Thuốc Men - Vũ Thế Thành

 

Viết cho tuổi già, mà toàn người trẻ vào hỏi. Nghe tới mấy viên bổ sung là vào hỏi. Có người hỏi cho mình, có người hỏi cho con mình… Còn trẻ, cơ thể khỏe mạnh, dính dáng gì ở đây! (vtt)

Viết từ quán cà phê, kênh Nhiêu Lộc

- by Vũ Thế Thành

******

Tôi viết loạt bài “Chia sẻ với các bạn già” chỉ nhằm chia sẻ với các bạn cùng thế hệ tôi, - hoặc ít ra là thế hệ đứng sát sau tôi, cũng được xếp vào chữ “thọ” rồi. Họ ít nhiều đã từng nếm mùi ăn độn. Thế hệ tôi, còn phải thêm gánh nặng mưu sinh vì bổn phận, ăn uống bất cần thân thể cả thời gian dài. Sống được tới 60 là giỏi. Tới 70 thì coi như bonus trời cho. Cái giá trời cho, nhưng thân xác phải trả giá, bệnh tật đủ thứ.

Ngồi cà phê với nhau, kẻ than tê tay, người đau khớp gối, vọp bẻ, về đêm khó ngủ, … Ai cũng mang đủ chứng bệnh, người bệnh này, người bệnh khác, mà toàn là bệnh mạn tính. Đi bác sĩ, nếu là bs giỏi, ít khi họ dám chữa khỏi triệt để (trừ trường hợp cần thiết). Sao vậy?

Uống thuốc vừa lợi, vừa hại. Bs phải cân nhắc, lợi nhiều hơn hại, nên mới kê toa. Chữa triệt để bệnh này, thì bệnh kia nặng hơn. Mà người già thì đủ chứng bệnh, gan thận rệu rạo. Bs đâu dám kê toa tới bến. Bs lão khoa ít khi chạy theo con số. Chữa tiểu đường, mà đòi HbA1C xuống 6 hay 6,5, trong khi kháng insulin thì người già tầm cỡ chuyên nghiệp rồi. Huyết áp tâm thu đòi 11 - 12, như người trẻ sao được, khi mà mạch máu hết muốn đàn hồi.

Bác sĩ dư sức chữa để đạt được những con số đẹp như thế, nhưng họ sẽ không làm chuyện đó triệt để. Mục đích của họ, chữa bệnh cho người già là để kéo dài sự sống, và chất lượng sống. Buồn vậy đó. Sống bonus thì đành chịu. Còn sức cà phê tán chuyện thì cũng đáng tiền bonus rồi.

Bạn biết không, xưa nay nhét được một viên thuốc vào miệng tôi, không dễ chút nào. Tôi tra cứu rất kỹ trước khi quyết định uống hay không, loại nào cần, loại nào không cần, dù đó là toa từ bs. Này, có bs kê toa cho tôi vẫn đang follow Facebook này đấy. Thuốc đã khó như vậy, huống gì mấy viên bổ sung, là 1 dạng thực phẩm chức năng (tpcn), đâu dễ gì thuyết phục tôi. 

Trong 6 bài chia sẻ đã post trên fb, chỉ có 2 bài liên quan đến viên bổ sung. Đó là Magnesium, và vitamin B12. Các loại vitamin và khoáng là một dạng thực phẩm chức năng. Tôi không mặn mà gì lắm với TPCN. Phải cân nhắc rất nhiều tôi mới nói về chúng, và sắp tới có thể là vitamin D và K2. Tôi đọc rất kỹ những nghiên cứu về chúng, thường là loại review study. Có những thứ tôi đã trải nghiệm, và biết lợi hại của nó thế nào. Nhưng bao giờ tôi cũng nhấn mạnh: nó có hiệu quả với tôi, nhưng chưa chắc đã hiệu quả với bạn. Cơ thể người già, không ai giống ai, mức độ bệnh cũng không giống nhau.

Trong bài B12 vừa rồi, tôi đã cẩn thận nói đến xét nghiệm máu để biết có thiếu B12 không, thậm chí còn nói thêm cả kết quả xn ảo. Nếu thiếu thì uống bổ sung. Không thiếu thì uống làm gì cho tốn tiền.

Có bạn trẻ vào comment, tôi đã uống 3B rồi. Các loại vitamin này có đầy trong thực phẩm. Các bạn còn trẻ, hấp thu tốt, chuyển hóa tốt. Tại sao không ăn, mà lại đi uống mấy viên bổ sung?

Bạn có biết rằng, trong thực phẩm có nhiều dưỡng chất, vitamin, khoáng, mà tính khả dụng sinh học của chúng tốt hơn nhiều so với viên bổ sung.

Với người cao tuổi, B12 rất khó hấp thu, nên tôi mới khuyên đi xn, nếu thiếu thì uống, thậm chí bổ sung B12 liều cao. Còn các vitamin B khác hấp thu dễ hơn, người già có thể lấy từ thực phẩm. Như thế tốt hơn. Uống bổ sung làm gì cho tốn tiền!

