóa kho bãi và hậu cần ngày càng trở nên khó cưỡng lại, so với các nhà máy, tự động hóa kho hàng đòi hỏi độ chính xác thấp hơn và do đó dễ thực hiện hơn.

4. Nhân viên thu ngân và nhân viên vận hành

Một số công ty tầm cỡ thế giới đã giảm số lượng người điều hành cửa hàng trực tuyến từ 20.000 xuống còn 10.000, vì đây là những người trung gian “vô danh” xử lý dữ liệu và thông tin, công việc của họ bao gồm lưu trữ tài liệu, xử lý, mua hàng, quản lý hàng tồn kho, phát hiện lỗi, tính toán lượng hàng bán, báo cáo kết quả cho quản lý… Nhưng với việc số hóa các quy trình kinh doanh, các hệ thống kinh doanh thông minh có thể tự động hóa toàn bộ quy trình và AI thậm chí có thể đưa ra quyết định trực tiếp.

5. Điện thoại viên

Nhân viên tổng đài điện thoại là một trong những công việc sử dụng ít kỹ năng nhất của giao tiếp giữa con người qua điện thoại. Ngày nay nhận dạng giọng nói ngày càng chuẩn xác hơn (nhận dạng giọng nói của Microsoft đã vượt trình độ con người) và tổng hợp giọng nói theo hướng đối thoại theo tình huống ngày càng trở nên tự nhiên hơn (tổng hợp giọng nói của Google y như con người), do đó dự đoán việc làm nhân viên tổng đài điện thoại bị AI thay thế chỉ còn là vấn đề thời gian.

6. Thu ngân/Thủ quỹ

Cạnh tranh gay gắt đang buộc các nhà bán lẻ, ngân hàng và công ty thức ăn nhanh phải triệt để nhất có thể trong tinh giản hóa các quy trình thủ công. Nhưng giá thành cao trong đầu tư cửa hàng không người và vấn đề thanh toán di động còn chưa phổ biến, dự đoán tạm thời hiện nay cửa hàng không người chưa thể nhanh chóng phổ biến rộng trên quy mô lớn, nhưng xu thế máy thanh toán tự động cũng như máy bán hàng tự động thông minh và cửa hàng tiện lợi nhỏ đang ra đời rầm rộ, vì vậy cũng đến lúc công việc trợ lý bán hàng gặp nguy cơ.

7. Nhân viên thức ăn nhanh

Việc chuẩn bị thức ăn vừa lặp đi lặp lại vừa cố định tại chỗ nên chắc chắn sẽ bị AI thay thế. Hiện nay những hệ thống cửa hàng theo chuỗi đã bắt đầu tự động hóa quy trình đặt hàng, bước tiếp theo sẽ là tự động hóa việc chuẩn bị và nấu nướng thực phẩm. Ngoài ra trong tương lai sẽ có những hệ thống nhà hàng bình dân theo chuỗi kiểu hoàn toàn mới với chức năng nấu và phục vụ hoàn toàn tự động, do đó “nhà hàng robot” sẽ thay thế hoạt động kinh doanh thức ăn nhanh truyền thống, dẫn đến số lượng nhân viên thức ăn nhanh giảm sút.

8. Máy rửa chén

AI sẽ có khả năng thực hiện toàn quy trình rửa chén/bát, có thể lấy bát đĩa trực tiếp ra khỏi bàn ăn, sau đó rửa bát đĩa và lau cho sáng bóng. Giá của robot rửa chén/bát hiện còn khá cao, nhưng đối với các nhà hàng lớn thì họ vẫn có thể chấp nhận được nếu cân nhắc so với chi phí lao động tiết kiệm được.

9. Thanh tra chất lượng dây chuyền sản xuất

Những công ty “AI + sản xuất” sẽ nổi lên khiến các dây chuyền sản xuất có công việc lặp đi lặp lại và môi trường làm việc cố định sẽ dần bị AI thay thế. Quá trình bị thay thế này có thể kéo dài trong khoảng hai thập niên, bởi độ khó của thao tác khiến robot AI còn chưa đủ đáp ứng, nhưng cũng có một số công việc trong dây chuyền sản xuất mà dễ sử dụng AI, chẳng hạn như kiểm tra hư hỏng hay khiếm khuyết của hàng hóa, bởi vì loại công việc này có thể tận dụng lợi thế của xử lý thị giác máy tính trong khi yêu cầu ít hoặc không cần thao tác.

10. Chuyển phát nhanh

Người đưa thư và người giao hàng đang bị thay thế bởi robot giao hàng, ô tô nhỏ, xe tải lớn và máy bay không người lái. Trước tiên sẽ là dịch vụ giao hàng trong nhà trong các môi trường có cấu trúc (như phòng khách sạn và căn hộ), sau đó mở rộng ra các tuyến đường phi công cộng, cuối cùng là thâm nhập vào toàn bộ ngành chuyển phát nhanh. Do đó công việc chuyển phát nhanh không phải lựa chọn tốt, vì công việc này liên quan đến rất ít kỹ năng con người và sự tương tác giữa người với người.


Ngoài ra chuyên gia công nghệ Kai-fu Lee cũng liệt kê top 10 công việc tưởng chừng là “công việc vàng”, nhưng dưới sự phát triển của AI thực chất lại đang gặp nguy hiểm: nghiên cứu thị trường, nhân viên điều chỉnh bảo hiểm, nhân viên bảo vệ, tài xế xe tải, người thụ lý vay tiêu dùng, phóng viên tài chính và thể thao, nhân viên kế toán và phân tích tài chính, người hái trái cây, chuyên gia đầu tư, bác sĩ X quang. Ông dự đoán các vị trí bị AI thay thế không chỉ giới hạn ở những công việc có thu nhập thấp, vì vậy trước tiên mọi người có thể tránh những lĩnh vực này và qua đó hãy hoạch định lại nghề nghiệp cho tương lai. Cho dù AI gây vấn đề khủng hoảng nghề nghiệp, nhưng theo ông Kai-fu Lee thì những vấn đề “rất người” như nhu cầu tình yêu, đồng cảm và nhu cầu người bạn đồng hành là thứ AI lạnh lùng không thể thay thế.

Thiên Tư

Đôi Thiên Nga - Minh Lương

Nửa Đời Còn Lại - Sỏi Ngọc

 

Tôi đứng trước tủ áo mở toang, lần lượt nhìn từng cái, nghĩ thầm: Cái đầm này tay áo ngắn quá, lớn tuổi rồi cánh tay chẳng còn tròn lẳn như xưa, lại phơi ra thì không lịch sự cho lắm!.. Còn chiếc áo này thì cổ hơi hở, lần đầu tiên gặp người ta, mình không tự nhiên! Chiếc quần này thì ống loe quá làm người mình sao lùn hẳn…

Cứ thế tôi tung hết cả cái tủ quần áo ra đầy giường ngủ lớn queen size mà vẫn chưa chọn được cái nào vừa ý mặc cho chiều nay, lại gần đến giờ phải đi nữa, từ nhà đến chỗ hẹn cũng phải mất 1 tiếng đồng hồ trừ hao giờ kẹt xe nữa chứ; thế mà chả có cái nào hợp với mình vào lúc này cả, vậy mà cuối tuần nào tôi cũng đi shopping với bạn, khiêng về bao nhiêu cái!

Nhìn đồng hồ, rồi vội vàng bấm số gọi cho cô bạn:

- Allo Thu Hằng hả? Bích Chiêu đây... Cho mình xin lỗi nhé, chắc mình sẽ không đến đâu, mất công quá...

- Tại sao không đến?

- Tại vì…

Tiếng Thu Hằng nói rõ ràng trong điện thoại vẻ không bằng lòng lắm:

- Nè Bích Chiêu ta nói cho mi biết nhe, người ta không phải người ở đây đâu, lâu lắm mới về thăm gia đình một lần, ta phải nói gẫy lưỡi mới có ngày họp mặt hôm nay, hôm thì mi bận, hôm thì ổng bận, rồi hôm thì ta bận... Cả 3 người mình đâu phải ở không đâu mà muốn gặp lúc nào thì gặp chứ! Mi phải biết muốn gặp nhau lấy hẹn rất khó, mi lại mè nheo nữa thì ta hết ý rồi đó…

- Ta xin lỗi!

- Vậy sao ngay từ đầu mi không nói luôn là không muốn gặp đi, để ta đỡ phải mất công lấy hẹn? Mà nói cho ta biết vì sao mi lại đổi ý vậy để xem có lý không cái đã?

- Tại vì... ta không tìm được bộ đồ nào cho vừa ý…

- Thiệt tình! Chờ đó, để ta đem đến cho mi bộ đồ của ta nhe!

- Thôi! Đồ mi toàn là cái hở sâu quá không à.

- Dạ thưa chị, em biết chị chỉ thích mặc mấy đồ kín cổ cao tường, áo đầm dài chấm đất, bao phủ toàn thân phải không? Chán mi ghê, ổng có chấm điểm quần áo đâu chứ, chỉ muốn nói chuyện thôi.

- Thì lần đầu gặp gỡ mà mi, sure là ổng sẽ nhìn mình từ đầu tới chân rồi.. Ta ngại quá! Ta nghĩ lại rồi, bây giờ mình đã không còn trẻ, đã gần 60 rồi, không biết có cần ai làm bầu bạn không nữa, ta đã quen sống một mình, quen tự do cả 10 năm nay rồi, bây giờ lại quen thêm ai nữa cho mệt, lại làm phiền cả đôi bên... ta...

- Hey! Stop nhe! Nói cho mi biết nhe, ta mệt vì mi và cả ổng, cả 2 người y chang vậy, ổng cũng như mi, sáng nắng chiều mưa, lúc thì yes yes, lúc thì no no... Ta nói hết nước miếng luôn đó! Thôi, đi thay đồ đi ta đến đón nhe, trong nửa tiếng nữa ok.

Tôi ngần ngừ thì đã nghe cô bạn cúp cái rụp bên kia đầu dây.

Quay trở lại với núi quần áo đầy một giường, tôi phải mặc 1 trong những thứ ấy mà thôi vì không còn chọn lựa nào khác nữa, nếu không phải mặc đồ cô ta áo thì ngắn tay rộng, cổ lại khoét sâu nữa!


***

Mùa Xuân năm ngoái tại hội chợ Tết, giữa tiếng pháo đỏ đì đùng, đoàn múa lân với thằng bờm nhảy lao xao trước tiệm bán hoa mai đào của đoàn tôi cho việc gây quỹ từ thiện, tôi gặp lại cô bạn học cũ thời trung học, Thu Hằng. Chúng tôi rất thân nhau thuở cùng đi học; đã khoảng một thời gian dài 20 năm chúng tôi chưa từng gặp lại vì sau khi học xong, mỗi đứa một nơi, lập gia đình, bận rộn chuyện công sở... Thu Hằng vẫn không đổi bao nhiêu, vẫn hay nói cười huyên thuyên, đã lập gia đình nhưng vẫn chẳng có con.

