Anh Thập chuyển
Monday, June 9, 2025
Hơi Thở Diệu Kỳ
By Tâm Lý Học Là Gì? May 09, 2025
Từ tiếng
khóc đầu đời đến hơi thở cuối cùng, ta hít thở mà chẳng mấy khi nghĩ về nó. Thế
nhưng, khi ta thực sự chú tâm, hơi thở lại mang đến những điều kỳ diệu đến
không ngờ.
Ở tuổi đôi mươi, giống như bao người đang vật lộn với tâm trí đầy rối ren và tiêu cực, tôi tìm đến thiền định. Dù ban đầu thấy thiền gần như bất khả, tôi vẫn thích những lời khuyên bảo dừng lại, đừng bám chấp vào suy nghĩ – bởi tôi sợ và chán ghét quá nhiều suy nghĩ của chính mình. Nhưng có một điều khiến tôi khó chấp nhận, ấy là khi vị thiền sư trong một khóa tu bảo rằng: “Hơi thở là nguồn năng lượng mạnh mẽ nhất trong vũ trụ” hay “Mọi trí tuệ đều khởi nguồn từ hơi thở đúng cách.” Hơi thở ư? Tôi nghĩ. Đó là cách tôi sẽ thoát khỏi cơn điên cuồng đang bủa vây mình? Chỉ bằng cách thở thôi sao? Ngồi cứng đờ, cố gắng cảm nhận “nguồn năng lượng vĩ đại nhất trong vũ trụ” luồn qua hai lỗ mũi, tôi cười thầm, tự sưởi ấm mình bằng sự hoài nghi.
Năm năm sau, như nhân vật học trò khờ khạo trong những câu chuyện
minh triết phương Đông, nỗi bực dọc ngày nào giờ đã nhường chỗ cho chút thấu hiểu.
Tôi không phải thiền sư, hành trình luyện tập của tôi vẫn còn rời rạc, ngẫu hứng
và rất riêng tư. Nhưng giờ đây, tôi luôn ý thức về hơi thở. Và nhờ đó, tôi ít bị
kéo vào những vùng tâm trí hỗn loạn, hoặc nếu có, thì cũng không còn sâu đến vậy.
Nếu tách trái tim ra khỏi lồng ngực và soi dưới ánh sáng, nó
bóng loáng như một quả nho tím căng mọng. Hai lá phổi giống như cặp cánh nặng nề.
Tất cả trông thật ẩm ướt, sống động và đầy sinh lực. Từ giây phút ta lìa khỏi
dây rốn, cho đến ngày lửa cuối cùng vẫy chào ta rời cuộc sống, cơ thể thịt da
này vẫn kiên cường che chở ta khỏi hư vô. Ấy thế mà – chừng nào nó vẫn còn hoạt
động trơn tru – ta hiếm khi dành cho nó một chút quan tâm.
Thế nhưng, lớp nền thô sơ ấy của cơ thể lại chính là gốc rễ của
toàn bộ hệ thống kết nối từ đó ý thức nảy mầm. Và suốt hàng nghìn năm qua, con
người – chủ yếu là những người mà thầy dạy thiền của tôi đang tiếp nối – đã biết
cách tạm rời chế độ tự động của hơi thở, để chạm tới nguồn sức mạnh nhẹ nhàng
mà sâu sắc ấy. Như thường lệ, khoa học phương Tây giờ mới dần bắt kịp, và văn
hóa đại chúng cũng thế: bạn có thể nhận ra, hơi thở đang trở thành một trào
lưu. Theo đúng nghĩa đen, tạp chí Vogue gọi hơi thở là “yoga mới của thời đại”.
Dù có phần thời thượng, như một cách để đối phó với sự bất an len lỏi trong đời
sống hằng ngày, thì bất kỳ xu hướng nào cũng hàm chứa chút sự thật – và với hơi
thở, hạt nhân ấy là điều không thể chối cãi: hơi thở là trung tâm của sự sống,
và bất cứ điều gì nằm ở trung tâm ta, đều có thể được khai mở.
Thuở ban sơ, không có gì hít thở. Sự sống khởi đầu trong bóng tối,
nơi chẳng có lấy một chút oxy – chỉ là những vi sinh vật nhỏ bé, trôi dạt trong
đại dương bao la. Cuộc sống lặng lẽ đó có thể đã kéo dài thêm vài tỷ năm nữa, nếu
không có sự xuất hiện của một loại tảo mang tên cyanobacteria. Đây là sinh vật
đầu tiên biết tạo ra oxy nhờ quang hợp – chuyển ánh sáng thành năng lượng, và
thải ra oxy như một thứ phế phẩm. Dựa vào nguồn năng lượng vô tận của mặt trời,
cyanobacteria bung nở màu xanh lam trên khắp bề mặt đại dương. Từ một thứ khí ít
được chú ý, oxy dần tràn ngập. Khi lớp sắt và lưu huỳnh trên bề mặt Trái Đất không
còn hấp thu được nữa, oxy bắt đầu chiếm lĩnh bầu khí quyển. Sự bùng nổ này khiến
khí metan – một khí nhà kính – giảm mạnh, và Trái Đất rơi vào một kỷ băng hà
kéo dài suốt 300 triệu năm.
Sự thay đổi ngoạn mục trong thành phần khí quyển của Trái Đất
khi ấy – trái với suy đoán trước kia – không dẫn đến một cuộc đại tuyệt chủng.
Nhưng nó đã làm rung chuyển tận gốc rễ cách mà sự sống hữu cơ vận hành. Hô hấp
hiếu khí – cách thở dùng oxy – tạo ra năng lượng gấp 16 lần so với các phương
thức chuyển hóa cổ xưa. Nó mạnh mẽ đến mức, chính năng lượng dồi dào này đã làm
nên phép màu: sự sống đa bào ra đời.
Dưới sức mạnh của oxy, một tổ tiên vi khuẩn vô danh nào đó đã tiến
hóa thành ty thể – "trái tim nhỏ bé" trong mỗi tế bào phức tạp của
sinh vật nhân thực. Kể từ đó, "trao đổi khí" trở thành dấu hiệu của sự
sống cấp cao. Những sinh vật kỵ khí rút lui về các hang hốc ít oxy dưới đáy đại
dương. Phía trên, biển cả nở rộ: nào là bọt biển, hải quỳ, ốc sên – cả một khu
chợ kỳ ảo, lung linh, mà ở một nơi nào đó ngay giây phút này, một thợ lặn đang
say mê chiêm ngưỡng.
Cùng với sự tiến hóa của cơ chế hô hấp, da không còn là cơ quan
chính nữa – nhường chỗ cho mang cá, rồi đến những lá phổi sơ khai. Sau quãng thời
gian dài thai nghén dưới nước, khoảng 500 triệu năm trước, sự chuyển mình vĩ đại
bắt đầu: từ biển lên bờ. Sự sống nhân thực lần đầu đặt chân lên mặt đất, và từ
những bò sát tiền sử chậm rãi, chúng ta có tổ tiên của loài thú và loài chim
ngày nay.
Chim, theo cách riêng của mình, đã phát triển một hệ thống trao
đổi khí đặc biệt – với các túi khí len lỏi khắp cơ thể và cả trong xương. Ở
loài thú, phổi trở thành trung tâm năng lượng sống – điều hành nhịp hít vào thở
ra một cách kỳ diệu: khi hít vào, cơ hoành hạ xuống, các cơ liên sườn nâng lồng
ngực lên, thể tích phổi mở rộng. Không khí ùa vào để bù lại sự thiếu hụt áp suất.
Bên trong phổi là hàng triệu túi nhỏ gọi là phế nang – từ đây, oxy thẩm thấu
qua màng mỏng, gắn vào hemoglobin trong hồng cầu, rồi được đưa đến từng tế bào
đang đói khát năng lượng. Đồng thời, khí carbonic đi theo chiều ngược lại,
thoát ra theo làn hơi thở. Khi thở ra, cơ hoành và cơ sườn giãn ra, thể tích giảm,
áp suất tăng, không khí lại trào ra ngoài. Một hơi thở, một nhịp sống. Cứ thế,
lặp lại cho đến khi ta lìa trần.
Ai từng thử chất gây ảo giác sẽ hiểu: một hơi thở sâu, tham lam,
có thể như một quả bom màu sắc nổ tung trong vùng thị giác của bạn.
Hệ hô hấp của loài thú còn bao gồm một cấu trúc phức tạp – trong
đó có thanh quản. Khoảng 250.000 năm trước, một loài linh trưởng có thanh quản
hạ thấp hơn các họ hàng vượn lớn đã xuất hiện, mở ra khả năng phát ra âm thanh
– bước khởi đầu cho ngôn ngữ. Về sau, chính sinh vật này, trong một tiếng nói
nào đó của mình, gọi tên bản thân là Homo sapiens – "người biết suy
nghĩ". Trong khi đó, hô hấp của con người vẫn tiếp tục thích nghi theo môi
trường. Năm ngoái, các nhà khoa học phát hiện người Bajau – “những người du mục
biển” ở Đông Nam Á, vốn lặn tự do hàng ngày suốt nhiều thế hệ – sở hữu lá lách
lớn hơn bình thường, giúp họ nín thở lâu một cách kỳ lạ.
Dù đã rất nỗ lực, nhưng những khám phá ban đầu của con người về
hơi thở giống như mò mẫm trong bóng tối. Người Ai Cập cổ đại tin rằng mọi chất
lỏng trong cơ thể – kể cả nước tiểu hay tinh dịch – đều đi qua tim. Hippocrates
không hề biết rằng phổi có liên quan đến việc hô hấp. Aristotle thì nghĩ rằng
phổi chỉ là "quạt gió" làm mát trái tim. Vị đại y Galen lại cho rằng
ta hấp thụ khí trời qua da.