Tôi không liên quan gì đến việc buôn bán tpcn, nếu không muốn nói là dị ứng. Bạn đừng hỏi tôi nên mua nhãn hiệu nào, mua ở đâu. Một số bạn đã share bài viết của tôi về fb của họ để quảng cáo bán hàng. Đó là chuyện của họ, ngoài kiểm soát của tôi. Nhưng nếu post vào trang tôi để quảng cáo thì tôi sẽ block. Và tôi đã block vài người rồi đấy. Đừng làm thế nữa!

Tôi không theo trường phái ăn uống nào cả. Tôi lại càng không tin, thực phẩm chữa lành, chữa bệnh gì hết. Bệnh thì đi bác sĩ chuyên khoa. Các bạn marketing khỏi cần mang ông bác sĩ này nói, bà tiến sĩ kia viết, để tranh luận với tôi. Những ông bà tiến sĩ này không phải là bằng chứng khoa học. Tôi biết thừa kiểu cách ngụy biện của họ, và không muốn mất thời gian tranh cãi vô ích.

Một vài độc giả hiểu lầm tôi là bác sĩ. Thật hân hạnh, nhưng rất tiếc, tôi không phải là bác sĩ. Chuyên môn của tôi là an toàn thực phẩm. An toàn thực phẩm và ngành y đều liên quan đến sức khỏe con người, nhưng công việc khác nhau. Không khó để bạn đọc nhận thấy, trong những bài tôi viết, những gì liên quan đến chẩn đoán, điều trị, thuốc men là tôi rất dẻo tay “bán cái” hết cho bác sĩ. Tôi không muốn giẫm chân vào lĩnh vực mà tôi hoàn toàn mù tịt về kỹ năng lâm sàng.

Nếu tôi mà là bác sĩ, thì tôi đã nổ tưng bừng về an toàn thực phẩm cho thiên hạ sợ chơi rồi.

Những gì tôi chia sẻ với các bạn già là nói về lối sống, ăn uống. Tất cả đều dựa trên kiến thức khoa học mà tôi tích lũy được. Điều đó chỉ có tính cách hỗ trợ điều trị. Tôi không thể thay thế công việc của bác sĩ, là chẩn đoán và điều trị. Đó không phải là chuyên môn của tôi.

Tôi thường viết về an toàn thực phẩm cho tờ Tuổi Trẻ Cuối Tuần, tờ báo duy nhất hiện nay tôi cộng tác. Độc giả báo này đa số tốt nghiệp đại học. Nhiều người trong số này không ở trong ngành khoa học. Do đó, thường là tôi không viết nặng nề lắm, nhưng tuyệt đối tuân thủ bằng chứng khoa học, khách quan và lạnh lùng, không có “cái tôi” gì ở đây cả. Đôi chỗ tôi còn phải khôi hài để làm “chiếu nghỉ”, thư giãn để lôi kéo họ đọc cho hết bài.

Viết loạt bài chia sẻ với bạn già, tôi cũng tuyệt đối dựa trên khoa học, nhưng đôi lúc xen chút kinh nghiệm cá nhân, diễn đạt nhẹ nhàng hơn, đùa cợt nhiều hơn, chế giễu cay hơn. Chế giễu các bạn có khác gì chế giễu chính tôi đâu? Cơ bàng quang rệu rạo, tiền liệt tuyến phồng to, ông nào, bà nào lại chẳng… “lợi tiểu”. Già rồi, còn nhiều chứng bất tiện như thế. Chúng ta đâu còn thời gian để mắc cỡ nhưng chuyện đời thường như thế. Cười cợt nhau đôi chút, để tạm quên đi những “nặng lòng” riêng tư khác, mà ai cũng có. Người già hiểu người già là chỗ đó.

Tôi viết loạt bài chia sẻ này, viết theo kiểu cà phê ven đường, nên rất thoải mái phóng bút. Chỉ đôi lúc phải kiểm tra lại về mặt khoa học, xem có tiến bộ gì mới không. Thú thiệt, viết thoải mái hơn nhiều so với viết cho tờ TTCT. Viết báo thì phải nghiêm túc như ông cụ non, hài hước cũng phải lập trình. Viết tới đây, tự nhiên thấy chột dạ. Thì là cụ… già rồi, chứ còn non gì nữa. Chẳng qua quen miệng nói thành ngữ vậy thôi.

Viết ngẫu hứng, vậy mà lượt view, lượt chia sẻ tăng đột biến. Tôi bất ngờ. Có gợi ý tôi nên gom những loạt bài này để ra sách. Một nhà xuất bản đã làm việc với tôi, nhưng tôi còn cân nhắc, chưa quyết định gì lúc này. Nếu ra sách, bài chia sẻ cuối cùng mà tôi muốn đưa vào sách, sẽ có tựa là “Giấc mơ chăm sóc tuổi già” – Vâng, chỉ là giấc mơ thôi.

Thôi, ngồi café vỉa hè , tán nhảm như thế đủ rồi. Chúc cuối tuần vui vẻ.

Vũ Thế Thành