Còn số phận tôi không được may mắn lắm, chồng tôi đã qua đời sau một cơn bạo bệnh cách đây 10 năm, anh ra đi nhẹ nhàng, bất ngờ sau khi ăn cơm chiều xong, chàng bị lên cơn đau tim, gục xuống bàn và chìm sâu vào giấc ngủ miên viễn, chúng tôi vô cùng hụt hẫng, và không chuẩn bị; gánh nặng như thêm sức làm oằn đôi vai gầy guộc của tôi, vừa đi làm, vừa trông con, làm tôi không còn chút thì giờ nào cho riêng mình.

20 năm như một thoáng mơ, hai đứa chúng tôi ngồi với nhau ở hội chợ Tết, tôi kéo chiếc ghế cho bạn ngồi, hai đứa tâm sự với nhau mãi đến chiều khi chẳng còn người trên sân khấu nữa, nhìn xung quanh mọi người đã về hết, Thu Hằng vẫn cứ nài nỉ tôi:

- Mi hãy nghe ta, đi thêm một bước nữa cho bớt cô đơn, thấy mi còn trẻ, còn sắc, ta thấy tiếc lắm!... Mà mi nhớ ông anh ta không? Cái ông chả bao giờ nhìn đến con gái cả đấy?

- Ta... thật tình cũng nhiều lúc thấy buồn và lẻ loi lắm, nhưng nghĩ mình đã lớn tuổi, vác thêm một người nữa lại phải có trách nhiệm, rắc rối quá!

- Cứ thử xem sao, hãy mở lòng và cho mình một cơ hội nữa, được thì tiến xa, không thì mi cũng chả mất mát gì mà, đúng không? Con mi đã lớn, hãy nghĩ cho bản thân mình.

Tôi chả biết trả lời sao, im lặng sửa soạn mọi thứ chất lên xe ra về.

Lúc tôi vừa bước lên xe, nó cố níu tay tôi:

- Ông anh ta sẽ từ bên Pháp về thăm nhà vào tuần tới, ta sẽ tạo điều kiện cho mi và ổng gặp nhau nhé?

- Thôi thôi, ta ngại lắm, đừng đừng!

- Hum... Chán mi quá, cứ suy nghĩ đi, có gì nói ta biết sau.

Nàng vẫy tay chào tôi khi tôi cho máy xe nổ sửa soạn về nhà.

Trên đường về, tôi nhớ lúc nãy Thu Hằng có kể cho tôi nghe về ông anh của nàng. “Anh Ba của ta rất thành công trong sự nghiệp, anh đã giữ những chức vụ rất cao, làm được rất nhiều tiền, tậu nhà cửa thật đẹp, nhưng ảnh chả có ai để chia sẻ... Bây giờ ảnh đã về hưu với căn nhà kếch xù, bốn bức tường màu ngà cũng quay mặt làm ngơ mỗi khi ảnh muốn kể một câu chuyện khôi hài, những chậu hoa vẫn quay mặt lãnh đạm trên chiếc bàn rộng lớn trong nhà bếp, căn bếp thì lúc nào cũng lạnh tanh và đầy bụi bặm; nên lúc này chàng mới nghĩ đến việc cần một nửa còn lại của mình!

Tôi mỉm cười, con người ta khi nào cần thứ gì thì mới đi tìm thứ đó, chứ lúc chưa cần có người đem dâng đến “mõm” cũng không thèm nhìn tới!

Hình ảnh một người đàn ông cao, gầy, quần áo phẳng phiu nhưng chỉ mỗi một cái áo trắng với chiếc quần tây đen duy nhất... Tôi đã nhớ ra ông anh này của nàng rồi, chỉ biết ở nhà gọi là anh Ba chứ không biết tên anh trên khai sinh là gì nữa.

Nhà Thu Hằng có 3 anh em. Nàng là con gái út; anh hai đã có gia đình khi chúng tôi mới vào lớp 6, anh ba là con mọt sách, chàng thích nghiên cứu về khoa học, suốt ngày vùi đầu vào thư viện với đôi mắt kiếng dầy cộm mà chẳng bao giờ ngước đầu lên để nhìn ánh mặt trời; tôi nhớ nhiều lần đến nhà cô bạn, chàng đi ngang qua chiếc xích đu mà tôi và Thu Hằng ngồi giữa sân, chàng cứ lăm lăm đi thẳng ra cổng, cho đến khi cô bạn tôi gọi giật lại:

- Anh Ba, bạn em chào anh kìa!

Anh quay lại liếc tôi một cái, vẻ xấu hổ vì gặp con gái, khuôn mặt anh đỏ bừng, luống cuống anh nói:

- Chào... ở nhà chơi với Thu Hằng nhé!

Chàng nhảy lên xe và vọt thẳng ra ngoài đường.

Kỷ niệm của tôi về chàng chỉ vỏn vẹn có bấy nhiêu! Vậy mà 30 năm chả làm chàng thay đổi, vẫn độc thân với quyển sách! Còn tôi, tôi đã già đi rất nhiều, đã trải qua bao cuộc bể dâu của cuộc đời, công việc, con cái và sự ra đi của chồng tôi làm cách nhìn cuộc đời của tôi khác đi, mong manh trống trải hơn nữa. Tôi và chàng có thể hợp nhau được không? Có thể có cùng một điểm nào chung giữa chúng tôi không đây?

Chàng và tôi đều về hưu, có thể như Thu Hằng nói “... sẽ cùng nhau đi du lịch, lo cho nửa đời về sau của tụi mi, có tiền cùng hưởng, có cháo cùng húp, nâng đỡ lẫn nhau.. thay vì mướn người lạ trông nom,thay tã,đút cơm...” Nghĩ đến đây tôi phì cười! Thời bây giờ sao thực tế hết sức chả còn lãng mạn tình yêu gì ráo, chỉ nghĩ đến cái lợi lộc đổi chác của chính bản thân mình.

Nhưng nếu ở một mình thì như tình trạng hiện tại của tôi, tự do trong cô đơn, buồn vui hay hạnh phúc cũng chẳng thể kể cho một ai, muốn đi du lịch cũng thấy thiếu thốn một cái gì đó! Con cái bận bịu công việc của riêng nó, tôi chẳng thể kể lể tâm sự với đứa nào cả!

Rốt cuộc, sau một tuần suy nghĩ, Thu Hằng điện thoại để hỏi thăm thì tôi đã trả lời với nàng:

- Ta chấp nhận lời đề nghị của mi…

- Vui quá! Vậy mi đã suy nghĩ kỹ lắm rồi phải không? Cuối tuần này anh ba ta về thăm gia đình, ta sẽ đến đón mi về nhà ta nhé!

- Nhưng…

- Thôi đừng có nhưng nhiếc gì nữa, đã quyết định rồi và mi có mất gì đâu, gặp hợp thì tiếp tục, không thì ngưng, có gì mà mi phải quýnh lên!

- ...Ta thấy… sao sao ấy!

Tiếng cô bạn tôi của tôi cười hăng hắc một cách chiến thắng ở đầu dây bên kia:

- Vậy nhé! Ta sẽ đến khoảng 2 giờ trưa cuối tuần này, ok!

 

***

Tôi thấy vui vui hồi hộp trong lòng như đứa con gái 18 tuổi lần đầu tiên hẹn hò, cái cảm giác phập phồng ấy làm tôi quýnh quáng, không chọn được cái áo nào cho phù hợp, tôi phải tự trấn an mình:

Hít thở nào, hít sâu vào, thở ra cho sảng khoái, không có gì cả, chỉ là một cuộc gặp gỡ bạn bè mà thôi, đừng quýnh, đừng lo lắng!

Tiếng dingdong vang lên ngoài cửa, tôi vội vã chạy ra mở, đôi mắt tôi chợt mở thật to, khuôn miệng há tròn. Người đứng trước mặt tôi không phải Thu Hằng như đã hẹn mà là một ông già với hàm râu quai nón muối tiêu, mái tóc bạc gần hết đầu, nhưng đặc biệt đôi mắt lanh lợi, yêu đời, ông ta thấy tôi ngạc nhiên và đứng như trời trồng, vội vàng trấn an:

- Cô có phải là Bích Chiêu không?

- Vâng! …

- Thu Hằng nhờ tôi... cổ quá bận nên muốn nhờ tôi đến đón cô.

- Vậy anh đây chính là... anh Ba…?

- Dạ tôi... tôi là…

-Anh... Ba có nhớ em không? Hồi xưa ở Việt Nam em hay đến nhà anh để học bài chung với Thu Hằng đó...

- Ờ... Ờ…

- Anh Ba sao khác lạ ghê, nếu đi ngoài đường chắc chắn em không nhận ra đâu!

-...

- Anh Ba có thấy em thay đổi nhiều không? Chắc em già quá... anh cũng không nhận ra há!

Tôi thấy anh nhoẻn miệng cười, cứ như người ngậm bồ hòn, ăn nói thật từ tốn, giữ ý tứ. Tôi lại nghĩ là chắc sợ tôi đánh giá con trai nói nhiều nên anh giữ kẽ.

Trong lúc chàng lái xe, tôi ngồi bên cạnh có dịp liếc nhìn chàng từ đầu đến chân, lại từ chân lên đầu, chàng đã thay đổi rất nhiều, hồi xưa chàng không để râu quai nón như vậy, dáng người không mập và có bụng như bây giờ, cặp mắt có tuổi nên híp và đầy nếp nhăn, chân mang đôi giày sandale mùa hè, hở chân, những móng chân dài chưa cắt trông không sạch sẽ chút nào, chẳng có gì là người «trong mộng» của tôi cả.

Tôi buồn buồn suy nghĩ người này có thể cùng tôi đi hết đến cuối cuộc đời được không đây?! Dưới mắt cô bạn tôi, tôi hợp với người này hay sao? Cô bạn tôi phải biết gout tôi thế nào chứ, biết rằng khi lớn tuổi người ta không còn trẻ đẹp như xưa, nhưng ít ra cũng phải săn sóc chút ít vẻ ngoài của mình cho dễ nhìn, nhất là bây giờ anh ta đang đi gặp người «nửa của mình»!

Tôi thất vọng vì ngoại hình của anh Ba, định bụng sẽ nói với anh cho tôi xuống ở góc đường trước mặt kia. Tôi không muốn phí thì giờ của mình nữa, thà tôi ở một mình suốt đời còn hơn là…

Anh Ba chú ý lái xe, thỉnh thoảng đến những chỗ đèn đỏ, anh ngừng lại, tay với chai nước lọc:

- Cô uống đi cho đỡ khát, trời hôm nay hơi nóng, cũng không có gió, mặc dù tôi đã để máy lạnh hết cỡ vẫn thấy hầm quá... đường xá lại đông đúc nữa…

- Dạ em không khát đâu anh, em thích cả bốn mùa ở Canada này, mỗi mùa có một cái rất riêng biệt của nó...