Phải đến thế kỷ 17, hiểu biết thực sự về hơi thở mới bắt đầu khởi
sắc. Năm 1660, Robert Boyle chế tạo chiếc bơm hút khí nổi tiếng, chứng minh rằng
khi rút hết không khí ra khỏi một buồng kín, sinh vật bên trong sẽ lặng lẽ lìa
đời. Gần một thế kỷ sau, Joseph Priestley phát hiện ra một loại khí lạ có thể
duy trì sự sống và giữ lửa cháy – chính là oxy. Trước khi bị xử tử trong Cách mạng
Pháp, nhà quý tộc Antoine-Laurent de Lavoisier đã chứng minh rằng khí này là một
nguyên tố hóa học có mặt trong không khí, và chính ông đã đặt tên cho nó. Đến thập
niên 1870, nhà sinh lý học Eduard Pflüger phát hiện rằng sự trao đổi oxy thực sự
xảy ra ở cấp độ tế bào – chứ không chỉ ở máu hay phổi như người ta từng nghĩ.
Từ đó đến nay, hàng loạt tiến bộ đã ra đời, đem đến cái nhìn
khoa học mà tôi vừa lược kể lại ở đây – trong khi chính tôi cũng đang vô thức
tiêu thụ hàng ngàn lít oxy, mà chẳng mảy may nhớ đến loài cyanobacteria nhỏ bé
kia – tổ tiên thầm lặng đã khai mở tất cả.
Nhưng hơi thở không chỉ là sinh học thuần túy. Đúng, nó diễn ra
một cách vô thức – như suốt những giờ ta ngủ. Nhưng không giống như tiêu hóa
hay kinh nguyệt, hơi thở còn có thể được đưa vào vùng chủ động. Và khi ta làm
điều đó, khi ta chọn thở có ý thức, thì những hiệu ứng của nó có thể lan tỏa khắp
cơ thể – một cách chậm rãi, dịu dàng, và sâu sắc đến lạ kỳ.
Cách đơn giản nhất để điều khiển hơi thở là một phương pháp dễ
hiểu và thể chất. Trong cuốn tự truyện của mình, Johan Cruyff – một trong những
cầu thủ bóng đá vĩ đại nhất mọi thời đại – kể lại rằng, trong thời gian huấn
luyện đội bóng Ajax, ông đã mời một ca sĩ opera chuyên về kỹ thuật thở đến để
“giúp các cầu thủ tận dụng tối đa mỗi hơi hít vào và thở ra. Điều này rất quan
trọng trong thể thao đỉnh cao.” Cruyff quả là đúng. Thở chậm và sâu giúp cải
thiện khả năng cung cấp oxy cho động mạch, lượng máu tim bơm ra, hiệu quả trao
đổi khí trong phổi, và nhiều yếu tố khác vô cùng quan trọng với cơ thể khi đang
vận động thể chất. Cách tiếp cận này về hơi thở đúng cách có một truyền thống
lâu dài, đặc biệt là ở phương Tây. Galen có thể không hiểu về hô hấp, nhưng vào
năm 175 sau Công Nguyên, ông đã khuyên các vận động viên thực hiện những nghi
thức thở cơ hoành, đặc biệt là đối với những ai ăn "quá nhiều thịt lợn".
Tuy nhiên, lợi ích thể thao chỉ là một phần nhỏ lý do tại sao việc
thở có ý thức lại đang trở thành một trào lưu hiện nay. Khi Tony Robbins, vị
hoàng đế của giới tự lực ở Mỹ, tuyên bố rằng: "Khi bạn chú tâm đến hơi thở
và làm chủ sức mạnh thực sự của nó, bạn sẽ làm chủ cuộc sống và kết quả của
mình", ông không chỉ nói về việc tối ưu hóa sức mạnh của phổi hay cơ bắp.
Ông đang nói đến điều gì đó sâu xa hơn – thứ mà ta gọi là ý thức.
Bất kỳ ai từng thử chất gây ảo giác đều biết rằng một hơi thở
dài và tham lam có thể giống như một quả bom màu vỡ tung trong vỏ não thị giác.
Mối liên hệ rộng hơn giữa hơi thở và sự nhận thức – rằng quá trình vật lý cơ bản
nhất của chúng ta lại có thể là cánh cửa dẫn đến những khám phá siêu hình – là
một ý tưởng cổ xưa. Từ "pneuma" trong tiếng Hy Lạp cổ, "prāṇa"
trong tiếng Sanskrit, "Qi" trong tiếng Trung, "nefeš" trong
tiếng Hebrew, và "mana" trong tiếng Polynesia đều mang nghĩa là
"hơi thở" hay "khí", và cũng có thể hiểu là "tinh thần"
hay "lực sống". Một phần, đây là sự liên kết đơn giản giữa hơi thở và
sự sống, như trong sách Sáng Thế Ký, khi Chúa "tạo ra con người từ bụi đất,
và thổi vào lỗ mũi con người hơi thở sự sống; và con người trở thành một linh hồn
sống." Nhưng trong những truyền thống không phải phương Tây, lại có một niềm
tin khác: rằng thở đúng cách có thể tạo nền tảng để duy trì sức khỏe và đạt được
trí tuệ.
Baha-ud-Din Naqshband Bukhari, một nhà Sufi nổi tiếng ở thế kỷ
14, đã tuyên bố: "Càng có khả năng ý thức về hơi thở, cuộc sống nội tâm của
một người càng mạnh mẽ." Trong tác phẩm Zhuangzi của Đạo giáo, có câu rằng
người thường thở "từ cổ họng", nhưng người trí thức thở "từ gót
chân" (với toàn bộ cơ thể). Vị thầy thiền mà tôi gặp trong một khóa tu
cũng trung thành với quan niệm Phật giáo: một trong những bài giảng nổi tiếng của
Đức Phật (Ānāpānasati Sutta) dành riêng cho 16 phương pháp thở trong thiền, một
thực hành mà theo thiền sư Thích Nhất Hạnh, có thể giúp chúng ta "nhìn một
cách cẩn thận, lâu dài và sâu sắc, thấy được bản chất của mọi sự vật, và đạt được
sự giải thoát." Trong tất cả các hình thức thiền Phật giáo, hơi thở được
dùng như một neo để giữ cho con thuyền suy nghĩ không ngừng và ăn mòn dừng lại;
việc liên tục hướng sự chú ý vào hơi thở nhằm đạt được "tính nhất điểm"
của tâm trí, hứa hẹn một sự chấm dứt khổ đau. Có lẽ hình thức thở có ý thức nổi
tiếng nhất hiện nay chính là prāṇāyāma, một trong tám chi của yoga. Có thể bạn đã
từng trải qua cảm giác đi đến một lớp học, mong muốn có một buổi tập thể dục nghiêm
túc, nhưng lại thấy mình ngồi xếp bằng trên sàn, đặt ngón tay cái lên từng lỗ
mũi, thở dài dằng dặc trong suốt một khoảng thời gian.
Với Hơi Thở, Chúng Ta Điều Khiển Một Cái Gật Đầu Từ Nội Tâm
Đây là một mặt quyến rũ hơn của thở có ý thức: khả năng của nó
trong việc tương tác với cảm xúc, tâm trí, thậm chí là linh hồn. Một thế kỷ
toàn cầu hóa triết học đã chứng kiến khái niệm về thở có ý thức, vốn là một phần
của phương Đông, từ một bí ẩn huyền bí dần đi vào dòng chảy chính. Ngày nay, một
số kỹ thuật đã trở nên phổ biến đến mức bác sĩ của bạn có thể khuyên bạn áp dụng
chúng, cũng như người anh chị em thích sống tự do của bạn. Hillary Clinton từng
chia sẻ rằng, bên cạnh việc thưởng thức rượu Chardonnay, các bài tập thở yoga
đã giúp bà vượt qua nỗi thất bại khi thua Donald Trump trong cuộc bầu cử Tổng
thống Mỹ năm 2016.
Khoa học về cách hơi thở thay đổi ý thức thực sự đi rất sâu. Giống
như bất kỳ sinh vật nào, động lực tiến hóa chủ yếu của chúng ta – sự lan tỏa
gen – yêu cầu chúng ta không được chết. Và để không chết, chúng ta cần liên tục
đáp ứng với môi trường xung quanh, để không rơi xuống vách đá hay lọt vào miệng
một con hổ răng kiếm. Nhiệm vụ sống còn này là trọng tâm của hệ thần kinh. Ở
con người, giống như tất cả động vật có xương sống, hệ thần kinh trung ương – nằm
trong não bộ và tủy sống – thu thập thông tin từ hệ thần kinh ngoại biên, nơi
tiếp nhận các tín hiệu từ cơ thể, rồi truyền lại những xung động vận động. Tất
cả những điều này xảy ra rất nhanh. Như tên gọi của nó, hệ thần kinh tự trị là phần
hệ thần kinh ngoại biên có các sợi dài điều chỉnh những quá trình cơ bản, không
tự nguyện của cơ thể chúng ta. Nó khiến ta nheo mắt khi gặp ánh sáng mặt trời,
đổ mồ hôi khi vào xông hơi, tiết nước bọt khi nhìn thấy quả đào vừa cắt, và rất
nhiều phản ứng tự động khác. Nếu ta không chủ động, nó cũng sẽ điều chỉnh hơi
thở của ta.
Hệ thần kinh tự trị còn được chia thành hệ thần kinh giao cảm và
đối giao cảm. Mỗi nhịp thở là một cuộc giao tranh giữa hai hệ thần kinh này, tạo
ra nhịp đập trái tim mà bạn có thể nghe thấy khi áp tai vào ngực người yêu.
