Trí Giả Thường Cúi Đầu

Bản chất con người là cố chấp, và khó cúi đầu.

Nếu như không biết cúi đầu trước hiện thực thì khó có được nhiều thành công trong cuộc sống, biết cúi đầu đúng lúc là một loại trí tuệ khéo léo và sự trưởng thành vững vàng.

Khi hạt thóc chín vàng thì cúi đầu xuống, khi hoa nở rộ cũng cúi đầu xuống, ngẩng đầu lên để hấp thụ năng lượng, cúi đầu xuống để tránh những va chạm nguy hiểm. Nếu không cúi đầu thì tựu chung cũng không chín, gió thổi bay, mưa làm thối rữa, chim chóc lấy trái cây làm thức ăn để thỏa mãn cơn đói, chỉ có những hạt rỗng, hạt lép là bay theo gió.

Trong cuộc sống cũng vậy, cương quá thì dễ gãy, nhu thì không bị tổn hại. Lựa chọn tốt nhất là thiện như nước. Nó tạo điều kiện thuận lợi cho vạn vật. Nó có thể cao thấp, linh hoạt và co được dãn được, cho nên mới có thể thuận lợi về lâu dài.

Trong cuộc sống, nếu mù quáng mà ngẩng cao đầu sẽ tạo cho người ta cảm giác kiêu ngạo, tự đắc, không ai bì nổi, khiến người ta tránh xa, theo thời gian, người ta sẽ cảm thấy đây là một loại ngạo mạn vô lễ và họ sẽ không được công nhận, không được tán thành hoặc bị người xa lánh, bị tẩy chay.

Trên thực tế, nếu bạn cúi đầu một cách mù quáng sẽ khiến người khác có cảm giác hèn nhát, kém cỏi, rụt rè, người khác cũng sẽ nhân cơ hội bắt nạt và đàn áp bạn, theo thời gian, mọi người sẽ xem thường bạn và coi bạn như một kẻ hèn hạ.

Cúi đầu đúng lúc không chỉ là một hành động mà còn là một loại trí tuệ, một tâm hồn cởi mở, một trạng thái bao dung; cúi đầu đúng lúc không phải là sự hèn nhát tìm kiếm sự thỏa hiệp mà là sự lo xa nghĩ rộng “núi xanh còn đó lo gì thiếu củi đun”.

Dấu hiệu của sự trưởng thành là trạng thái mềm như thép, biết rõ lúc nào nên ngẩng cao đầu, khi nào nên cúi đầu xuống, đó là sự kết hợp giữa nhu và cương, tiến và lùi có chừng mực, là một loại tư thế khiêm nhường.

Tục ngữ có câu: “Đổng đắc đê đầu tài năng xuất đầu”, có nghĩa là “Chỉ khi bạn biết cách cúi đầu, bạn mới có thể tiến về phía trước”. Đôi khi cúi đầu một chút là một loại bao dung, một loại bình tĩnh, một loại tránh cạnh tranh, một loại trí tuệ để sinh tồn. Chỉ cần để lại một chút cơ hội tồn tại, bạn mới có khả năng thành công.

Đôi khi, chỉ khi nhìn xuống bạn mới thấy được niềm vui và những thiếu sót của bản thân. Nhìn xuống bạn sẽ thấy cuộc sống bình dị nhất xung quanh bạn cũng tràn ngập hạnh phúc thực sự. Nếu bạn cứ luôn ngẩng cao đầu, thì sẽ không trông thấy khuyết điểm của mình, nên cúi đầu kịp thời suy nghĩ về khuyết điểm của mình, nhìn nhận lại bản thân, phát hiện ra thiếu sót để hoàn thiện bản thân mình.

Có người khinh thường cúi đầu, bụng dạ thẳng thắn, nhất quyết gượng chống mạnh mẽ, luôn theo đuổi tinh thần “thà làm vỡ ngọc còn hơn làm lại toàn bộ”, cuối cùng họ làm tổn thương người khác và hủy hoại chính mình. Có người coi việc cúi đầu là sỉ nhục, rút ​​lui, luôn cho rằng mạnh mẽ, quyết liệt, thẳng thắn mới là cách làm của người anh hùng, người cứng rắn.