Tôi chưa nói hết lời, đèn xanh bật lên, bỗng tôi nghe anh bấm kèn inh ỏi, mặt tức giận đỏ ửng, vì một bà Ấn Độ ở phía bên lane trái muốn quẹo phải, cắt đầu xe anh mà không để đèn báo hiệu, may là anh Ba đạp thắng kịp chứ không thì sẽ đâm vào hông xe của bà ấy. Còn đang trong cơn tức giận, anh Ba chửi:

- Đồ chết tiệt, cứ tưởng là đàn bà muốn làm gì thì làm hay sao? Ra đường mà gặp mấy mụ này thì xui cả ngày!

Nói xong, anh Ba cảm thấy như lỡ lời, liếc qua nhìn tôi, phân bua:

- Cô thấy không, mấy bà già lái xe ẩu như thế đó, tôi không hiểu sao họ lại đậu bằng lái xe được nữa, cứ tưởng như đi bộ trong nhà hay sao đó, muốn cua đâu thì cua, quẹo đâu thì quẹo, như nằm trên giường muốn lăn đâu cũng được!

- Không còn con đường nào khác ngoài con đường này để đến nhà Thu Hằng hả anh? Nếu không thì mình cũng có thể lấy con đường khác?

- Đường nào cũng vậy thôi, giờ này học sinh ra về nên đường sẽ kẹt lắm, kẹt không sao, nhưng tôi chỉ sợ mấy bà lái xe ẩu!

- Anh lái xe cũng giỏi ghê, biết nhiều đường nữa.

- Tôi chỉ lái theo GPS thôi, nó chỉ sao tôi đi vậy! Chắc cô cũng mệt vì trời nắng quá…

Bất thình lình tôi nghe cái rầm, xe bị lọt vào cái ổ gà giữa đường, rồi nhảy lên, tiếp sau đó là tiếng nổ vang dội ở phía bên tôi ngồi; giật mình, tôi ôm chặt lấy cánh tay phải của anh, mắt nhắm nghiền, miệng la:

- Ahhh…

Khi mở mắt ra, tôi thấy anh nắm chặt lấy hai bàn tay tôi, khuôn mặt lo lắng, nhìn thẳng vào mắt tôi:

- Đừng lo! Đừng sợ, có anh đây! em uống miếng nước cho bớt căng thẳng!

Tôi lắp bắp:

- Chuyện gì vậy anh? Xe bị gì vậy anh?

- Em cứ ngồi yên trong này nhé, để anh xem có cái garage nào gần đây không, xe mình bị sụp ổ gà nên bể lốp xe!

- Bể lốp xe sao?

- Đúng rồi! Đường nhiều ổ gà quá anh đã không tránh khỏi nên bị sụp vào đó và bánh xe bị bể, cũng may là không bị đụng xe vì dễ bị lạc tay lái đâm vào xe bên cạnh. Để anh chạy từ từ đến garage gần đây, em đừng lo.

Anh chạy xe thật chậm đến garage gần đó, không dám đi nhanh sợ làm hỏng cái niềng. Đến nơi, mừng quá anh vội nhảy ra khỏi xe ngay đi tìm chủ garage, không thấy ai ở đó cả, đi vòng quanh trước sau, cánh cửa sắt vẫn đóng im ỉm, điện thoại theo số họ ghi ở trước cửa, cũng không thấy ai cầm, hỏi những nhà bên cạnh thì họ nói là garage đã đóng cửa vài ngày nay rồi!

Anh nhìn tôi, cười trừ:

- Em đừng lo, giúp anh vài thứ nhẹ nhàng nhé, đưa cho anh mấy cái dụng cụ này khi anh cần.

Nói xong, anh vòng ra sau mở nắp xe sau đưa tôi nào là tournevis, clé, molette, kìm búa... Anh thoăn thoắt như người thợ đầy kinh nghiệm, nâng xe bánh trước lên bằng đồ nâng quay tay, rồi lấy dụng cụ thay bánh, tôi cứ tưởng anh phải khổ sở tốn nhiều thì giờ lắm, nhưng khoảng 30 phút, bánh xe đã được thay xong xuôi.

Trong lúc dọn dẹp đồ nghề vào cốp xe, bỗng trời trở nên xám xịt, gầm gừ, như báo hiệu cơn mây mưa sắp đổ.

Anh Ba nhìn tôi thở phào:

- May quá, mình vừa thay xong bánh xe chứ không thì nền đất ẩm ướt thì làm sao mà ngồi quỳ xuống đất được, với lại nhờ chỗ garage này khô ráo trên sàn xi măng nên mình làm nhanh gọn như vậy, trong cái rủi lại có cái may!

Lúc này tôi mới nở nụ cười với anh:

- Anh thật nhanh nhẹn quá, rất rành về xe cộ, nếu những người khác bị như vậy, họ sẽ không biết làm sao rồi, đi với anh, em thật an tâm!

Anh Ba nhìn tôi với cặp mắt thật xúc động:

- Cám ơn em đã tin tưởng anh! Nhiều cô không hiểu anh, nghĩ anh không biết lo lắng hay ăn nói không có duyên, quá thẳng, họ chỉ tìm những người nói những lời hoa mỹ, đến khi có chuyện lại không biết làm gì cả!

Tôi nhìn tận sâu trong đáy mắt chàng, lần đầu tiên tôi cảm thấy chàng chân thật và thật gần gũi,không khách sáo. Tôi tưởng như đã quen chàng từ lâu lắm rồi, chứ không phải mới một vài giờ đây thôi, vì chàng tự nhiên, đơn thuần và đối xử với tôi như người đã thân quen ngay từ lúc ban đầu.

Bỗng nhiên tôi có chút cảm phục chàng và muốn tìm hiểu chàng nhiều hơn nữa nên đã bỏ ý định muốn về nửa chừng lúc nãy.

Chàng lấy một khăn giấy ướt sạch trong cốp ra đưa cho tôi:

- Em lau tay đi, dính dầu dơ hết rồi!... Lại chùi tùm lum nên trên trán có dính vết dầu nữa!

Tôi đưa tay lên trán lau, không đúng chỗ, anh Ba cười vang:

- Hahaha, em lau bên trái, vết dầu ở bên phải cơ mà! Đưa anh lau dùm cho!

Với sự tự nhiên, anh cầm chiếc khăn lau trán phải của tôi một cách cẩn thận, nhẹ nhàng; anh ngắm nhìn tôi, thì thầm đủ tôi nghe:

- Bây giờ đẹp gái rồi đấy!... Uổng thật!

Tôi mở mắt thật to, ngạc nhiên ngước lên nhìn anh:

- Uổng gì ạ?

- Em ở góa...10 năm rồi sao? Có thật không? Sao không tìm một người bạn nào đó? Em còn trẻ và đẹp lắm!

Khuôn mặt tôi bắt đầu ửng đỏ, một chút e thẹn thời con gái len lén nhẹ vào tim. Đã 10 năm tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ phải gặp một người đàn ông khác, sẽ phải bắt đầu lại từ đầu, yêu nhau và kết hôn... Bao nhiêu thứ lỉnh kỉnh nhiêu khê tốn thời gian ấy, tôi phải bắt đầu lại hay sao?!

Bỗng nhiên, anh vòng tay ôm vai tôi, kéo tôi chạy vào bên trong một hiên nhà gần đó, miệng nói không ngừng:

- Nhanh lên, chạy nhanh lên, trời đang đổ cơn mưa lớn đó!

Chúng tôi vừa vào đến mái hiên ở một căn nhà gần đó, thì cơn mưa cũng đuổi theo bén gót, đổ xuống như trút nước, anh đưa tay ra ngoài mưa hứng những hạt mưa to và nặng giữa trưa hè:

- Những cơn mưa như thế này làm anh nhớ về quê hương mình quá! Đã gần 40 năm anh chưa có dịp về lại thăm đất nước, còn em đã về lại chưa?

- Em cũng chưa bao giờ về lại từ ngày qua đây, họ hàng em chẳng còn ai bên ấy hết, còn bạn bè thì không biết có còn giữ tình bạn của ngày xưa không, em cảm thấy mình sẽ lạc lõng khi về lại nơi ấy.

- Anh thì khi trẻ lo học, lo làm việc, đến lúc về hưu anh mới thấy mình... thiếu rất nhiều thứ mà lẽ ra khi còn trẻ mình phải làm cho mình ngoài sự nghiệp, vật chất…

- Anh muốn nói đến... một nửa kia phải không?

- Đúng đấy, anh chưa từng nghĩ lập gia đình là việc hệ trọng của cuộc sống.. Anh thiết nghĩ con người thành công nhờ sự nghiệp vật chất là đủ, anh loay hoay trong sự suy nghĩ ấy, và làm việc thật nhiều thật nhanh để đạt đến con số anh đề ra, rồi khi về hưu anh mới thấy mình thật bơ vơ, trống vắng. Em biết không, nhiều người giới thiệu cho anh, các cô đến với anh chỉ vì anh có nhà cửa, anh có tiền bạc, nhưng chất “xúc tác” giữa tụi anh thật vô vị nhạt nhẽo, anh không có chút cảm xúc nào khi ở bên cạnh họ, nếu ép mình thì đâu gọi là hạnh phúc nữa! Con người anh lại sống rất chân thật, anh không thích những sự màu mè bên ngoài, khi ở chung mới lật tẩy nhau... Nếu ai chỉ yêu cái mã bề ngoài, thì đừng tiếp tục tìm hiểu anh làm gì, vì con người phải sống bằng trái tim và tâm của họ chứ!

Trời vẫn nắng, mưa vẫn cứ rơi, một cậu bé chừng 12,13 tuổi, người dân da đỏ ăn xin bỗng nhiên xuất hiện bên kia đường, chạy vội vào mái hiên chỗ chúng tôi đang trú mưa, người ướt như chuột lột, tóc dán chặt vào đầu, nước mưa tong tong chảy từ đầu, quần áo xuống chân, cậu bé cất tiếng:

- Xin hãy cho con ít tiền đi xe bus về nhà... Con thật đói vì chưa ăn gì cả ngày hôm nay, hãy giúp con và em gái con, nó ở đàng kia vì trời mưa không thể theo con được.

Anh nhìn nó một lúc rồi nói:

- Chờ chú ở đây nhé, chú sẽ cho con cái này!

Nói rồi, chàng chạy băng ngang cơn mưa, những giọt nước làm ướt cả áo, cả người nhưng chàng vẫn không màng, ra đến xe, tôi thấy chàng lục lọi một lúc, xách vào hiên:

- Con hãy cầm lấy những thứ này về cho em gái nhé!

Anh đưa cho thằng bé cả gói đồ ăn sandwich cặp trứng và thịt ham mà anh đã mua để dành trong xe lỡ có đói thì dùng, một cây dù lớn, và 20$.

Thằng bé mừng quá vì gặp được người rộng lượng, hai tay ôm một đống đồ vào bụng để đừng bị ướt, nó cúi đầu thật thấp:

- Con cám ơn cô chú, rất cám ơn chú đã cho con và em gái con nhiều đồ quá... Chúc cô chú thật nhiều phước lành ạ.