Chúng đối kháng với nhau theo nghĩa rộng. Hệ thần kinh giao cảm tồn tại để chuẩn
bị chúng ta cho hành động thể chất; nó sẽ kích hoạt, ví dụ, ngay trước khi
chúng ta thức dậy. Khi gặp tình huống căng thẳng, nó sẽ đáp trả bằng cách tạo
ra chuỗi phản ứng thần kinh và hoóc môn được gọi là phản ứng "chiến đấu
hay bỏ chạy". Ai cũng đã từng cảm nhận: tim đập nhanh, miệng khô, tâm trí
chỉ còn lại những phản ứng vụn vặt.
Trong khi đó, hệ thần kinh đối giao cảm tiến hóa để hoạt động
trong các điều kiện không có mối đe dọa đến sự sống. Khi hệ này được kích hoạt,
cơ thể sẽ tiết ra một lượng lớn chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine, và các
quá trình chậm hơn trong cơ thể bắt đầu: giấc ngủ, kích thích tình dục, hệ miễn
dịch, tiêu hóa đúng cách, các nhu cầu vệ sinh. Ngoài những quá trình cụ thể,
khi hệ thần kinh đối giao cảm hoạt động, nhận thức của chúng ta sẽ rõ ràng hơn.
Tư duy chậm lại, và sự tập trung trở nên sắc bén hơn.
Đây chính là lúc hơi thở can thiệp: một trong những khu vực
chính của hệ thần kinh đối giao cảm là dây thần kinh lang thang (tên gọi này xuất
phát từ tiếng Latinh "wandering" – lang thang). Dây thần kinh này là
dây thần kinh dài nhất trong mạng lưới tự trị, chạy từ thân não xuống bụng qua
hầu hết các cơ quan trong cơ thể. Các nhánh của dây thần kinh lang thang giao
tiếp với hệ hô hấp của chúng ta (và thanh quản). Hơi thở cơ hoành, đặc biệt là
khi thở ra mạnh mẽ, kích thích "sứ giả lang thang" này của trung tâm
thư giãn trong cơ thể. Với mỗi hơi thở, chúng ta như đang phát đi một tín hiệu
nội tâm, giống như một kiểu cờ hiệu cơ thể. Hệ thần kinh tự trị hiểu được tín
hiệu này và để hệ đối giao cảm vào cuộc – một quá trình mà cơ chế thần kinh của
nó lần đầu tiên được vẽ bản đồ vào năm 2017 qua các thí nghiệm với chuột. Chỉ với
hơi thở, bạn có thể yêu cầu cơ thể mình và toàn bộ bản thể mình chậm lại, thư
giãn, không sợ hãi.
Thở chậm, thở sâu có lẽ là phương pháp chữa trị dân gian cổ xưa
nhất trên trái đất. Nó đã ăn sâu vào trong chúng ta đến mức nhiều khi con người
tự nhiên thở như vậy trước khi thuyết trình, hoặc trong lúc chịu đựng cơn đau
khi vết thương được khử trùng. Lối thở nhẹ nhàng này luôn gắn liền với một trải
nghiệm làm dịu đi, làm chậm lại. Nó có thể hiệu quả trong hầu hết các tình huống
khi tâm trí bị cơ thể đẩy đi quá nhanh, và ta muốn kiểm soát. Khi ta đứng bên bờ
vực của nỗi đau, và muốn giữ cho đôi má không rơi lệ. Khi ta đang tới gần khoảnh
khắc cao trào mà muốn ngừng lại một chút. Khi ta chỉ mong đừng ói mửa. Và danh
sách vẫn còn dài.
Khi chúng ta làm điều này một cách bản năng, thở có ý thức có thể
được hoàn thiện qua phương pháp và kỹ thuật đúng đắn. Cụ thể thì có thể khác
nhau, nhưng cơ bản là: nằm hoặc ngồi. (Nếu bạn ngồi, hãy giữ lưng thẳng như khi
chụp ảnh, nhưng đừng quên để bụng phình ra, điều mà bạn hiếm khi làm trước ống
kính.) Trong vòng năm giây, hít vào qua mũi, để không khí lan rộng đến tận rốn.
Dừng lại một chút. Sau đó, trong năm giây tiếp theo, thở ra qua miệng. Làm như
vậy trong năm hoặc mười phút. Chỉ có vậy thôi. Phương pháp này phù hợp với quan
điểm của Hiệp hội Hô hấp Châu Âu, rằng "hơi thở được tối ưu hóa tự động có
thể rơi vào khoảng 6 đến 10 nhịp thở mỗi phút, với thể tích khí lưu thông tăng
lên nhờ sự kích hoạt cơ hoành". (Thể tích khí lưu thông là lượng không khí
mà một người hít vào trong một nhịp thở bình thường.) Ảnh hưởng của việc thở có
ý thức rất tinh tế, nhưng nếu bạn may mắn, bạn sẽ cảm nhận được: sự giảm bớt của
tiếng ồn trắng trong đôi mắt. Một sự yên lặng nhẹ nhàng trong cơ thể.
Nghiên cứu khoa học về thở có ý thức khá khó khăn để tổng hợp lại.
Một số nghiên cứu được công bố trên các tạp chí ít người biết đến, và các
nghiên cứu này có sự pha trộn thuật ngữ (thở sâu, chậm, kiểm soát, yoga, cơ
hoành). Nhưng bỏ qua các cảnh báo, những phát hiện chính vẫn có giá trị. Tất cả
các nghiên cứu tốt đều thừa nhận rằng cơ chế sinh lý chính là sự giao tiếp giữa
thở có ý thức và hệ thần kinh đối giao cảm. Phạm vi tác động được cho là rất rộng
lớn.
Dưới đây là những gì có thể coi là chắc chắn: có một số bằng chứng
cho thấy thở yoga giúp giảm huyết áp, cải thiện các triệu chứng tiểu đường, có
thể giảm trầm cảm, hỗ trợ điều trị hen suyễn và giúp kiểm soát chứng đau nửa đầu
cùng cơn đau mãn tính. Có bằng chứng rõ ràng rằng thở yoga làm giảm viêm và
tăng cường hệ miễn dịch. Thở có ý thức dường như liên quan đến sự cải thiện vừa
phải trong nhiều lĩnh vực nhận thức, đặc biệt là sự chú ý và khả năng lấy lại
ký ức. Một nghiên cứu gần đây tiết lộ rằng nó "cải thiện đáng kể khả năng
ghi nhớ kỹ năng vận động vừa học". Có bằng chứng vững chắc rằng thở sâu
giúp giảm căng thẳng và bất kỳ loại lo âu nào.
Khi đi sâu vào các nghiên cứu ít được chú ý hoặc không vững chắc,
có một số bằng chứng cho thấy thở sâu có thể giúp điều trị chứng aphasia sau đột
quỵ, loạn nhịp tim, suy tim, ADHD, đau cổ mãn tính, các triệu chứng mãn kinh,
việc bỏ thuốc lá, phục hồi sau phẫu thuật bắc cầu, cải thiện sức khỏe cho bệnh
nhân ung thư vú và còn nhiều điều khác. Một số tuyên bố thực sự có vẻ hoành
tráng. Dù nghe có vẻ huyền bí, một nghiên cứu từ Annals of the New York Academy
of Sciences cho thấy thở yoga "có thể giảm tỷ lệ mắc và sự tiến triển của
ung thư".
Lạ mà thật: thở là yếu tố giữ bạn sống, nhưng nó cũng có thể giết
bạn. Cách duy nhất để đọc được "pháo hoa lợi ích" này là kết luận rằng
thở sâu có chủ đích là tốt cho bạn – tất cả bạn. Và rằng, dù có những ước mơ
cao cả hơn so với phương Tây y học hóa, các nhà huyền bí cổ xưa đã đúng: hơi thở
có sức mạnh sâu xa. Trong Phật giáo Tây Tạng, "Yoga của Trạng Thái Giấc
Mơ" hướng đến việc giúp người tập nhận thức được bản chất của māyā – bản
chất ảo giác, như một giấc mơ của nhận thức tự kỷ trong cuộc sống hàng ngày. Một
cách để hiểu māyā là thông qua "sức mạnh của hơi thở". Điều này bao gồm
việc ngủ "bên phải, như một con sư tử", và thực hiện quá trình dùng
hai tay để bịt mũi và ấn cổ họng trong khi "để nước bọt tích tụ trong cổ họng".
Và nếu bạn đang cố gắng hiểu māyā bằng cách hình dung mình là nữ thần Vajrayogini,
thở cũng có thể giúp bạn ở đây. Vào lúc bình minh, bảy vòng thở bụng "hình
cái bình" cần được thực hành.
Điều thú vị là, trong những truyền thống cổ xưa này, không chỉ
có việc thở chậm và sâu. Trong yoga Kundalini, có những bài tập yêu cầu bạn ngừng
thở hoàn toàn trong những khoảng thời gian dài dần. Trong phần phụ lục cuốn
sách The Doors of Perception (1954), Aldous Huxley mô tả cách thực hành này
"cho phép những trải nghiệm huyền bí hoặc thần thánh từ ‘vũ trụ bên ngoài’
thâm nhập vào ý thức". Vào năm 1837, một nhà khổ hạnh yoga đã dùng kỹ thuật
thở thiền để giúp ông sống sót sau khi bị chôn sống suốt 40 ngày. Câu chuyện
này có thể là huyền thoại. Những nỗ lực siêu phàm như vậy tương tự như thở
"thai nhi" trong Đạo giáo, nơi hơi thở được làm cho cực kỳ nhẹ nhàng
đến mức một chiếc lông vũ đặt dưới mũi cũng không hề dao động – một trong rất
nhiều phương pháp bí ẩn nhằm chuyển hóa năng lượng tình dục để đạt được sự bất
tử.