Họ làm mọi việc một cách liều lĩnh và phô trương sự sắc bén của mình, nhưng họ không biết rằng ngay cả chiếc cung cứng nhất cũng sẽ gãy nếu nó bị kéo căng quá, và họ không biết rằng ngay cả mặt trăng đẹp nhất cũng sẽ có tròn có khuyết một cách tự nhiên.

Cúi đầu đúng lúc có nghĩa là cuộc sống của chúng ta cần phải có co dãn và tính bền dẻo, cúi đầu né tránh chính là để tiến về phía trước một cách vững vàng hơn. Câu Tiễn nằm gai nếm mật, còn Hàn Tín chịu nhục chui háng. Những điển cố này minh họa đầy đủ cho trí tuệ cúi đầu “việc nhỏ không nhịn ắt hỏng việc lớn”.

Cuộc sống trên đời này không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng, có thể xảy ra những tình huống không lường trước được, không đoán được chuyện mưa gió, khó tránh khỏi sẽ không được như ý, khó tránh khỏi sẽ nhờ vả người khác, khó tránh khỏi sẽ phải cúi mình, khom lưng, cúi đầu xuống. Thực ra điều này không có hại gì, chỉ cần làm việc gì cũng có điểm mấu chốt của riêng mình thì sẽ không mất thể diện, nhân phẩm, không sĩ diện hão, chỉ khi nào có thể co được dãn được mới càng thản nhiên.

Cúi đầu đúng lúc là dấu hiệu của sự trưởng thành, là một sự lựa chọn trí tuệ, không phải là sự thỏa hiệp vô nguyên tắc mà là sự nhường nhịn và nhẫn nại có lý trí, không phải là sự nhân nhượng vô điều kiện, mà là sự khiêm nhường có ý thức, là cách khéo léo của một người lão luyện.

Cũng cần có dũng khí để cúi đầu đúng lúc, kiểu cúi đầu này là một kiểu kiên định ôn hòa, là dũng cảm hy sinh để giành chiến thắng, là một kiểu khiêm tốn của người đại trí giả ngu, là một phẩm chất để thành công.

Cúi đầu đúng lúc là sự lựa chọn sáng suốt, khi đi qua cửa hay khi leo núi, chúng ta đều phải cúi đầu, khi một cây gậy quét ngang qua chúng ta, tự nhiên chúng ta sẽ chọn cách cúi đầu và cúi thấp người, người bị tổn thương chắc chắn là người không cúi đầu, là một kẻ cứng rắn tự cho mình là đúng.

Biết cúi đầu sẽ thấy rõ con đường dưới chân, biết cúi đầu sẽ được hoa dại ven đường khích lệ, biết cúi đầu là mình sẽ có thể chịu được nhục nhã, gánh được gánh nặng, biết cúi đầu bạn sẽ thấy bầu trời trong nước, biết cúi đầu cũng là ân sủng và sự hồi phục trong cuộc sống. Biết cúi đầu thì cũng biết không bao giờ được nhược bộ hay cúi đầu trước tiền tài, số phận, quyền lực, cái ác và trở ngại, nếu không chúng ta sẽ bị sa vào đó và trở thành nô lệ suốt đời.

Người trưởng thành sẽ không làm cho mình đụng đầu rơi máu chảy, người trưởng thành sẽ không tuyệt vọng mà sẽ chọn cách lùi một bước biển rộng trời cao, cúi đầu một cách khéo léo là một loại sách lược, cũng là một loại trí tuệ.

Người ở trong thung lũng, hay dưới mái hiên, lúc bất lực cũng nên cúi đầu xuống, có lẽ cúi đầu xuống sẽ có một tia sáng, cúi đầu xuống sẽ mở ra một tia sáng khác, cửa sổ cho chính mình. Nếu biết cúi đầu đúng thời điểm trong cuộc đời, bạn sẽ có một tương lai tươi sáng trong cuộc đời, kiên cường hơn, bền bỉ hơn và trưởng thành hơn.

Kỳ Mai biên dịch
Vương Hòa