- Được rồi, không có gì đâu, con đem đồ ăn về cho em gái nhé, đi từ từ đừng chạy trong cơn mưa sẽ trơn té đó nhe. Đi chậm thôi!

Tôi chứng kiến cả câu chuyện, thật cảm kích tình nhân loại của chàng, cảm kích sự tử tế, chia sẻ của chàng với người kém may mắn hơn mình.

Sự lạnh lùng với bề ngoài không cuốn hút của chàng từ lúc đầu tiên gặp gỡ cho đến bây giờ, cũng con người ấy, bề ngoài ấy, chàng đã thuyết phục được trái tim tôi; lòng tốt và sự năng nổ, tháo vát của chàng như đốt cháy được sự thờ ơ của tôi đối với chàng lúc ban đầu.

Tôi vui vẻ nói:

- Thu Hằng nói với em anh ở bên Pháp lâu lâu mới qua đây thôi, sao anh rành đường đi nước bước như người bản xứ vậy?

- Cỡ 2 năm anh lại qua đây chơi một lần, thăm gia đình, với lại bạn bè của anh cũng có một số ở đây, nên anh cũng rành đường đi lắm... Có GPS thì sợ gì! Anh lại về hưu nữa, đâu có gì là bận rộn và cản trở đâu…

Chàng nheo mắt nhìn tôi:

- Trời hết mưa rồi, mình đi tiếp nhé!

Chàng giúp tôi rời khỏi chỗ hiên nhà, tay chàng vẫn che trên đầu tôi, như sợ còn giọt mưa nào sót lại ở đâu đó sẽ làm ướt tóc tôi, chàng mở cửa cho tôi vào chỗ ngồi rồi mới vào lại bên lái xe, đưa cho tôi chai nước lọc:

- Em hãy uống cho thấm giọng nhé, từ nãy giờ em chẳng uống tí nước nào rồi.

- Không! anh hãy uống đi, anh làm nhiều từ nãy giờ, anh mới phải uống chứ!

- Anh không sao, không khát lắm, em cứ tự nhiên đi!

Tôi cố vặn cái nắp chai đóng thật chặt, vặn mãi vẫn không thể mở ra nổi, chàng dừng xe lại nói với tôi:

- Anh xin lỗi nhé, đưa anh mở cho!

Vừa nói chàng vừa lấy lại cái chai, vặn dễ dàng, đưa cho tôi, chọc quê:

- Con gái tay yếu chân mềm là phải rồi.

- Hahaha, em không là con gái tiểu thư, ngồi chờ người ta hầu hạ đâu, em đã phải làm việc một mình rất vất vả để nuôi con đấy! Cái chai này không có nghĩa gì với em đâu, nhưng lúc này... vì có anh nên muốn làm nũng thôi đó mà!

Chàng quay sang nhìn tôi với nụ cười đầy cảm thông, khoảng cách giữa chúng tôi dường như đã không còn nữa!

Tiếng chuông điện thoại của tôi reo lên cắt ngang bầu không khí yên lặng của chúng tôi, Thu Hằng bên kia đầu dây:

- Bích Chiêu ơi, mi và anh Ba cứ đi chơi đi nhé, ta không thể đến nơi hẹn được đâu vì trời mưa, đường sá kẹt xe quá, ta không thể nào thoát khỏi cái cầu này, nếu đến trước cứ kêu món ăn đi, rồi ta đến sau; còn nếu không thì tuần tới mình cùng nhau đi cho tiện; ta xin lỗi hôm nay ta bận bất ngờ vì ông boss gọi vào thanh toán cho xong cái hồ sơ quan trọng này.

- Vậy để ta hỏi anh Ba xem sao rồi mình sẽ hẹn vào kỳ khác vậy, mi cứ từ từ về nhà đi nhe.

- Xin lỗi mi và anh Ba nhé!

Tôi không biết có phải cô bạn tôi muốn tạo điều kiện cho tôi và anh Ba gặp mặt nhau riêng rẽ như thế này không, mà từ trưa đến giờ chả thấy bóng dáng nàng ta đâu cả, để chúng tôi phải tự biên tự diễn không thôi; nhưng đây cũng là dịp may cho tôi hiểu nhiều hơn con người của chàng.

Sau khi bàn bạc với anh Ba, chúng tôi ai về nhà nấy, hẹn cuối tuần tới anh sẽ chở Thu Hằng đến đón tôi đi chơi một thể.

 

*****

Kỳ hẹn lần này tôi không cần phải làm dáng điệu đà nữa, vì thấy kỳ vừa qua anh Ba cũng chỉ mặc mỗi cái áo chemise cộc tay với chiếc quần bò mà thôi, anh chẳng trịnh trọng, rất tự nhiên, nên tôi rút kinh nghiệm, lần này cũng đơn giản chiếc áo đầm ngang đầu gối với những chiếc hoa cúc vàng nhẹ nhàng cho mùa hè; mái tóc kẹp gọn phía sau gáy, đôi giày hơi cao một chút chừng 5 phân thôi để đi bộ cho dễ.

Khi tôi ra mở cửa cho mọi người thì vô cùng ngạc nhiên, trước mặt tôi hình ảnh một người đàn ông thon gọn, tóc tai sạch sẽ, bộ râu quai nón không còn nữa, nụ cười sảng khoái với ánh mắt yêu đời; bên cạnh là Thu Hằng, linh hoạt xinh xắn, nàng nói:

- Đây mới là Anh Ba của ta! Sao... mi ngạc nhiên vậy?

Tôi vội vàng kéo nó ra một chỗ riêng:

- Hôm nọ ta thấy anh Ba của mi có bụng, râu quai nón, mắt híp và đầy vết nhăn mà? Sao hôm nay lại thon gọn... đàng hoàng lịch sự vậy? Có phép hay sao?

-Hahaha, mi không biết ổng hay làm cách biến hóa để thử lòng mấy cô gái lắm! Kỳ rồi ổng mặc cái áo kaki dầy rộng, nhìn thấy có bụng, ổng muốn làm bề ngoài xấu xí để xem mi có chê bai gì ổng không đó, ngay ban đầu nếu ai không hợp với ổng thì tránh ngay đi đỡ mất thì giờ của cả hai bên, ai ngờ mi đã làm cho ổng «tâm phục khẩu phục», về nhà ổng khen mi quá xá!

- Ta có làm gì đâu, chính anh Ba của mi đã làm cho ta thấy ảnh thật «uy tín» đó.

Thu Hằng nói to lên cho cả hai chúng tôi cùng nghe:

- Mới gặp lại nhau có một lần sau 30 năm mà cả hai đã khen nhau đủ thứ hết, đâu cần bà mai này nữa đâu há!

Anh Ba chen vô:

- Cơn nắng mùa hè ở Canada cũng rất nóng không khác gì cơn nắng Paris, nhưng nếu chỉ một mình tôi đi giữa cơn nắng thì thấy rất khát và mệt, nhưng nếu hai người cùng đi, chắc chắn đoạn đường ấy sẽ ngắn hơn, cơn nắng cũng sẽ bớt gay gắt hơn và một trong hai người chúng tôi sẽ phải tìm một vật gì đó che cho cơn nắng bớt chiếu thẳng vào mình; nên hôm nay tôi quyết định sẽ ở lại với ánh nắng hiền hòa của Canada.


Si Ngc

Montreal, Jan’23 

Tuesday, March 21, 2023

Ngắm Ánh Sao Trời - Đỗ Công Luận

Những Món Nợ Khó Trả Và Những Anh Hùng Khó Quên - Huy Phương

Hình internet

 

Sau Tháng Tư, 1975, hằng trăm nghìn người thương binh của miền Nam Việt Nam không thể nào che giấu lý lịch với đôi mắt mù, cái chân cụt và quá khứ đã là một người lính có thành tích chiến đấu chống Cộng Sản ngoài mặt trận. Không còn khả năng làm lụng để kiếm miếng cơm nuôi gia đình và chính bản thân mình, những người này còn phải sống trong không khí lạnh lùng, ngờ vực và khinh rẻ của kẻ chiến thắng không có tình người. Chính phủ, quân đội, đơn vị, cấp chỉ huy, đồng đội không còn, gia đình quyến thuộc không đủ sức cưu mang vì chính họ cũng bị nhận chìm tận cùng dưới đáy xã hội.

Trong xã hội mới, những người thương binh VNCH thật sự đã là “những người bị bỏ quên”.

Đã có những hội đoàn, những tổ chức, những nhóm thiện nguyện cứu đói, cứu nghèo, cứu bệnh tật, cứu gái sa chân, cứu trẻ bị bán ra nước ngoài, cứu già thiếu gạo…

Tôi có cảm tưởng những vùng đất cứu trợ trên đã được chính quyền trong nước cho khai quang, có khi còn giữ “an ninh bãi đáp” cho trực thăng đổ người xuống cứu trợ để đỡ tay đỡ chân cho đảng lo việc trấn áp dân chủ, nhân quyền.

Trong khi đó, công việc cứu trợ các thương phế binh VNCH trong một xã hội còn đầy mìn bẫy, hầm hố, thù hận, phải tiến hành lén lút, bí mật hay đột kích gây thêm nhiều trở ngại, khó khăn cho cả phía những người hảo tâm và cả những nạn nhân xấu số này.

Thương phế binh, đáng lẽ là những người mà hải ngoại cần phải nhớ trước tiên, từ khi người sinh viên du học ra nước ngoài giữa lúc chiến tranh trở nên tàn khốc, lúc cấp chỉ huy quân đội miền Nam bước chân lên Đệ Thất Hạm Đội hay đảo Guam, từ khi người vượt biển được đặt chân lên đất liền, từ khi người cựu tù được người ra đón ở sân bay, lại là những người bị quên lãng nhất.

Bà Dương Nguyệt Ánh, chuyên viên chất nổ của Bộ Quốc Phòng Hoa Kỳ, tác giả trái bom “nhiệt áp” đã nói rằng, là một người tỵ nạn chiến tranh, bà “không bao giờ quên được hình ảnh người lính Hoa Kỳ và VNCH đã từng bảo vệ cho bà có một cuộc sống an toàn ở miền Nam trước đây.” Chúng ta cũng hiểu rằng người lính VNCH thiệt thòi hơn cả sau chiến tranh chính là người thương phế binh hôm nay.

Cô Liên Hương, một bác sĩ trong nhóm Huynh Đệ Chi Binh ở San Jose, cũng như chúng ta đã có mặt tại Hoa Kỳ tự do, no ấm hôm nay sau những ngày đã hoạt động để cứu giúp “những người bị lãng quên,” vì cô nghĩ rằng cô đã mang ơn những người này, người thương phế binh VNCH.