Điều thú vị là, ngược lại – thở quá mạnh (thở hổn hển) cũng có mặt
tâm linh của nó. Thở yoga bao gồm một bài tập gọi là kapalabhati, hay "hơi
thở của lửa". Một người thầy có tinh thần phiêu lưu hơn có thể đã giới thiệu
cho bạn bài tập này ngay từ đầu buổi học yoga. Bạn ngồi thẳng, rồi thở nhanh, mạnh
và lớn qua mũi, đồng thời bụng co lại khi thở ra. Trong ngôn ngữ yoga, kiểu thở
có ý thức này giúp "thải độc" và "thanh lọc bên trong".
Đối với một người hoài nghi, những mô tả này có thể không gây được
sự tin tưởng. Tuy nhiên, chúng nhận được một sự xác thực mơ hồ qua một trong những
chuyên gia thở nổi tiếng nhất hiện nay, Wim Hof, người có phong cách độc đáo và
quyến rũ. Kỹ thuật thở của vận động viên cực đoan này bao gồm thở sâu, nhưng
cũng có những khoảng thời gian thở mạnh có kiểm soát. Trong một nghiên cứu nhỏ,
phương pháp của Hof đã chứng minh, một cách kỳ diệu, rằng nó giúp tăng khả năng
chống lại vi khuẩn E. coli cấp tính. Một cách nghịch lý, công trình của Hof gợi
ý rằng ngược lại, việc thở mạnh cũng có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch. Điều này
thật khó hòa hợp với bức tranh khoa học hiện tại. Sau hàng nghìn năm nghiên cứu,
chúng ta vẫn chưa hoàn toàn hiểu hết về hơi thở.
Lạ mà đúng: thở giữ bạn sống, nhưng cũng có thể giết bạn. Giống
như tất cả các loài khác, sự trao đổi khí ở con người được điều chỉnh tỉ mỉ để
việc hấp thụ oxy diễn ra chính xác ở mức cần thiết, không thừa một phân tử nào.
Tại sao lại vậy? Bởi vì oxy là một nhiên liệu tuyệt vời để đáp ứng nhu cầu trao
đổi chất – nhưng nó cũng là chất độc. Mỗi giây trôi qua, các ti thể trong hàng
triệu tỷ tế bào của chúng ta chuyển đổi oxy từ máu thành năng lượng. Hóa học
nguyên thủy này phải trả giá rất đắt. Trong mỗi chúng ta, như tạp chí
Comprehensive Physiology đã viết, đó là "căng thẳng oxy tế bào tích
lũy" khiến "lão hóa và cái chết trở nên không thể tránh khỏi".
Lạ thay, hơi thở vừa là điều hết sức bình dị, dễ quên – lại vừa
là mặt phẳng vật chất trên đó tất cả sự sống và cái chết hiện hữu. Không phải
theo cách mà thầy thiền của tôi muốn nói, nhưng có thể nói rằng, từ góc nhìn của
con người, hơi thở là sức mạnh mạnh mẽ nhất trong vũ trụ này. Đúng, thở có ý thức
là một xu hướng; đúng là có gì đó hơi kỳ cục khi mọi người học cách làm một việc
mà họ đã làm mỗi giây trong đời mà không cần suy nghĩ. Nhưng như đã được phát
hiện bởi các truyền thống tâm linh đa dạng, trải dài qua hàng ngàn năm và chia
cách bởi hàng ngàn dặm, điều này thật sự đáng để suy ngẫm.
Mặc dù tôi vẫn là một người thiền định không đều đặn, nhưng bản
năng nhớ về hơi thở luôn cứu tôi mỗi ngày. Động lực để tham gia khóa thiền của
tôi vẫn còn mãi; đôi khi tâm trí tôi vẫn quá nhanh, và âm thanh của nó vẫn rất ồn
ào. Nhưng khi tôi kéo sự chú ý của mình khỏi dòng chảy tâm thức mạnh mẽ, trở về
với cơ thể mình – quay lại với những phần cũ hơn trong tôi, nơi mà trong những
phiên bản DNA cổ xưa của tôi đã làm công việc khoáng vật, vật chất từ rất lâu
trước khi tiến hóa tạo ra bộ não nói năng ồn ào – nó giúp tôi hạ thấp tiếng ồn.
Mỗi khi tâm trí tôi bắt đầu trút bỏ tôi, mỗi khi tôi cảm thấy nhận thức của
mình trở nên lo lắng và mơ hồ, tôi quay lại với đáy bụng, và tôi làm cho nó trở
thành giới hạn của suy nghĩ. Nó luôn có mặt ở đó, sự nghỉ ngơi này, sự nhắc nhở
rằng mọi thứ chồng chất bên trên đều không thể quan trọng bằng phép màu cơ thể
tôi đang giữ tôi khỏi cái chết. Trong đó, tôi có cảm giác về một thứ gì đó như
māyā. Một dòng chảy bí mật, rộng lớn, nằm sau âm thanh và cơn giận dữ.
Cách tôi sử dụng thở có ý thức là một phương pháp riêng, nhưng tất
cả chúng đều kết thúc ở một điểm: kết nối với hơi thở là kết nối với điều gì đó
quan trọng nhất trong bạn, như một sinh vật sống. Dù bạn đang chịu đựng gì, nếu
bạn thấy mình cần cảm thấy gần gũi hơn với thế giới này và với cơ thể mà bạn
mang theo mình qua đó, hãy để một hơi oxy lấp đầy bạn. Hãy luyện tập nó, nếu bạn
muốn. Rất có thể nó sẽ giúp bạn. Quay lại với cội nguồn. Chúng ta đều chỉ mượn
oxy, trong một khoảng thời gian mà thôi.
Photo
by Tommy Trenchard/Panos
Nguồn:
Breathtaking | tạp chí Aeon.co
BẢN GỐC ANH NGỮ:
Breathtaking - From first cry to last sigh, we do it without a
thought. Yet the benefits of conscious breathing are truly remarkable
Tang Ma - Xuân Sương
Hình internet
Dĩ nhiên là “phú quý
sinh lễ nghĩa”. Nhưng cái lễ nghĩa do “phú” sinh ra đôi khi lấp lấn hết phần
“quý”. Mình có câu “Được voi đòi tiên”. Giờ này làm gì còn tiên, thôi thì tiên
giả cũng được, thêm một thứ giả chẳng chết ai. Pháp có câu “Không thể có
mọi thứ được”, thực tế và chí lý, nên “thiệt” hơn.
Hồi anh bạn từ Pháp về Hà nội tình cờ dự đám tang thân nhân, thấy bà chị dâu
sướt mướt đúng kiểu cha (chồng) chết: chị nằm xuống đất lăn rất nhiều vòng
ngoạn mục, bứt tóc bứt tai, mặt mày diễn tả nỗi đau đớn bi ai cùng cực, nước
mắt nước mũi chan hoà đất bụi bám khắp người. Kiểu thiên tai đại nạn cũng chưa
ai oán cỡ này. Đã đời rồi đùng một cái chị đứng bật lên như lò xo, nói cười rổn
rảng bình thường, sai bảo chồng con làm cái nọ cái kia, nhanh gọn chuẩn mực.
Anh bạn ngơ ngác không tin vào mắt mình, cứ như đang xem kịch. Kể lại mà anh
còn vẻ bứt rứt xấu hổ. Được một anh khác trấn an Ờ, tục lệ ngoài bắc là vậy đó,
mới chứng tỏ con cháu tiếc nuối sự ra đi của cha mẹ, khóc không... ướt đấ⁵t thì
sẽ bị hàng xóm quở chúng nó chỉ chờ cho cha mẹ biến đi.
Cho nên nghề khóc mướn trước kia e ấp, bây giờ nhiều người lên hàng trung gia
đại gia nên nó biến thành doanh nghiệp rồi, người hành nghề trước kia còn thẹn
thùng, bây giờ hiên ngang rồi. Con cháu không khóc, ít khóc hay khóc không bài
bản (vì nhà đâu có người chết mỗi tuần mà biết khóc cho bài bản), thì đã có
người khóc thay. Cầm mi cà rô nằm lăn ra đất mà gào cho làng trên xóm dưới đều
nghe. Phải gào cho thống thiết bi ai, mỗi gia đình mỗi cảnh cho nên thê lương
mà phải hạp với tang gia, cha chết đừng réo ối mẹ ôi, con chết đừng rú ối chú
thím ôi. Bởi vậy đợi gì “nghề chơi mới lắm công phu”. Mới sinh ra không ai bày
cũng biết khóc, nhưng khi hành nghề thì phải tập tành điệu nghệ. Nhiêu khê lắm
chớ đùa à. Khóc càng thảm thiết càng như thật thì càng được tiền.
Vì mình có tục “bán bà con xa mua xóm giềng gần”, nên nhà bên cạnh có người ra
đi thì láng giềng để trở 3 ngày, chồng cô vợ cậu nửa ngày cũng không (mấy ông
dượng bà mợ vô tích sự ấy mà). Có cái đĩa bày ra đấy cứ đặt vào mươi nghìn cho
tên mình được xướng lên tỏ lòng tiếc thương ông/bà nhà bên cạnh mặc dù có thể
mới gây dữ dội hay ấu đả hôm qua (là cho người bất đắc kỳ tử, chớ bịnh nằm đó
thì ấu đả với ai). Đang nằm trong bụng mẹ mà muốn chứng tỏ lòng nuối tiếc
ông/bà không kiên nhẫn chờ ngày mình chào đời thì mẹ cứ bỏ tiền vào đĩa là đứa
bé trong bụng dù mới tượng hình vài ba tháng cũng rành cách thắm thiết phơi bày
gan ruột. (May người viết bài này chưa từng dự đám tang ngoài bắc, chớ nhìn
thấy thiên hạ diễn xuất kiểu này mà nín không nổi phải bật cười thì là đại
hoạ).
Thôi thì trong lúc tang gia bối rối nước mắt cũng đâm bối rối chẳng biết chạy
đàng nào, người chuyên nghiệp bình tĩnh hơn sẽ điều khiển con đường nước mắt
cho hạp lẽ trời. Cái nghề bị coi là giả dối này cũng như nghề đóng kịch thôi,
khác cái không được cười trên sân khấu. Nghe bên Đài Loan có cô Liu Jun Lin nào
đó (xin mở cái ngoặc nhỏ: một số báo đã Việt hoá tên cô là Lưu Quân Linh, nghe
còn hiểu là Tàu. Chớ nhiều tên như Trần Thanh..., Lê Văn..., Nguyễn Đức... gì
gì, y chang tên Việt, làm sao phân biệt Ta-Tàu? Vì vậy dám xin quý báo
đừng Việt hoá tên ai cả, cho dễ hiểu. Mạnh Đức Tư Cưu do Tàu phiên âm,
rồi từ đó mình phiên âm lần nữa, bố chẳng bảo thì ai biết là Montesquieu cho
nổi. Đóng ngoặc), là đời thứ ba hành nghề này, nói cô xúc cảm thật, khóc thật,
cho nên rút được nước mắt của tang gia đôi khi điếng người không khóc nổi. Mà
nước mắt thường được đựng trong bình thông nhau và đã chảy ra thì dễ lây lan.
Cô nổi tiếng nhờ thực thi môn khóc mướn này rất điệu nghệ và sáng tạo, cho là
nghề cao quý, bầu đoàn vài chục mạng nhảy cả aerobic trước khi nằm soãi dưới
đất nhào tới quan tài trong tiếng nhạc “buồn như đưa đám” do anh cô thực hiện.
Đồng ý là vai đào thương có vẻ dễ đóng hơn đào hài, nhưng nước mắt ở đâu mà đổ
ra như suối mỗi ngày với vẻ mặt chân thành đứt ruột thì cũng phải cao cường.
Bởi vậy nghe nói khách hàng rất hài lòng và túi cô rất ấm. Có thể dần dần
sẽ giống phong tục Phi châu chăng, tang ma nhảy nhót tưng bừng giúp người ra đi
cũng vững dạ.
Chuyện đó là ngoài bắc. Trong nam thì không thấy nhưng tang ma bây giờ có vẻ
“vui” hơn. Cũng còn một ít nhà đòn chuyên bộ kèn bát âm ò í e thảm não, chớ
phần đông là tân nhạc. Nói chung thì bài Phật Giáo Việt Nam coi như ban nhạc
nào cũng thuộc nằm lòng. Nghe nói bữa nhà kia có đạo Chúa, ban nhạc quen tay
vẫn cứ ca tụng Phật Giáo Việt Nam. Đời ai mà chẳng có lúc nhầm, với lại chuyện
giận dỗi trách móc chỉ dành cho người còn thở. Và bài Lòng Mẹ thì cũng nằm
lòng, bởi có ai từ đất chui lên đâu, nên nếu mình đi trước thì chứng tỏ mình
tri ơn và xin lỗi mẹ, nếu mẹ nằm trong đó thì... càng tuyệt chớ sao. Một ít đám
dạo bài Riêng Một Góc Trời của Ngô Thụy Miên, riêng Trịnh Công Sơn chiếm giải
là nhạc sĩ của tang ma, Một Cõi Đi Về, Cho Một Người Vừa Nằm Xuống... nhất định
văng vẳng, bất kể người bên trong quan tài là nam phụ lão ấu vẫn cứ “anh
nằm xuống” cái đã, ít nhất cũng đúng cái tư thế, như Faulner As I Lay
Dying. Tức là tự cổ chí kim từ đông sang tây chỉ một mình ông Thanh Tâm Tài
Nhân giở chứng dựng đứng Từ Hải lên, chớ chưa bao giờ nghe ai đã, hay đang dậm
chân bước vào quan tài mà ngồi được cả.
Nghi lễ thì nhà càng phú càng “hoành tráng”. Mười tám “nghệ nhân” bận áo dài
gấm đỏ, đội mũ cao vài gang tay kiểu mũ quan Tàu. Mở đầu ông trưởng nhóm quỳ
lạy bàn thờ với bó nhang nghi ngút, xong lùi ra chia nhang cho từng người và cứ
bốn người một quỳ lạy tiếp, cuối cùng là ông phó nhóm (thì cứ tạm gọi vậy) vào
lạy cuối cùng. Cũng như cuộc thi Olympic có khai mạc và bế mạc vậy mà. Tất cả
đều nhịp nhàng, nghề nghiệp. Rồi tám người khiêng quan tài. Bởi khi liệm thì
hai chân hướng ra cửa sẵn sàng bước đi nên họ đảo lại một vòng cho mắt người
quá cố hướng vào nhà, phần chân quan tài gục lên xuống ba lần ý là chào vĩnh
biệt căn nhà thân yêu lần cuối trước khi lên đường về nơi cư trú mới. Đi một
chút còn chào huống chi đi vĩnh viễn.
Hồi xưa, sáu thanh niên con cháu hay hàng xóm giúp ghé vai vào, nặng kể gì vì
không quen, mặt mày buồn bã tự nhiên, cảm động. Bây giờ các anh nhà đòn “làm
việc” thôi, có gì mà họ phải buồn nếu không ác miệng nói là vai càng bị đè thì
túi càng phồng. Hồi xưa người ta gõ cái phách, theo mấy tiếng gõ thì bước đi
chầm chậm như mấy cô người mẫu, mấy tiếng gõ thì dừng lại, mấy tiếng gõ thì đưa
áo quan xuống huyệt, khẽ khàng tối đa để ly nước đặt trên quan tài không chao
đổ. Có lần bên Tây, gia đình kia cũng đặt ly nước trên quan tài, đưa trước cho
bốn anh lực lưỡng lo vụ khiêng mỗi người một “bì thư” kiểu bên mình đi hội họp,
nói đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn, dặn đừng làm chao ly nước. Mà Tây cóc
hiểu chuyện đó, mới rục rịch khiêng là ly nước nhào xuống, đổ như nước mắt.
Bây giờ bên nhà cũng không còn phách hay ly nước nữa, cứ đặt quan tài
xuống, gập ghềnh hả, thì nhấc lên đặt xuống lại. Sai đâu sửa đấy mà.
Xe tang thì đỏ hay đen dát vàng. Không rồng rắn suốt buổi trên đường nữa, đám
tang ra ngoại ô có xe ca đưa đi, muốn rượt sát xe tang tài xế tự cho mình cái
quyền vượt đèn, bấm còi la người khác dù người đó đi đúng. Inh ỏi nhức óc cho
người chết thị oai lần cuối. Có lần ở Huế tình cờ thấy xe gì gì bên trên
nhiều cái dù hay lọng màu hồng tươi chạy ngang tiệm ăn, hỏi con bé dọn bàn “Đám
cưới hả chaú”, “Dạ không, đám tang”. Ngạc nhiên quá.
Đặc biệt ở Việt Nam không có cạc chia buồn, vì nếu có thể thì phải đến tận nơi
phúng viếng, ở xa thì điện thoại hay gửi vòng hoa hay gì gì chớ không có lệ gửi
cạc. Nhưng cạc tin vui thì đủ kiểu, có cả cạc mừng sinh nhật chó mèo. Bây giờ
đại gia thì nhiều, người nào tay cầm củ riềng dẫn chó tới bờ vực thẳm
nước sôi thì khác, mà chó cột nơ bận áo quần đi với bà chủ ra bờ biển hay hồ
bơi thì khác, nên cũng phải mừng nó tăng tuổi thọ.
Và ngay từ ngày đầu tang gia bắt đầu bối rối cho đến khi chiếc xe cuối cùng rời
nghĩa trang, bao nhiêu là máy hình máy quay phim hăng say hoạt náo ghi lại danh
tính trên các vòng hoa phúng điếu, các cảnh trong nhà ngoài ngõ, các gương mặt
đã đến chào lần cuối cùng. Xin cho một người vừa nằm xuống thấy bóng
thiên đường cuối trời thênh thang... Con nít bên Tây lấy làm khó chịu về những
kỷ niệm này, thường hỏi tại sao những hình ảnh buồn bã đó lại được ghi và giữ
lại. Người mình ưa kỷ niệm, càng buồn càng quyến luyến, cho nên một chuyện cười
kể lần thứ ba thì dù chọc léc cũng chẳng nhe răng, nhưng chuyện buồn thì cả
trăm lần mắt vẫn đỏ hoe được.
Đức Phật đã hoài công dạy ngày hôm qua qua rồi, ngày mai thì chưa đến,
hãy chỉ biết và sống hôm nay thôi: “bây giờ và ở đây”. Nhưng dân Việt Nam lại
ưa ngoáy về quá khứ và nâng niu kỷ niệm buồn mà vẫn sống khoẻ, còn được thống
kê cho là lạc quan nhất thế giới, đúng là một... dân tộc anh hùng!
Xuân Sương
"Trong trần thế
bon chen lắm nỗi/ Lúc người về thể xác cũng về theo..."