- “Tôi viết thư cho anh hôm nay, không phải như một người Việt Kiều xa xứ được ưu đãi trong một đời sống an lành, và thoải mái hơn về vật chất lẫn tinh thần đang nghiêng mình xuống với người đồng loại bất hạnh, nhưng tôi viết với tâm trạng của một cô gái năm xưa đã lớn lên yên ổn giữa thành phố Sài Gòn, nhìn tuổi thơ ấu của mình trôi qua dưới ánh hỏa châu và những tiếng bom đạn hằng đêm vẫn vọng về từ một chiến trường xa. Ở đó, bao nhiêu xương máu và nước mắt của cả một thế hệ tuổi trẻ đã đổ xuống để che chở cho những cô gái nhỏ như tôi được tiếp tục bình yên đến trường. Ở đó vẫn có biết bao nhiêu người chiến sĩ như các anh còn ôm tay súng chiến đấu đơn độc với những giờ phút chót, để gia đình chúng tôi có cơ hội xuống thuyền ra đi tìm đến những quê hương hạnh phúc mới bên này bờ biển Thái Bình Dương.”

“Chính với tấm lòng tri ân và ngưỡng mộ đó mà hôm nay tôi thấy cần phải viết cho anh, cho các bạn của anh, những lời các anh xứng đáng được nghe nhưng có lẽ đã chưa bao giờ được nghe từ gần 48 năm qua, để các anh hiểu được rằng những hy sinh của mình đã không lãng phí hay vô ích.

Những tượng đài có thể bị đạp đổ, nhưng những hình ảnh thần tượng ghi khắc trong lòng sẽ chẳng bao giờ bị xóa nhòa. Chúng ta đã mất mát rất nhiều thứ, những người thương binh như các anh đã mất hết một phần thân thể, tình yêu và tuổi trẻ, và những người Việt tỵ nạn như tôi cũng đã mất hết một nơi chốn dung thân để phải tha hương lưu lạc khắp mọi phương trời. Có một điều ngày hôm nay tôi mong chúng ta sẽ không đánh mất là tình người đến với nhau, để khoảng không gian anh đang sống và hít thở bớt đi niềm lẻ loi và cô độc.”

“Cuối cùng dù tôi không thể gởi nguyên một bài hát về cũng xin cho tôi được tặng anh và những người bạn anh hùng không tên tuổi của anh lời tựa của bài hát ‘You Are My Heroes’, bởi vì cuối cùng trong cuộc đời này không có điều gì anh hùng và cao thượng hơn là hy sinh cuộc đời mình để cho người khác được quyền sống.

Trong mắt tôi mãi mãi không có những người phế binh thương tật mà chỉ có những con người trai anh hùng một thời chọn cho mình con đường đi và và sống đích thực có ý nghĩa nhất”.

Những dòng chữ trên đây của một người con gái, một đứa em hậu phương cũng như tất cả chúng ta đã mang một món nợ không bao giờ trả nổi, món nợ xương máu mà chúng ta đã nương nhờ, vay mượn từ lúc chúng ta được yên ổn ở hậu phương, rất xa mặt trận, và cả đến lúc chúng ta ngoảnh mặt rời quê hương ra đi.

Những năm trước, bức thư này đọc trên đài phát thanh ở Bắc California đã làm rơi lệ hằng nghìn người nghe ở hải ngoại, nhưng rồi cơm áo đa đoan, cuộc sống bề bộn, nhiều lúc chúng ta đã quên hẳn hình ảnh người thương phế binh Việt Nam một cách phụ bạc, nhẫn tâm mà đáng ra phải canh cánh ghi nhớ trong lòng.

Ở hải ngoại từ trước đến nay, những quyên góp giúp đỡ cho thương phế binh được đưa xuống hàng thứ yếu sau những chiến dịch dai dẳng cho người nghèo, cho trẻ thất học, cho chùa chiền, thánh thất, cho mổ mắt vá môi… Nếu có lòng, thì cũng với những hoạt động lẻ tẻ do một nhóm người, một tổ chức quy tụ một số thân hữu giúp cho năm bảy gia đình, hay khá hơn là vài trăm thương binh. Chúng ta chưa có được một ngày dành cho thương binh, một chiến dịch rộng lớn như những ngày chúng ta đóng góp cho quỹ kháng chiến, để rồi cuối cùng sự việc chẳng đi tới đâu, khiến lòng tin của hải ngoại mỗi ngày một suy kiệt.

Ẩn mình từ trong những xóm làng xa xôi sống nhờ trên mảnh đất khô cằn khoai sắn, hay bầm dập giữa phố thị với xấp vé số trên tay, thậm chí còn trở thành kẻ hành khất kêu gọi tình thương của người qua đường đâu đó. Nỗi xót xa, tủi nhục ấy bao giờ tiêu tan được, cũng như những nỗi đau sâu thẳm trong tâm hồn họ không bao giờ hết, trong khi qua thời gian làn da nơi chân tay què cụt đã chai đá, những vết thương đã lành. Lớn hơn hết là những người thương phế binh này đã mang mặc cảm là “người đã bị bỏ quên” trên quê hương, nơi mà thù hận chưa nguôi, đối xử vẫn còn phân biệt như những người lính lạc đơn vị bị bỏ lại trên đất địch.

Thế giới hôm nay của chúng ta so với đời sống thương phế binh ở quê nhà là thiên đường và địa ngục, tương phản giữa ánh sáng và bóng tối. Dù có san sẻ tới mức nào cũng không lấp đầy nỗi thống khổ, dù bù đắp tới mức độ nào cũng không xứng đáng với sự hy sinh. Anh, người thương phế binh, tôi vẫn còn nợ anh mối ân tình của sự HY SINH. 


Huy Phương

Monday, March 20, 2023

Vì Sao?

 


Lượm trên mạng

Cảnh Đẹp Hoàng Hôn - Minh Lương

Anh Chàng Hoài Nghi (Truyện Xã Hội Giả Tưởng) - Đào Văn Bình


Đại Nghi là một kỹ sư trẻ, chuộng khoa học, luận lý lại đọc quá nhiều tư tưởng, triết học Đông-Tây, rồi bị tiêm nhiễm cho nên có tật là hoài nghi tất cả mọi chuyện trên đời. Chẳng hạn đối với người đang hăng say hoạt động thì  anh cho rằng biết đâu đó chỉ là kẻ háo danh, lấy cớ ”phục vụ cộng đồng” để thủ lợi riêng hoặc chuẩn bị ra “ứng cử”. Còn đối với kẻ nhiệt tâm, nhiệt tình quyên góp tiền bạc của đồng bào cho công tác thiện nguyện, dự án này, chiến dịch nọ, thì chàng lại nghi ngờ cho rằng, tiền quyên góp một nửa sẽ chui vào “túi áo khỉ”. Quan niệm của anh chàng là “Thời buổi bây giờ làm gì có thánh nhân. Tất cả đều vì cơm áo, gạo tiền, danh vọng nhưng che dấu bằng những mỹ từ thánh thiện, cao đẹp”.


Đấy là về mặt con người. Còn về mặt tư tưởng, triết lý thì anh cũng có quan niệm thật quái dị. Chẳng hạn đối với kẻ đang bị mọi người căm ghét thì Đại Nghi lại bảo “Chưa chắc, biết đâu anh ta chẳng là người dễ thương?” Còn đối với kẻ đang được mọi người thán phục, ngưỡng mộ thì Đại Nghi lại cho rằng “Biết đâu vài ba năm nữa thiên hạ chả lại xúm chửi ông ta như tát nước vào mặt ?” Còn đối với chuyện mà cả thế giới cho là đúng thì anh chàng lại bảo “Coi chừng chỉ vài ba năm nữa thôi bà con mới thấy nó trật lấc!” Chẳng hạn như chuyện cả thế giới đều tin chắc Ông Saddam Hussein cất giấu một kho vũ khí hóa học và hủy diệt hàng loạt khiến nhân loại nguy tới nơi rồi. Thế nhưng sau khi Ô. Bush Con đem quân tiến vào phá tan tành đất nước Iraq thì chẳng có gì cả. 


Với đầu óc hoài nghi và thái độ “ba phải” như vậy cho nên Đại Nghi chẳng bao giờ thương ai hay ghét ai, chẳng bênh phe này chống phe kia, chẳng lao vào những biến động thương-ghét om sòm cả trời đất và dĩ  nhiên chẳng hại ai, dù làm rụng một sợi lông chân.


Tuy nhiên trong những lúc vắng lặng tâm tư,  Đại Nghi tự hỏi chẳng lẽ trên cõi đời này không có chân lý? Bất cứ chuyện gì trên cõi đời này cũng phải có người đúng người sai chứ? Từ nỗi dằn vặt đó chàng ta quyết tâm tìm cho ra chân lý. Với ý tưởng khá “ngông cuồng” này, Đại Nghi dành dụm một số tiền, xin nghỉ giả hạn không lương một năm rồi trang bị giống như mấy “Ông Tây ba-lô”, lên đường đi tìm chân lý với quyết tâm của một người lên đường “tầm sư học đạo”. Bắt chước Thiện Tài Đồng Tử trong Kinh Hoa Nghiêm, chàng không dám khinh thị một ai mà lần mò, tìm tòi, vấn hỏi tất cả mọi người vì chàng tin rằng chân lý phải nằm ở khắp mọi nơi. Nếu chân lý nằm ở người này mà không nằm ở trong người kia, chỉ nằm ở chỗ này mà không phổ cập ở chỗ kia thì chỉ là “chân lý dỏm”, chân lý phải có tính phổ quát.


Trước tiên chàng tìm đến một ông chủ tịch hội đồng quản trị của một hãng chế tạo vũ khí khổng lồ. Sau khi giới thiệu thân thế và khát vọng của mình, chàng lễ phép hỏi:

-Thưa ông chủ tịch, trên đời này có chân lý không và chân lý nằm ở đâu ạ?

Ngồi dựa ngửa ra đằng sau chiếc ghế da, ông chủ tịch mỉm cười đáp:

-Chân lý có chứ. Chân lý nằm ở kẻ nào có nhiều hàng không mẫu hạm, khu trục hạm, máy bay không người lái, vũ khí nguyên tử và máy bay ném bom chiến lược tàng hình, chẳng hạn như B-2, B-52. Chính vì muốn nắm giữ chân lý cho nên họ mới tìm đến chúng tôi. Không có chúng tôi thì họ đâu còn chân lý. Cho nên có thể nói các nhà chế tạo vũ khí hay nói nôm na là “các lái súng” sẽ nắm giữ chân lý.

            

Nghe trả lời thế, Đại Nghi kinh hãi cảm tạ vị chủ tịch rồi hối hả đáp máy bay qua Nữu Ước để xin gặp một ông tỷ phú nổi tiếng khắp thế giới về chứng khoán, tài chính và địa ốc. Sau hơn một tuần lễ thấy chàng kiên trì chờ đợi, có lẽ thấu hiểu khát vọng của người tuổi trẻ, ông chủ tịch cho gặp mặt. Vừa thương vừa ái ngại, ông nhìn người tuổi trẻ, hỏi:

-Cậu tìm tôi có việc gì?