"phá tổ ly tông, xuất viện hương"
Người Bạn Trên Thiên Đàng - Châu Lê
Hình internet
Hôm nay là ngày giỗ lần thứ 24 của mày Lý à. Tao không có đạo nên
chẳng biết cầu nguyện với chúa của mày ra sao.Tao chỉ biết thắp cây nhang mong
mày mau siêu thoát. Nói tới đó nhìn ảnh nó trên bàn thờ là tui khóc rồi.
Nó với tui cùng tuổi, cùng xóm, nhà nó cách nhà tui hai căn. Cùng
học chung lớρ từ hồi mẫu giáo tới lớn, nó tên Lý...tính khí nó lì...nên biệt
danh của nó là Lý lì. Ai nói gì nó hay cãi lại, đã vậy nói chuyện thì bị cà lăm
(nói lắp).
Thường những đứa hay cà lăm là những đứa nói nhiều. Ngày trước
trong xóm trẻ con tụ tập chơi trò gì là phải tách tui với nó làm hai phe. Nếu
hai đứa chung một phe thì... khỏi nói ra ai cũng hiểu hihihi.
Nhà nó nghèo, nhà tui cũng nghèo, nên rảnh rỗi là hai đứa rủ nhau
ra ruộng tát cá bắt cua phụ giúp gia đình. Má tui với má nó đều làm công nhân
chăn nuôi cùng một nơi. Hai bà thân nhau lắm, đều khổ vì chồng rồi cuối cùng
đơn thân nuôi con, nhà nó 4 người con, nhà tui cũng 4, nên hai gia đình thương
yêu giúp đỡ lẫn nhau.
Chúng tui lớn lên mạnh khỏe như những cây cỏ dại... chẳng thấy
bệпh hoạn gì. Duy nhất chỉ một lần cả xóm bị dịch sốt xuất huyết. 4 anh em nhà
nó, 4 anh em nhà tui đều bệпh hết. 8 đứa nhập bệnh viện đa khoa Thủ Đức. Sau
tui và nó bệпh nặng phải chuyển lên Sài Gòn bệnh viện nhi đồng.
Hai bà má chia nhau hai nơi. Má tui chăm 6 đứa bệnh nhẹ ở Thủ Đức.
Má nó chăm 2 đứa bệnh nặng trên bệnh viện Sài Gòn. Lần đó như một kiếp nạn lịch
sử. Và cũng từ lần đó trở đi coi như cả đám con chẳng bệпh gì nữa.
Tui với nó rất thân nhau và cũng rất ghét nhau. Nay chơi chung,
mai nghỉ chơi chửi lộn giận dỗi nhau hoài. Nhưng hễ nhà nó có gì ngon đều hú
tui qua nhà ăn cùng. Học chung từng lớp đi lên.
Năm nào được học chung lớp là hai đứa mừng nhảy tưng tưng. Còn năm
nào trộn chia lớp không học chung là hai đứa buồn xo. Tốt lành gì... Chẳng qua
là khi bài tập cô giáo cho về nhà làm, mượn nhau chép do làm biếng.
Ngày hai đứa thi đại học, tui học sư ρhạm. Nó học trường Cao Thắng
ngành chế tạo và sửa chữa ô tô. Nó nói với tui, sau này tao sửa xe cho mày khỏi
đi tiệm. Còn tui nói tao sẽ dạy con mày không lấy học phí. Rồi hai đứa cười ngất.
Ngày tui lấy chồng. Đám cưới tui nó phụ dựng rạp thấy thương. Tui
nói mày ráng phụ tao đi, sau này mày cưới vợ thì tao phụ lại… Nó cười cái miệng
rộng toạt bảo, tao không có duyên. Tui nói không lẻ chẳng có con ma nào yêu mày
à? Ngày hôm sau đưa dâu về Long An nó không đi, ở nhà phụ dọn dẹp và canh xe
của khách.
Tui làm dâu ở quê nửa năm. Nó hay hỏi thăm má tui coi tui làm dâu
có bị khổ không. Rồi công việc của chồng tôi trên Thủ Đức ổn. Nên vợ chồng lên
Thủ Đức sống. Tui có bầu, má kêu tui về má ở để má dễ chăm sóc. Nó học ra trường
không xin được việc, nó phải phụ làm ở gara không công để rèn tay nghề.
Chồng tui luôn bận công việc nên mỗi lần tui đi khám thai ở trạm
xá là nó chở đi bằng xe đạp. Tui ngồi sau xe bụng thè lè thấy nó chở mệt lưng
áo ướt đẫm mồ hôi, tui hỏi mày có mệt không nó cười ra khói.. Hỏng có mệt, mày
ngồi im dùm cái.
Ngày tui sinh con, khi còn nằm trong tháng, nó qua nhà thăm không
dám vào phòng mà vén tấm màn cửa sổ thò đầu vào hỏi tui..Ê Châu, em bé mở mắt
chưa?Tui la nó mày tưởng con tao là chó hay sao mà mấy ngày mở mắt? Nó chạy một
hơi về nhà. Chuyện đó sau này nghĩ tới là tui cười một mình suốt.
Nó cưng con tui lắm. Mình thì ôm giữ con suốt ngày mệt và ngán gần
chết. Hễ nó rảnh chạy sang nhà tui rồi tha con tui về nhà nó chơi là tui mừng lắm.
Tranh thủ lấy xe chạy một vòng ngoài đường như xả stress.
Bữa đó nó khoe xin được việc làm rồi. Lương khá lắm. Mừng cho nó.
Mừng cho má nó có đứa đi làm phụ tiền chi phí gia đình. Tháng lương đầu tiên,
nó mua mấy trái sầu riêng về đãi cả nhà ăn. Đứng ngay cửa nhà, nó hú kêu tui
qua ăn. Bế con chạy qua nhà nó cùng ăn sầu riêng. Thấy lạ sao nó dùng tay
bốc múi sầu riêng hụt mấy lần. Cầm lên được lại rơi xuống đất. Tui hỏi nó mày
bị cái gì vậy? Nó nói sao tay nó dạo này không linh hoạt chính xác như trước.
Miệng thì hơi méo, thấy vậy tui nói, ngày mai làm ơn đi bệnh viện khám xem bị
gì mà lạ vậy! Đi khám ở bệnh viện Thủ Đức không biết sao họ lại chuyển nó lên
bệnh viện ung bướu. Tinh thần nó suy sụp sau khi chụp cắt lớp và có kết quả xét
nghiệm, bệnh viện kết luận khối u não ác tính.
Nó về nhà nằm trên giường khóc. Lần đầu tiên tui thấy nước mắt của
thằng Lý lì. Chẳng biết nói gì ngoài những lời động viên nó. Chi phí mổ não
cao, bà con lối xóm và bạn bè góp tiền giúρ nó. Khi đóng đủ số tiền bệnh viện họ
yêu cầu thì lịch xếp ngày mổ não của nó mới có.
Gửi con cho má một buổi, tui chạy lên bệnh viện thăm nó. Nhìn nó
mà tui rất muốn khóc nhưng cố gắng không được khóc vì sợ nó khóc theo.
Quần áo thời đó hình như bệnh viện không phát hay sao mà thấy nó mặc
đồ ở nhà cũ mèm. Hỏi thăm nó vài câu tui chạy xe nhanh về nhà mở tủ quần áo của
chồng. Lấy hết 3 bộ đồ pyjama mà tui mới may cho chồng (tui biết may) cho vào
túi ni lông chạy ngược lên bệnh viện đưa 3 bộ đồ cho má nó để chiều thay cho
nó.
Mổ xong nó về nhà, sức khỏe kém dần. Nó đau đớn không ăn uống gì được. Nó không muốn ai đến thăm. Bạn bè kéo đến thăm nó giả vờ ngủ quay mặt vào tường. Người nó chỉ còn da bọc xương. Cái đầu thì trọc lóc.
Chỉ cách hai căn nhà. Đêm nghe tiếng nó la hét đau đầu quá nghe mà
xót xa. Nó bắt mẹ nó ngồi dùng bàn tay đập vào đầu nó. Vài tuần sau nó không
còn đau nữa. Nó nằm im bất động. Không còn biết gì. Nó trút hơi thở cuối cùng
lúc đêm khuya. Nó chết mẹ nó không khóc nhiều.. Mẹ nó nói nó chết như vậy không
còn bị đau đớn, một giải thoát. Nó về với chúa.
Ngày đưa nó về lòng đất, tui khóc rất nhiều. Từng kỷ niệm vui buồn,
nụ cười ánh mắt của nó cứ hiện ra trước mắt. Một nắm đất gửi cho nó với câu kiếp
sau mày với tao là bạn nữa nha.
Về nhà đêm đó tui không hề ngủ được. Khóc cho số phận nó, khóc đời
nó bạc mệnh quá! Mãi gần sáng mới chợp mắt một chút, trong mơ nhìn thấy nó rõ
ràng bước vào nhà hỏi tui, đôi dép nó để quên ở nhà tui cho nó lấy về mang. Tui
cãi với nó là không có để quên đôi dép nào bên nhà tao hết.. Giật mình tỉnh dậy
hết hồn chạy ra sân nhà xem có dép nó để quên thật không. Trời ạ… Đôi dép cũ của
nó để quên ở nhà tui từ lúc nào không biết mà đầy bụi bặm.
Sáng cầm đôi dép chạy ra mộ nó..Nè tao trả mày đôi dép rồi nha. Xuống
dưới có dép mà đi. Mày đừng cho tao gặp mày nữa nha, tao nhát gan lắm! Mấy mươi
năm sau không bao giờ nó cho tui gặp nữa.