-Dạ thưa, cháu đi tìm chân lý nhưng không biết chân lý có hay không?

-Chân lý có chứ. Nó nằm ở đây này…

            

Nói xong ông chủ tịch vói tay mở chiếc tủ sắt sau lưng. Cánh cửa sắt bật mở, bên trong là những cọc đô-la xếp gọn ghẽ. Mùi tiền mới tỏa ra thơm phức. Lấy một cọc ném lên mặt bàn, ông chủ tịch nhún vai nói:

-Tiền là chân lý! Tiền làm thay đổi tình cảm con người. Tiền có thể phá vỡ mọi giá trị trên cõi đời này. Tiền khiến cha con, anh em, chồng vợ chia lìa. Tiền làm người ta mờ mắt cho nên thấy đúng thành sai, thấy sai thành đúng. Cậu không nghe người ta nói “Tiền vào pháp đình công lý đội nón ra đi” sao? Cả thế giới bây giờ đang bị sai khiến bởi đồng đô-la cho nên có thể nói tiền không những chỉ là chân lý mà nó còn đẻ ra chân lý. Cho nên muốn có chân lý phải có tiền. Không đô-la thì đừng nói tới chân lý.

Nói xong ông dang hai tay ra phía trước, giơ lên cao rồi nhún vai, một cử chỉ rất phổ thông ở Mỹ để diễn tả câu nói “Nó như vậy đó”.

            

Nghe ông tỷ phú nói thế, Đại Nghi rầu rĩ, nói lời cảm ơn rồi lui ra. Nhân tiện ở cùng một thành phố, chàng chợt nảy ra ý định vào tòa nhà Liên Hiệp Quốc để vấn hỏi, chắc chắn sẽ có lời giải đáp. Người mà chàng xin tiếp kiến là ông cựu tổng thư ký. Mặc dầu đã hết nhiệm kỳ nhưng do uy tín, ông này vẫn được trọng dụng và thỉnh thoảng được cử làm đặc sứ để làm “con thoi” trong những trong những vụ khủng hoảng của thế giới. Chàng nồng nàn đặt câu hỏi:

-Thưa ngài, là nơi đưa ra những quyết định trọng đại ảnh hưởng đến sinh mệnh của loài người, phải chăng đây là lương tâm của nhân loại và là biểu tượng của chân lý cho toàn thế giới? Thưa ngài, chân lý có thực không? Nếu có, phải chăng Liên Hiệp Quốc chính là cơ quan thi hành và thể hiện chân lý đó?

Khẽ thở dài, ông cựu tổng thư ký nói:

-Cậu cũng biết đó, cơ quan này không phải do chúng tôi lập ra, mà do thế giới đóng góp. Nếu mai đây người ta không góp tiền nữa thì Liên Hiệp Quốc đóng cửa và chúng tôi chỉ còn nước về nhà đuổi gà cho vợ. Vì do thế giới đóng góp cho nên nước nào có nhiều tiền thì tiếng nói của họ mạnh. Khi họ mạnh thì chân lý “nghiêng” về phía họ. Đôi khi Liên Hiệp Quốc cũng đưa ra những quyết định có vẻ như “biểu tượng của chân lý”. Sở dĩ  có được những quyết định như vậy là vì nó phù hợp với quyền lợi của năm ông ủy viên thường trực của Hội Đồng Bảo An. Chỉ cần một ông phủ quyết là chân lý chết, nếu chân lý sống thì cũng chỉ là tiếng kêu trong sa mạc. Nói tóm lại chân lý “có” khi nó phù hợp với quyền lợi của các đại cường. Chân lý là “không” và nhiều khi trở nên nghịch lý khi nó phản lại quyền lợi của các nước lớn. Do đó chân lý không nằm ở đây. Chúng tôi chỉ là phát ngôn viên, nói đúng ra là đào kép trên sân khấu, còn đạo diễn thì đứng sau hậu trường. Khi không có “tuồng” để diễn thì đào kép thất nghiệp. Cậu không thấy Liên Hiệp Quốc nhiều khi im lặng như tờ, nhân viên rảnh rỗi ngồi đọc báo, tán gẫu, xem truyền hình hoặc vào mạng lưới “chat” (1) cho đỡ buồn sao?

            

Nghe ông cựu tổng thư ký nói thế Đại Nghi buồn khôn tả. Chàng nói lời từ giã rồi không một chủ định, chàng lang thang trên hè phố rối lạc bước tới Times Square (2) lúc nào không hay. Ngửng đầu lên, chàng thấy tấm bảng hiệu bằng đèn nê-ông của một hãng truyền hình. Đây là một tổ hợp truyền thông khổng lồ, chủ nhân của rất nhiều tờ báo, đài phát thanh, truyền hình địa phương. Tin tức của đài này truyền đi không phải chỉ ở Mỹ mà cả thế giới theo dõi. Có thể nói đây là trung tâm có thể uốn nắn đầu óc, lề thói suy nghĩ của nhân loại. Cũng giống như những lần trước, sau khi điền đơn xin tiếp kiến, chờ đợi cả tuần lễ, chàng được ông tổng biên tập cho gặp mặt. Ông là một nhân vật đầy quyền thế, lương khoảng năm triệu đô-la mỗi năm. Dưới ông có cả chục nhân viên phụ tá, cả trăm “producer” đặc trách chương trình, phụ trách quảng cáo, chuyên viên nghiên cứu, văn khố, thu hình, biên tập viên, phóng viên có mặt hầu như khắp nơi trên thế giới. Ông là linh hồn của tập đoàn. Ông toàn quyền quyết định việc cắt xén tin tức, cái nào cho “đi”, cái nào vứt vào thùng rác, chiến thuật loan tin, hình ảnh nào cần đưa lên… hoàn toàn do ông quyết định. Ngồi dựa ngửa ra đằng sau, hai chân gác cả giầy lên bàn - lối ngồi của các Sheriff (3) trong các phim cao-bồi, của các “tay tổ”  hay của tổng thống Mỹ như Tổng Thống  Obama ngồi trong Tòa Bạch Ốc trong các phiên họp với các cố vấn. Nhìn chàng tuổi trẻ mặt mũi cao ráo, dáng vẻ trí thức nhưng lại có vẻ ngây thơ, ông tổng biên tập hỏi:

-Cậu gặp tôi có chuyện gì?  Xin việc hả?

- Dạ, cháu không xin việc mà muốn đi tìm chân lý. Theo cháu biết nơi đây là kho chất chứa tài liệu, lịch sử, hình ảnh của toàn thế giới. Tiểu sử, thành tích, kể cả các hành vi bê bối của các lãnh tụ, các chính trị gia đều nằm ở đây. Không một chuyện gì mà ông không biết. Không một bí mật nào - dù bí mật quốc phòng, bí mật ở Toà Bạch Ốc mà ông không biết, biết một cách tường tận và cả “bề trái” của nó nữa. Vậy thì theo ông chân lý có không và chân lý nằm ở đâu?

            

Sau giây phút ngạc nhiên về người tuổi trẻ, ông phá lên cười ngặt nghẽo, rồi nói:

-Này, nói đùa thôi nhé. Tuổi trẻ không lo xây dựng sự nghiệp, lấy vợ, sinh con đẻ cái mà đi tìm chân lý thì đầu óc hơi có “vấn đề” đấy. Nhưng trông cậu có vẻ thành thật nên tôi thấy cần nói cho cậu rõ. Chân lý là cái gì thì tôi không biết nhưng tất cả mọi Sự Thực, Cái Đúng, Cái Sai, cái gọi là Chính Nghĩa, hoặc Lý Tưởng Cao Cả đều nằm ở ngay đây, ở ngay chúng tôi. Tất cả đều do chúng tôi nhào nặn ra.

Há hốc miệng vì ngạc nhiên, Đại Nghi hỏi:

-Theo cháu biết cơ quan truyền thông chỉ làm công việc thông tin, có nghĩa là thấy sao nói vậy. Vả lại tôn chỉ của ngài là “Fair and Balance” tức “Công Bằng và Quân Bình” tại sao ngài lại nói ngài có thể bóp méo tin tức và chân lý?

Sau một hồi cười ngặt nghẽo, ông tổng biên tập nói:

-Cậu ngây thơ quá! Tất cả những cái đó chỉ là quảng cáo. Cứ thử nhìn vào đời mà xem có công ty, ngân hàng, luật sư nào mà không nói “tận tân, tín nhiệm, bảo vệ quyền lợi chủa thân chủ ”. Có ông ứng cử viên tổng thống nào mà không hứa hẹn trăm điều tốt đẹp? Nhưng cuối cùng thì sao? Chẳng lẽ chúng tôi trương bảng hiệu “Thiên Vị và Bên Trọng Bên Khinh”?

Tới đây thì Đại Nghi ngắt lời ông:

-Thưa ông tổng biên tập. Thế nhưng làm cách nào ngài có thể bóp méo tin tức để nhào nặn chân lý?

-Cái đó dễ lắm. Nó không phải là thủ thuật của riêng chúng tôi mà của bất kỳ cơ quan truyền thông nào khi họ thiên vị. Nguyên tắc là khi chúng tôi bênh ai thì những cái xấu của họ chúng tôi ỉm đi mà chỉ nói về những cái tốt. Nghe tin tức và bình luận mãi như thế quần chúng tin rằng đây là kẻ tốt nhưng sự thực hắn ta là kẻ xấu. Chẳng hạn đối với một cuộc chiến tranh xâm lược, muốn tạo chính nghĩa cho cuộc chiến, chúng tôi tìm cách bôi bẩn kẻ thù, ngụy tạo ra những bằng chứng để rồi cuối cùng quần chúng và dư luận thế giới đứng về phía chúng tôi. Khi đó chúng tôi nắm ngọn cờ đại nghĩa “thế thiên hành đạo”. Ngoài ra, cậu tưởng chúng tôi sống vì lý tưởng hả? Xin thưa chúng tôi chỉ là một cơ sở thương mại. Chúng tôi sống vì tiền. Không có tiền thì lấy đâu trả lương cho tôi và mấy trăm nhân viên? Chúng tôi phải tìm đủ mọi cách để kiếm tiền. Cậu thử nhìn lại xem cuộc bầu cử tổng thống vừa rồi hai ứng cử viên quyên góp được khoảng hai tỉ đô-la. Tiền ấy chạy đi đâu? Thưa ngài nó chạy vào túi các cơ quan truyền thông ạ. Hễ ông nào có nhiều tiền thì “mua” được truyền thông. Truyền thông mạnh thì làm tổng thống. Truyền thông yếu thì thua. Ở nước Mỹ này truyền thông là vua. Truyền thông nắm cả cán cân công lý!            

Nghe ông tổng biên tập nói vậy, Đại Nghi choáng váng cả mặt mày. Chàng không ngờ nghề làm truyền thông giống như thằng Mõ của Việt Nam ngày xưa, cầm cái mõ đi quanh làng, gõ lốc cốc để loan báo tin tức mà quyền thế ghê gớm như vậy. Chỉ tội nghiệp người dân bị sỏ mũi từ thế hệ này sang thế hệ khác mà không hề hay biết.


Vừa buồn vừa chán nản, Đại Nghi nói lời từ giã. Bước ra ngoài, chàng lang thang trên đường phố rồi lạc bước tới khu Brooklyn lúc nào không hay. Đây là khu của người Da Đen và đủ loại sắc dân thiểu số Âu, Á, Ấn Độ, Phi Châu, Nam Mỹ nghèo nhất Nữu Ước, nổi tiếng với những khu ổ chuột ghetto. Tại thành phố này, hầu như không một bức tường nào, không một xe vận tải nào mà không bị vẽ bậy (4) làm thành phố trở nên nhơ bẩn và xám xịt. Dường như để tô điểm thêm vẻ độc đáo - là hình ảnh của những người vô gia cư lang thang, ngủ gà ngủ gật trên hè phố, các trạm xe điện ngầm mà chính quyển chỉ báo động nhưng không sao giải quyết được. Năm nay ông thị trưởng thông báo số lượng người vô gia cư  tăng thêm 34%.  Theo thống kê, tại New York cứ 2688 người dân  là có một người vô gia cư. Nhìn các ông bà vô gia cư Da Trắng và Da Đen sát bên nhau hoặc mơ màng nhìn trời nhìn đất hoặc nhìn vào cõi hư vô một cách yên bình và bất cần đời…Đại Nghi chợt ”ngộ” ra rằng có lẽ ở tận cùng đáy địa ngục con người dễ dàng cảm thông với nhau và không còn phân biệt màu da, chủng tộc, thân thế. Rồi trong đầu chàng lóe lên một ý tưởng: Phải chăng chỗ nào không còn “phân biệt” thì chỗ ấy chân lý hiển lộ? Và rõ ràng các ông bà vô gia cư kia còn có gì để “phân biệt” nữa đâu? Vậy thì chân lý phải nằm trong họ chứ? Chẳng lẽ chân lý không có hoặc không đến với những người hiện đang sống thừa bên lề xã hội? Nghĩ được như thế chàng nảy ra ý định làm quen với một người vô gia cư để tìm hiểu chân lý. Thế nhưng đến với các ông bà vô gia cư không phải chuyện dễ. Với hình dáng bình thường như thế này, các ông bà đó tưởng mình là cảnh sát chìm hoặc nhân viên xã hội tới điều tra thì họ bỏ đi hoặc ngậm miệng không nói gì. Do đó cần phải cải trang.


Đã tới giờ ăn trưa, Đại Nghi ghé tiệm McDonald mua hai phần ăn, tìm một bãi tập trung rác cũng gần đó. Chàng bới trong mấy thùng và tìm được một chiếc áo áo khoác đã rách nhưng vẫn còn mặc được. Chàng cởi chiếc cáo khoác của mình, gói trọn vào một bao ny-lông rồi khoác chiếc áo đó lên người. Mùi hôi của chiếc áo làm chàng buồn nôn. Bới thùng rác thứ hai, Đại Nghi móc ra được một chiếc mũ nhàu nát và đội lên đầu. Nhìn quần áo và mũ đội thì chàng trông có vẻ như một người vô gia cư nhưng còn bộ mặt và đôi bàn tay sạch sẽ như thế kia thì rõ ràng là một ông vô gia cư giả. Thu hết can đảm, chàng thò tay xuống đất, quét mấy đám bụi đường rồi trét lên mặt và mu bàn tay của mình. Một tay ôm chiếc bọc ny-lông, một tay ôm hai phần ăn trưa, chân cố tình đi lảo đảo, miệng nói năng lảm nhảm, Đại Nghi bước dọc theo Fulton Street là con đường chính của thành phố. Đi một đỗi, chàng thấy trên vỉa hè, chỗ có mái hiên thụt vào bên trong của một cao ốc, có lẽ đã bỏ trống vì làm ăn thua lỗ, một ông vô gia cư đang ngồi đó. Ông ta trông giống như một quái nhân thời cổ hay một thị dân nghèo khổ chui rúc ở những khu ổ chuột của thời Âu Châu bắt đầu công cuộc kỹ nghệ hóa. Râu tóc ông ta để dài và vì không tắm gội, chải chuốt cho nên nhuốm màu đất. Vì khuôn mặt bị phủ khuất bởi mái tóc, qua chòm râu xồm, rất khó đoán tuổi của ông ta. Có thể ông ta ở tuổi bốn mươi, năm mươi, sáu mươi hoặc bảy mươi không biết chừng. Ông ta ngồi dựa vào bức tường dưới mái hiên, tay trái tựa trên chiếc ba-lô nhơ bẩn. Chiếc ba-lô căng phồng, không biết trong đó chất chứa những gì. Tay phải ông ta đặt lên lưng một con chó vàng. Đại Nghi đứng cách ông ta khoảng năm, sáu bước, quan sát một hồi rồi ngồi xuống. Có lẽ ông già vô gia cư cũng chẳng để ý chi đến sự xuất hiện của Đại Nghi nhưng người chú ý trước tiên lại là con chó. Con chó vàng nằm úp mặt xuống vỉa hè, chiếc mõm của nó dài theo mặt đất, đôi tai nó cúp xuống. Nó giương đôi mắt buồn bã nhìn Đại Nghi rồi giống như chủ, nó lại cúi xuống nhìn lòng đường. Thỉnh thoảng nó lại giương đôi mắt nhìn Đại Nghi như thế nhưng không phản ứng gì. Khuôn mặt của nó rất buồn. Hình như nó hiểu được thân phận của nó. Cũng như chủ, nó không có một mái nhà để chạy nhảy vui chơi, để vẫy đuôi mừng khi chủ nó về, được ăn những món ăn ngon mà chủ nó mua từ những siêu thị. Nó chỉ là một con chó vô gia cư. Một con chó vô gia cư cũng biết buồn và biết tủi thân. Ngồi như thế khoảng dăm ba phút, Đại Nghi mạnh dạn nhích lại gần, chỉ còn cách ông ta khoảng một thước. Tới đây thì Đại Nghi phân vân không biết phải khởi đầu như thế nào. Ngôn ngữ của giới vô gia cư chắc chắn phải khác ngôn ngữ của người bình thường. Thô tục, gắt gỏng, cộc lốc hay thế nào đó… chàng hoàn toàn không rõ. Cuối cùng thì Đại Nghi chìa cái hộp đựng đồ ăn về phía người đàn ông rồi lựa chọn một cách nói có vẻ như của kẻ vô gia cư:

-Ăn không?

Lão già mắt vẫn nhắm nghiền, ngồi bất động, không nói một lời. Lặng ngắm lão già, Đại Nghi nói tiếp với giọng kẻ cả hơn:

-Này, có ăn không thì bảo?

            

Giây lát sau, lão già từ từ mở mắt, nhìn Đại Nghi không nói gì, rồi chìa tay trái đỡ lấy hộp đồ ăn. Lão cẩn thận mở hộp ra, bẻ phân nửa chiếc Big Mac cho con chó. Còn lão thì ăn phân nửa còn lại và khoai tây chiên. Con chó được chủ cho ăn, nó mừng rỡ nhỏm dậy. Trong khi nhai, thỉnh thoảng nó ngước mắt nhìn Đại Nghi. Lão già ăn rất từ tốn như không có vẻ đói lắm và cũng chẳng thèm đưa mắt nhìn hay nói năng gì với Đại Nghi. Lúc này Đại Nghi có cơ hội ngắm lão. Khuôn mặt lão xương xương chứ không bì bì như những dân vô gia cư nghiện rượu và tỏa ra một cái gì đó thanh thoát, hiểu biết. Ăn xong lão lấy mấy tờ giấy napkin (5) có sẵn trong chiếc hộp, chùi miệng rồi lấy tay vỗ về con chó. Giây lát sau lão cất tiếng:

-Tại sao cho đồ ăn?

Đại Nghi vội vã đáp:

-Vì thấy đằng ấy dễ thương.

-Dễ thương sao được? Một thằng homeless (6) lang thang trên đường phố thì có gì dễ thương đâu? Nói dóc!

Để chiều lòng lão già, Đại Nghi nịnh tiếp:

-Đằng ấy trông có vẻ hiền!

Lão già lại đốp chát:

-Mẹ kiếp! Một thằng vô gia cư không hiền thì dữ với ai?

Nghe lão già nói thế Đại Nghi bí và không biết nói thêm gì nữa. Nhưng may mắn làm sao, giây phút sau lão nói:

-Tại sao mày lại lang thang như tao?

Đại Nghi bịa chuyện:

-Tớ bị vợ đá ra khỏi cửa!

 Nghe trả lời thế lão già phá lên cười nhưng tiếng cười vụt tắt rất nhanh. Lão gục đầu xuống một hồi rồi ngửng đầu lên, giọng nghẹn ngào:

-Tao cũng bị vợ “đá” như mày.

            Tới đây thì dường như hố ngăn cách giữa hai người không còn nữa. Đại Nghi thành thực nói:

-Ông kể cho nghe được không?            

Bằng giọng vừa mỉa mai, bi thương vừa khôi hài, lão nói như trong cơn mơ:

-Tao là quản lý cho một công ty, lương trăm ngàn đô-la một năm. Tao lấy một con vợ mặt mũi cũng khá xinh xắn. Cuộc sống của tao là niềm mơ ước của khá nhiều người. Con vợ tao nói nó yêu tao, nhưng không hiểu sao, có thể do Trời sinh, tính tình nó rất quái dị. Tao làm cái gì nó cũng nói sai, nó làm cái gì cũng đúng. Tao nói cái gì cũng sai, nó nói cái gì cũng đúng. Tao mua cái gì nó cũng chê đắt, nó mua cái gì cũng OK. Quan điểm, sở thích của nó về mọi vấn đề chính trị, văn hóa, xã hội…đều đúng, còn của tao đều bậy. Tao cố nhịn nhục cho yên cửa yên nhà nhưng cuối cùng sức người có hạn, tức quá tao xáng nó một bạt tai. Thế là nó gọi cảnh sát đến còng tay tao rồi nạp đơn xin ly dị. Cuối cùng tao bước ra khỏi nhà với hai bàn tay trắng. Vì chán ngán, vì hận đời tao tìm lãng quên qua những chai rượu và lang thang trên vỉa hè như thế này đây.

Tới đây, lão già ngưng lại rồi nói tiếp với giọng như muốn khóc:

-Cho mày hay. Đàn bà là Ông Trời! Cãi nó là chết. Nhớ nghe con. Đàn bà là chân lý. Đừng bao giờ cãi lại đàn bà nghe con!