Trời cho cái duyên kết nghĩa bạn bè tao với mày.. Rồi trời đưa mày
đi xa mãi mãi…..để rồi hôm nay tao nhớ mày lắm Lý Lì à.
Châu Lê
Sunday, June 8, 2025
Vị Tiểu Đoàn Trưởng Cuối Cùng Của Tiểu Đoàn 1 Quái Điểu - MX Nguyễn Minh Châu
9 giờ 30 sáng ngày 30 tháng 4 năm 1975,
TÐ/TQLC di chuyển bộ từ Long Bình về hậu cứ tiểu đoàn nằm trong căn cứ Sóng Thần.
Ðứng trước cổng trại Phạm Khắc Dật, Thiếu Tá Dương Văn Hưng ra lệnh cho tôi
(Tr/U Châu) tái trang bị các Ðại Ðội. Quay sang Ð/U Bùi Bồn, TÐP, ông nói:
– Anh cho bố trí con cái thật cẩn thận,
đây là vị trí sống chết cuối cùng của chúng ta.
Bộ chỉ huy hành quân tạm đặt phía sau
văn phòng tiểu đoàn hậu cứ. Trong lúc ông đang ra lệng cho Trưởng ban 3 lo bố
trí hầm hố cho BCH/TÐ, thì điện thoại ở cổng chính gọi vào báo có một đơn vị Bộ
Binh do một Trung Tá chỉ huy đang đứng ngoài cổng, ông Tr/Tá muốn xin gặp
TT/TÐT. Tôi trình Th/Tá Hưng, ông nói:
– Anh ra mời và hướng dẫn Tr/Tá vào gặp
tôi.
Gặp ông, ông tự giới thiệu:
– Tôi là TÐT Tiểu Ðoàn Ðịa Phương Quân
này.
Nhìn đơn vị của ông thật là nghiêm chỉnh
và trật tự. Trên cánh tay phải mỗi quân nhân đều mang miếng vải màu vàng. Họ
đang đúng hút thuốc, nói chuyện cười đùa vui vẻ với những người lính TÐ1/TQLC.
Tôi mời ông theo tôi gặp Th/Tá Hưng (rất tiếc vì thời gian tiếp xúc quá ngắn ngủi
nên tôi không nhớ tên và đơn vị của ông ta).
Tại BCH/TÐ, vị Tr/Tá BB cho Th/Tá Hưng
biết đơn vị của ông đóng tại Củ Chi. Sau khi Củ Chi thất thủ, ông đưa TÐ về căn
cứ Sóng Thần và đến thẳng TÐ1/TQLC. Ông xin Th/Tá Hưng cho ông hợp tác để cùng
chiến đấu. Th/Tá Hưng đồng ý lời đề nghị này. Sau đó hai ông bàn thảo kế hoạch.
Doanh trại TÐ1 đã trở thành căn cứ cuối cùng của hai đơn vị BB và TQLC vào ngày
30/4/75.
10 giờ 30, lệnh đầu hàng của Tổng Thống
Dương Văn Minh được phát ra từ đài phát thanh Sài-Gòn làm tất cả mọi người bàng
hoàng sững sốt. Trong căn phòng dùng làm BCH/HQ hoàn toàn không một tiếng động.
Thế là hết! Chúng ta không còn gì nữa cả!!!
Ð/U Bùi Bồn từ bên ngoài bước vào, với vọng
nói sang sảng của anh đã phá tan sự ngột ngạt của căn phòng. Anh mời hai vị TÐT
cùng tất cả Sĩ Quan BCH tiểu đoàn ra nhà anh kiếm chút gì để uống và chờ xem
tình hình sẽ ra sao! Th/Tá Hưng chẳng nói tiếng nào, ông đúng lên cùng vị Tr/Tá
BB ra xe, chúng tôi cùng đi theo ông. Nhà của Ð/U Bùi Bồn nằm cạnh cổng sau căn
cứ Sóng Thần, kế bên là nhà của Thượng Sĩ 1 Rít, trưởng ban quân lương TÐ và đối
diện là quán nhậu của Thương Sĩ Tuân, trung tâm huấn luyện.
Th/T Hưng ngừng xe trước nhà Ð/U Bồn,
nhưng khi bước xuống ông lại đi vào nhà T/S 1 Rít vì trước sân nhà anh Rít đã
có sẵn một cái bàn lớn. T/S 1 Rít mang ra 2 chai whisky mời chúng tôi. Mọi người
ngồi uống, hút thuốc nhưng chẳng ai nói lời nào. Tôi không biết Th/Tá Hưng đang
nghĩ gì? Vị Tr/Tá BB và mọi người đang nghĩ gì trong đầu họ? Riêng tôi chẳng
nghĩ gì cả, đầu óc tôi trống rỗng. Sự việc xãy ra quá bất ngờ, quá đột ngột, đã
làm tôi không còn gì để nghĩ.
Trong lúc mọi người đang im lặng, cái im
lặng thật nặng nề khó chịu! Bỗng nổi lên những tiếng hò hét, kêu gọi nhau hòa với
những bước chân chạy rầm rập, gây nên cảnh thật náo loạn tại cổng sau căn cứ.
Chúng tôi thấy khoảng trên 100 người ở trần, mặc quần xà lỏn, đi chân đất đang
chạy về hướng chúng tôi. Thật sự lúc bấy giờ, tôi không nghĩ họ là những người
lính. Vâng! vì tôi chưa một lần gặp hoặc nhìn thấy cảnh này bao giờ. Th/Tá Hưng
đứng bật dậy như chiếc lò xo, ông với tay cầm khẩu XM16 bên cạnh, lên đạn và chạy
thẳng ra đường. Phản xạ tự nhiên, chúng tôi cũng đứng bật dậy và chạy theo ông.
Tôi chẳng hiểu việc gì xảy ra. Với nét mặt giận dữ, ông hét lớn:
– Ðứng lại
Khẩu XM16 trên tay, ông chỉa thẳng vào
toán người đó, nói như hét với họ.
– Làm gì phải cởi quần áo như vậy? Không
biết nhục hả?
Tất cả đám người đó đều im lặng, không
ai dám trả lời và cũng chẳng ai dám nhúc nhích. Họ nhìn ông, rồi nhìn chúng
tôi. Sự sợ hãi của họ cũng giảm đi phần nào khi nhìn thấy TT Hưng và toàn thể
SQ TÐ1/TQLC vẫn mặc quân phục và mang vũ khí. Th/Tá Hưng ra lệnh cho họ quay trở
vào căn cứ và mặc lại quân phục. Ông nói:
– Nếu tôi còn thấy một người nào ở trần
đi ngang qua đây, tôi sẽ bắn ngay.
Toán người đó răm rấp tuân lệnh quay trở
về căn cứ. Sau đó, tôi chỉ thấy một số ít anh em mặc quân phục trở ra đường cũ,
còn đa số tìm đường khác cho an toàn hơn.
Hành động vừa rồi của Th/Tá Hưng đã làm
cho những người dân xã Tam Bình lo sợ giùm cho ông, nhưng tôi biết chắc một điều
là họ rất kính phục ông. Ðồng thời cũng nhắc chúng tôi nhớ tới Danh Dự của người
lính, dù ở bất cứ hoàn cảnh nào cũng phải giữ gìn. Ðiều thứ nhất trong 7 Ðiều
Giáo Lệnh của QLVNCH mà tất cả chúng ta phải học khi mới bước chân vào quân trường
là: Luôn luôn nêu cao DANH DỰ của Quân Ðội. Hy sinh vì DÂN TỘC, TRUNG THÀNH với
TỔ QUỐC.
Gần 12 giờ trưa ngày 30 tháng 4/75, một
chiếc xe Jeep mui trần của TQLC chạy từ căn cứ Sóng Thần ra ngừng ngay trước chỗ
chúng tôi đang ngồi, bước xuống xe là một tên thượng uý vc, hắn mặc bộ đồ màu
nâu còn mới tinh, bộ quần áo hơi rộng so với hắn, do đó hắn phải xăn hai ống quần
lên tận mắc cá và đi chân đất. Th/Tá Hưng, vị Tr/Tá BB và Ð/U Bùi Bồn bước ra gặp
hắn. Hắn tự giới thiệu:
– Tôi thượng uý…(tôi không nhớ tên,
nhưng chắc Ð/U Bồn nhớ rất kỹ, vì sau này chính hắn đã chiếm căn nhà của Ð/U Bồn).
Th/Tá Hưng cũng tự giới thiệu:
– Tôi là Th/Tá Hưng, TÐT/TÐ1/TQLC.
Tên vc nói:
– Thôi bây giờ tôi gọi anh bằng anh đi,
không gọi cấp bậc nữa được không?
Th/Tá Hưng:
– Bây gìờ anh muốn gọi tôi là gì cũng được,
vì chúng tôi là kẻ chiến bại mà!
Hắn tiếp tục hỏi:
– Anh là người chỉ huy căn cứ này phải
không?
– Không. Tôi chỉ là TÐT của một TÐ nằm
trong căn cứ này thôi.
Hắn yêu cầu Th/Tá Hưng tập họp tất cả
binh sĩ trong căn cứ lại.
– Không thể được, vì bây giờ tôi không
còn quyền hạn gì nữa. Th/Tá Hưng đáp.
Sau một chút suy nghĩ, Th/Tá Hưng nói tiếp:
– Tuy nhiên tôi có thể dùng tình cảm để
làm điều đó. Nhưng sau khi tập họp được họ rồi lấy gì tôi nuôi ăn họ? Anh có thể
làm được không?