            

Nghe lão già nói thế, Đại Nghi thất kinh hồn vía. Là người chưa có vợ, chỉ bồ bịch đi chơi, ăn uống, chiều đãi nhau qua lại, Đại Nghi chưa hề biết sức mạnh của người vợ, người đàn bà. Nay nghe lão già nói “đàn bà  là chân lý” chàng chán nản vô cùng. Sau khi đối đáp một vài lời vu vơ, từ giã lão già, chàng tiếp tục lang thang trên hè phố, đầu óc suy nghĩ miên man và rối mù. Cuối cùng chàng suy luận rằng có thể có hai loại chân lý: Chân lý giữa cuộc đời đầy tương tranh đố kỵ, tỵ hiềm này và một thứ chân lý khác vượt lên trên tất cả. Mà vượt lên trên tất cả những thứ ô trược này chỉ có tôn giáo mà thôi. Nghĩ được như thế chàng quyết định mua vé máy bay qua Rome. Do sự giới thiệu của một vị linh mục, chàng được  gặp một Đức Ông quyền cao chức trọng nay đã về hưu đang sống trong viện dưỡng lão của giáo hội. Vì đã về hưu, tối ngày rảnh rỗi, chăm lo cầu nguyện cho nên Đức Ông vui vẻ tiếp chuyện chàng tuổi trẻ. Đức Ông nhẹ nhàng hỏi:

-Con gặp ta có chuyện chi?

-Dạ thưa Đức Ông, con muốn biết trên cõi đời này chân lý có thật không và chân lý nằm ở đâu? Có thể nào chân lý thuộc về đàn bà không.

Chàng vừa nói dứt lời, mở to mắt vì ngạc nhiên, vị Đức Ông nói:

-Sao con lại hỏi thế? Đàn bà tạo ra từ cái xương sườn của đàn ông. Nếu nắm giữ chân lý thì phải là đàn ông chứ sao là đàn bà.

-Thế nhưng ông già vô gia cư nói…

-Cái thằng cha đó uất ức nên nói bậy đó. Chân lý nằm ở Thượng Đế. Thượng Đế là chân lý. Thượng Đế sáng tạo ra chân lý. Không có chuyện gì qua khỏi bàn tay của Thượng Đế cả.

-Nhưng…

Đại Nghi ngắt lời vị Đức Ông và định nói thêm về những thứ chân lý mà quý ông chủ tịch hội đồng quản trị hãng chế tạo vũ khí, ông tỷ phú, ông tổng biên tập tổ hợp truyền thông, ông cựu tổng thư ký Liên Hiệp Quốc vừa “dạy bảo” chàng. Nhưng Đức Ông đã chặn ngay:

-Không “nhưng nhị” gì cả. Con cứ về đọc lại Thánh Kinh và cầu nguyện. Cầu nguyện và tin tưởng vào Thượng Đế con sẽ thấy đâu là chân lý.

            

Đại Nghi hiểu rằng đối với các bậc tu hành trọng vọng như thế này, điều tốt nhất là vâng lời, không nên tranh luận, cãi vã. Chàng mau mắn vái chào vị Đức Ông, nói lời cảm tạ  rồi sau đó đáp máy bay đi Mecca xin diện kiến một giáo sĩ Hồi Giáo. Vị này dành cả cuộc đời để nghiên cứu về Kinh Koran đang là giảng sư của một trường giảng dạy Thánh Kinh cho các giáo sĩ trẻ. Thấy chàng là người gốc Á Châu từ Mỹ tới, vị giáo sĩ vui vẻ tiếp chuyện. Sau khi lắng nghe nguyện vọng của người tuổi trẻ, vị giáo sĩ nghiêm trang nói:

-“No God but Alah”. Không có Thượng Đế gì cả. Chỉ có Đấng Allah! Thánh Kinh Koran là lời của Đấng Allah. Đó là chân lý. Không có một thứ chân lý nào khác ngoài Kinh Koran.

Nghe trưởng lão nói thế, cũng giống như lần gặp vị Đức Ông trước đây, chàng kính cần vái chào, nói lời cảm tạ rồi từ giã.

Lang thang ở Thánh Địa Mecca một ngày, đầu óc lùng bùng bởi những gì vị Đức Ông và Giáo Trưởng nói, chàng quyết định đáp máy bay tới Thành Phố Allahabad bên bờ Sông Hằng để tìm gặp các vị Lạt Ma Tây Tạng đang sống lưu vong ở bắc Ấn Độ.

Vào mùa này, khoảng 10 triệu dân Ấn Độ đang quy tụ dọc theo Sông Hằng - con sông linh thiêng - để tắm gội hầu rửa sạch tội lỗi. Nhìn cả rừng người, đông như kiến cỏ, quần áo có, trần truồng có, lao xuống dòng sông với vẻ mặt hân hoan, thánh thiện, Đại Nghi tự hỏi không biết dòng sông này có khả năng gì để rửa những tội mà con người phạm phải như trộm cướp, hiếp dâm, chuyển vận xì ke ma túy, buôn bán nô lệ, tội ác chiến tranh, tội diệt chủng, hủy diệt văn hóa và dân bản địa v.v…Cho dù có rửa được đi nữa thì sử sách nhân loại vẫn còn ghi, làm sao tẩy xóa được? Tại đây có khá đông người dân Tây Tạng cùng các vị Lạt Ma vượt thoát chế độ áp bức của Hoa Lục sinh sống như những người tỵ lưu vong. Sau khi dò hỏi dân địa phương, chàng được tiếp xúc với một vị Lạt Ma. Sau khi nghe xong khát vọng của người tuổi trẻ, vị Lạt Ma không nói gì mà pha một bình trà. Sau tuần trà đầu, dường như thấy sự im lặng đã vừa đủ để những cảm xúc nồng nàn của Hoài Nghi lắng xuống, vị Lạt Ma nhẹ nhàng hỏi:

-Con đi tìm chân lý hả?

-Dạ.

Vị Lạt Ma hỏi tiếp:

-Này ta hỏi con, trước khi con người xuất hiện ở thế gian này, chân lý có không?

-Dạ không có.

 Vị Lạt Ma lại hỏi:

-Thế sau khi con người biến mất trên cõi đời này, chân lý còn không?

-Dạ, chân lý cũng chết theo.

Vị Lạt Ma nhấp một ngụm trà rồi nói:

-Vậy thì chân lý không phải là một chủ thể độc lập mà nó cộng sinh với con người, nó từ cuộc sống này đi lên, nó tùy thuộc vào con người và biến đổi theo tham-dục của con người. 

Chậm rãi châm tuần trà thứ hai, đợi cho chàng tuổi trẻ uống xong, vị Lạt Ma mơ màng nói:

-Con người có thể đạt tới trình độ hiểu biết ngang nhau nhưng khát vọng và tham-dục của con người thì không bao giờ giống nhau. Người ta có thể đồng ý với nhau rằng một kẻ nào đó giết người nhưng tìm cách đối phó với kẻ sát nhân thì hoàn toàn khác biệt. Kẻ thì tôn thờ phong thánh,  gắn huy chương, kẻ thì lên án, kẻ đòi tử hình, kẻ bài bác án tử hình đòi đối xử nhân đạo. Hiện nay kẻ nắm giữ chân lý của loài người chính là kẻ nắm được số đông hoặc có sức mạnh tài chính, quân sự hoặc truyền thông. Thế nhưng thế giới không phải cứ như thế mãi. Khi số đông suy giảm hay một siêu cường thứ hai, thứ ba xuất hiện, chân lý cũng sẽ khác đi, loài người sẽ sống trong một trật tự mới. Đôi khi chân lý là tương quan lực lượng mà kẻ yếu thường cam chịu.

Nghe vị Lạt Ma nói thế, Hoài Nghi hỏi:

-Thưa Lạt Ma, như vậy chân lý có hay không? Và con phải quan niệm chân lý như thế nào?

Vị Lạt Ma hiền từ đáp:

-Chân lý có chứ, nhưng nó là trăng đáy nước. Khi nào con nhìn chân lý như nhìn mặt trăng đáy nước thì tâm địa bình ổn và không còn gì thắc mắc. Lát nữa đây, khi con từ giã ta đến một nơi nào khác, lại có một sự biện giải khác về chân lý. Nhưng tất cả đều như trăng đáy nước mà thôi. Chân lý nằm ở tất cả mọi nơi, đầy khắp vũ trụ và nó không thuộc về ai cả. Người nắm giữ chân lý cũng giống như người giữ nắm cát trong tay. Đôi khi kẻ khăng khăng nắm giữ chân lý, không cho ai chia xẻ một chút chân lý khác lại là kẻ làm khổ người ta không biết chừng.            

Nghe vị Lạt Ma nói thế chàng vô cùng ngạc nhiên, hỏi:

-Là giáo chủ của một tôn giáo mà Đức Phật không nắm giữ chân lý, cũng như không tạo ra một thứ chân lý nào cho tôn giáo mình sao?

-Đúng vậy. Đức Phật không sáng tạo ra chân lý và cũng không nắm giữ chân lý. Lời dạy của Đức Phật chỉ có mục đích giúp chúng sinh vơi bớt khổ cũng giống như ông bác sĩ chữa bệnh. Ông bác sĩ không tạo ra bệnh cũng như không “nắm giữ” bệnh. Lời biện giải về chân lý nếu có của Phật giống như lời ông bác sĩ giải thích cho con bệnh biết nguyên do của bệnh và phương pháp chữa trị mà thôi.           

Nghe vị Lạt Ma nói thế, Đại Nghi không hỏi thêm gì nữa. Chàng nhắm mắt lại rồi mở mắt ra rồi thấy nhẹ nhõm cả người. Chàng vái chào vị Lạt Ma, nói lời cảm tạ rồi bước ra ngoài.

            

Giờ đây dọc theo bờ Sông Hằng đoàn người đông như kiến cỏ vẫn đang cuồng nhiệt lao xuống dòng sông tắm gội với vẻ hân hoan, thành kính lạ thường. Nhưng khác với khoảnh khắc trước đây, tâm địa chàng trở nên bình ổn. Chàng không còn thắc mắc, không còn hoài nghi và tra vấn về chân lý. Dường như tất cả những gì đang diễn ra trước mắt chàng đều “như thị và như thị” và “như trăng đáy nước”. Chàng đưa tay vẫy tay chào chào đoàn người đông như kiến cỏ đó rồi lặng lẽ bước đi. Ngày mai đây chàng sẽ đáp máy bay về Mỹ và sống một cuộc đời rất bình thường như hằng tỉ con người bình thường khác, không còn hoài nghi về bất cứ chuyện gì trên cõi đời này.        


Đào Văn Bình

(Trích tuyển tập truyện ngắn Mê Cung xb năm 2019, Amazon phát hành)

(1) Tán gẫu trên diễn đàn

(2) Khu thương mại, kịch nghệ, giải trí lớn nhất nước Mỹ nằm ở ngã tư Broadway và đường Seventh St. và được coi như ”Ngã Tư Của Thế Giới “ (The Crossroads of the World)

(3) Cảnh sát trưởng Mỹ trong các phim Cao Bồi.

(4) Graffiti : Nạn vẽ bậy lên tường, cửa hiệu, xe cộ đang là thảm họa của các nước văn minh.

(5) Khăn ăn bằng giấy.