Tên vc im lặng không trả lời. Sau đó hắn
lên xe trở vào căn cứ. Chuyện thật đau lòng và cũng thật là nhục nhã vì tên tài
xế cho hắn lại là một ông chuẩn úy già TQLC. Một việc xãy ra trong lúc Th/Tá
Hưng đang nói chuyện với tên vc. HS Phước, người mang máy truyền tin cho Ð/U Bồn,
vừa khóc, vừa đâm bổ vào tên thượng úy. Th/Tá Hưng thấy vậy, ông vội la lên:
– Ð/U Bồn, anh giữ Phước lại và mang đi
chỗ khác cho tôi.
Ð/U Bồn ôm anh lính truyền tin của mình
và đưa ra xa. Vị Tr/Tá BB thấy HS Phước khóc và làm dữ quá, ông đi tới vỗ vai
Phước và nói:
– Anh biết các em là những người lính có
tinh thần cao, nhưng rất tiếc chúng ta không có người lãnh đạo đúng đắn. Anh rất
phục các em.
Trở lại chỗ ngồi, Th/Tá Hưng khóc. Ông
khóc vì uất hận, ông khóc vì ông đã không làm được những gì ông muốn. Ông khóc
vì sự tan rã của QLVNCH. Hạ sĩ Phước tiến lại gần ông mếu máo:
– Ðại Bàng đừng đầu hàng tụi nó. Hãy ra
lệnh cho tụi em đánh đi. Tụi em sẽ đánh tới cùng.
Những lời van nài thiết tha của người
lính TQLC xin lệnh đánh đã làm mọi người có mặt hôm đó thật xúc động, không
ngăn được nước mắt. Th/Tá Hưng không nói gì cả, ông chỉ đưa tay phẩy phẩy (ý muốn
nói thôi anh đừng nói nữa. Anh đừng làm tôi điên tiết lên bây giờ). Ông quay
sang nói với chúng tôi:
– Thôi bây giờ các anh người nào muốn về
với gia đình thì về đi. Riêng tôi, tôi sẽ ở lại đây.
Ông nói với Th/S 1 Rít, ban quân lương
TÐ:
– Anh còn giữ một số tiền gì đó, hãy
mang ra phát cho mỗi người 50 ngàn đồng để họ làm lộ phí.
Sau khi mọi người nhận tiền, ông bắt tay
từ giã vị Tr/Tá BB cùng tất cả sĩ quan tham mưu của ông. Mọi người đi hết rồi,
giờ chỉ còn lại ông, Ð/U Bồn, Th/S 1 Rít và tôi. Chúng tôi lại ngồi xuống uống
rượu. Từ sáng đến giờ, chúng tôi chưa ai ăn gì cả, nhưng không ai cảm thấy đói.
Tôi đề nghị với Th/Tá Hưng:
– Chúng ta nên cởi quân phục và thay đồ
dân sự.
Ông nhìn tôi và nói hơi gắt gỏng.
– Việc gì phải thay đồ. Anh sợ hả? Nếu sợ
anh cứ việc thay. Tôi thì không.
Thấy ông gắt gỏng như vậy tôi không dám
nói gì thêm nữa. Ông không chịu cởi quân phục thì Ð/U Bồn và tôi làm sao cởi bỏ
được, đành thôi.
6 giờ chiều ngày 30 tháng 4/75, Th/Tá
Hưng nói với tôi:
– Anh có thể lái xe đưa tôi về nhà một
chút được không?
Một lần nữa tôi lại đề nghị với ông:
– Trình Ðại Bàng, tôi và Ð/U Bồn lúc nào
cũng sẵn sàng, nhưng với điều kiện Ðại Bàng phải thay đồ civil. Nếu không,
chúng ta sẽ bị bắn ngay khi ra tới ngã tư Gò Dưa.
Cuối cùng ông đồng ý. Chúng tôi cởi bỏ
quân phục vào lúc 6 giờ chiều ngày 30 tháng 4/75. Tôi lái chiếc xe Jeep của ông
cùng với Bồn để đưa ông về Sài Gòn. Trên đường đi, chúng tôi nhìn cảnh tượng thật
đau lòng! Quần áo lính, súng ống, nón sắt, ba lô vất ngổn ngang đầy đường. Dọc
xa lộ Ðại Hàn, dân chúng kéo nhau ra xem tăng vc và cũng để nhìn những tên lính
vc. Tôi cho xe chạy từ từ vì đường quá đông người. Tôi hơi yên tâm vì chẳng thấy
ai hỏi han gì cả? Nhưng khi xe tới ngã tư Bình Phước thì một toán vc chận lại lấy
xe. Th/Tá Hưng nói với Bồn và tôi:
– Thôi các anh quay về đi, tôi đi bộ về
Sài Gòn cũng được.
Chúng tôi đứng nghiêm chào ông. Bắt tay
chúng tôi, ông nói:
– Sáng mai, tôi trở lên hậu cứ sớm.
Trên đường trở về nhà Bồn, tôi suy nghĩ
mãi về câu nói của ông. Ông trở lên hậu cứ để làm gì? Còn gì nữa đâu mà lên? Sự
thật tôi không nghĩ ra!
Sáng ngày 1 tháng 5/75, khoảng 8 giờ
sáng, giữ đúng lời hứa, ông đã trở lại hậu cứ. Tại phòng khách nhà Ð/U Bồn, ông
nói với chúng tôi:
– Theo tôi biết, lính TÐ1 còn kẹt rất
đông trong căn cứ, vì những người này không có nhà cửa ở Sài Gòn. Hiện họ đang
tá túc trong các trại gia binh, nhất là trại gia binh TÐ1. Vậy chúng ta làm sao
để giúp họ? Ða số là không có tiền để về xe, rồi họ lấy gì để ăn trong những
ngày này?
Th/Tá Hưng nói với Ð/U Bồn thử vào liên
lạc với tên chỉ huy đơn vị vc chiếm đóng trong căn cứ Sóng Thần. Yêu cầu hắn
cho mở kho gạo của TTHL TQLC để phân phối cho anh em và gia đình của họ. Nhận lệnh
của Th/Tá Hưng, Ð/U Bồn vào căn cứ gặp tên chỉ huy. Bồn còn đe dọa, nếu anh em
không có gì ăn chắc sẽ làm bậy. Tên chỉ huy có vẻ hơi run nên hắn đã đồng ý những
đề nghị của Th/Tá Hưng do Ð/U Bồn chuyển đạt. Mọi việc ổn thỏa, tôi vào trại
gia binh thông báo cho anh em quân nhân TQLC và gia đình. Và mọi người ra tập họp
tại sân cờ TÐ1 theo lệnh của Th/Tá Hưng. Chỉ trong vòng không đầy 15 phút, sân
cờ TÐ1 đã đầy ấp. Không riêng gì quân nhân TÐ1 mà còn đông anh em ở TÐ khác trong
căn cứ Sóng Thần, Bộ Binh, Ðịa Phương Quân. Chúng tôi đã cắt cử người và dùng một
xe Dodge để đi lấy gạo về phân phối cho anh em.
Ðây là lần thứ hai mà tôi được chứng kiến nỗi lo lắng của một đơn vị trưởng đối với thuộc cấp. Lần đầu, khi mới về nhận chức TÐT/TÐ1, ông đã tập họp TÐ để nói chuyện. Ông cho họ biết những quyền lợi mà họ được hưởng như: thực phẩm tươi, lương khô, thực phẩm phụ trội cũng như tiền ăn của họ trong thời gian đi phép. Ông đã nói rằng “Nếu những người nào không được hưởng như ông nói thì cứ lên gặp trực tiếp ông. Ông sẽ giải quyết”.
Công việc phân phối gạo cho anh em binh
sĩ và gia đình họ trong căn cứ kéo dài được 5 ngày. Sáng ngày 5/5/75, cũng như
thường lệ Th/Tá Hưng đang phân phối gạo cho anh em thì một toán du kích xã Tam
Bình kéo vào với súng ống đầy đủ. Họ đã chĩa súng vào Th/Tá Hưng và chúng tôi.
Họ yêu cầu phải ngưng ngay việc làm này và giải tán khỏi sân cờ TÐ1 (mặc dù có
sự đồng ý của tên chỉ huy căn cứ bộ đội vc, nhưng du kích lúc bấy giờ có quyền
hành hơn).
Ðứng trước sân cờ TÐ1/TQLC, Th/Tá Hưng
chào tạm biệt những thuộc cấp mình. Ông khuyên anh em nên tìm phương tiện để trở
về quê quán, ông chúc họ và gia đình gặp nhiều may mắn. Mọi người điều xúc động
với những lời nhắn nhủ và lo lắng của ông đối với họ.
Cũng cần mở ngoặc ở đây:
Một tuần trước khi TÐ1 di chuyển từ Biên
Hòa về căn cứ Sóng Thần, người anh ruột của Th/Tá Hưng, ông Dương Văn Thịnh đã
đến BCH/TÐ/HQ nhắc ông rằng: “Gia đình đang đợi ông về Sài Gòn đi Mỹ, hiện tại
không còn tia hy vọng nào cả?” Th/Tá Hưng đã chỉ các quân nhân TÐ và nói:
– Lính tráng của tôi còn đó, tôi bỏ đi
thế nào được!
Sau bao nhiêu năm ở tù, cũng chính gia
đình người anh này bảo trợ ông sang Mỹ.
Kính chào Ðại Bàng Dương Văn Hưng, vị Tiểu
Ðoàn Trưởng cuối cùng của TÐ1 Quái Ðiểu TQLC. Ông thực sự chấm dứt nhiệm vụ của
mình vào sáng ngày 5/5/75.
Iowa ngày 5/5/99
Mũ Xanh Nguyễn Minh Châu
Subscribe to:
Posts (Atom)