Ba Của Tôi - Phan Ngọc Vinh

Trong cái nắng gay gắt trưa hè Hà Nội đợt thi Đại Học, hình ảnh người cha ngồi yên quạt để con gái gối đầu ngủ cho dù những giọt mồ hôi rơi lã chã trên gương mặt mình đã khiến cư dân mạng vô cùng xúc động.  Bức hình trên mạng báo Việt Nam đã khiến bao người rơi lệ, tôi tự hỏi có bao nhiêu người cha đã tạo nên được hình ảnh nầy.  Ngược về quá khứ, kể về người cha thân yêu của tôi, kể từ khi có trí khôn, tôi nghiệm thấy rằng Ba tôi yêu thương tôi nhiều nhất trong số các con của ông, tôi là chị cả trong đàn con 12 đứa của ông, nhưng ông cứ tưởng tượng tôi như một thiên thần bé nhỏ, khi nói với ai về tôi Ông hay dùng câu "Con gái của tui", khi nói chuyện với Má tôi, ông hay nói : "Má con Khiêm" (ở nhà tôi tên K.) 

Tôi không khoe xạo Ba tôi là ông nầy ông nọ, Ba tôi khi đang là thợ máy sửa xe hơi thì đến tuổi bị kêu đi lính thời Ông Tổng Thống Diệm, ông có nghề sửa xe nên sau vài năm bị đổi đi đây đi đó, ông được đổi về SàiGòn làm tài xế cho một ông Đại Tá, những dịp cuối tuần, vị Tá cho ông đem xe về nhà chở vợ con đi chơi. Tôi còn nhớ Ba hay chở cả nhà đi ra bến tàu ở sông SàiGòn, sau khi ghé chợ Cũ mua con vịt quay và mấy ổ bánh mì, có khi ông chở lên xa lộ Biên Hòa mua bưởi, rồi ngồi tại chỗ xẻ bưởi ra ăn, vừa ăn vừa hóng gió đồng nội, thời ấy hai bên xa lộ người ta hay trồng mía, những đồng mía bạt ngàn, nhìn thấy mà mê. Ba tôi bảo không nên vào sâu trong ấy mất an ninh lắm. 

Những hình ảnh thời đó cứ như in mãi vào trí óc non nớt của tôi, các bạn có biết năm học lớp tư và lớp năm, khi làm những bài luân văn, tôi hay được cô giáo đọc bài của tôi cho các bạn trong lớp cùng nghe. Có một bài luận, với đề tài: "Em hãy tả cảnh một buổi dã ngoại với gia đình". Thôi rồi ... tôi trúng tủ! Tôi được Ba tôi đưa đi xe hơi với cả gia đình đến bến Bạch Đằng bằng xe Trắc Xông màu đen..., dưới thân đề tôi diễn tả thật là ngoạn mục: Đến nơi Má tôi tháo bao có con vịt  quay đỏ chói, cả nhà vừa thưởng thức bánh mì vịt quay vừa ngắm cảnh sông SàiGòn ..., trên sông có những con tàu to đang neo trên bến, nếu từ xa nhìn vào chỉ thấy những thanh sắt ngổn ngang, các anh thủy thủ đứng dựa boong tàu, tôi nghĩ các anh được đi đây đi đó thật vui thú làm sao! Nhìn dòng sông nước lững lờ trôi, nước trong đến nỗi thấy cả những con cá lòng tong, tôi có đem theo giấy tập cũ, tôi xếp thành chiếc thuyền thả trôi theo dòng nước. Má tôi la: "đừng xả rác", chắc bà thấy bờ sông sạch quá, không muốn tôi làm hoen ố dòng sông, nhưng Ba tôi cười hiền bảo "để con nó chơi". Tôi đã ôm cổ Ba tôi và nói làm sao mình lên được cái tàu lớn đó hả Ba, Ba tôi cười nói "Con ráng học giỏi thì muốn gì được nấy ". Tôi trả lời: " Dạ, con sẽ ráng, khi học giỏi con sẽ được đi ra nước ngoài như con tàu ấy và gửi thư về Ba nhen! ". 

Khi đọc bài, cô giáo diễn tả giọng trầm bổng lên xuống, cả lớp im phăng phắc, cô giáo đã cho tôi điểm tối đa. Sau giờ luận đến giờ ra chơi, cả lớp xúm lại hỏi tôi: Bộ Ba mầy chở mầy đi chơi bằng xe hơi thiệt hả. Tôi đã có dịp vênh mặt với tụi bạn rồi trả lời: “Chứ sao! Tao chẳng bao giờ nói xạo!” Mặc dù tôi chỉ có 2 bộ đồ tạm cho là lành lặn nhất để đi học (vì con nhà nghèo, em lại đông mà lỵ).  

Xế nhà tôi có gia đình ông bà Thiếu Tá tên Vàng, nhà trông sang nhưng là nhà mướn, nhà Ba Má của tôi là nhà mua, ông Thiếu Tá nầy cứ đi hành quân nay đây may đó nên ông bà ấy không mua nhà, khi dọn đến đâu thì họ chỉ mướn mà thôi, họ chỉ có 2 con nên hai đứa ấy muốn gì được nấy, áo nào đẹp nhất, quần nào sang nhất là bà đều chưng diện cho 2 con, nhà tôi nghèo nên lúc nào tôi cũng mang đầy mặc cảm, dù là tôi học không thua đứa nào, tôi nhìn 2 đứa ấy mà cứ ao ước nếu tôi chỉ có một đứa em thì đỡ khổ biết bao nhiêu, nhất là đỡ phải ẵm em, Ba Má tôi sẽ lo cho tôi nhiều hơn là có một bầy con nít như vầy.  

Những năm ở tiểu học, tôi học giỏi lắm, cuối tuần Thầy Hiệu Trưởng đi từng lớp để phát giấy khen, từ hạng nhất đến hạng năm, tuần nào tôi bị hạng năm tôi buồn lắm, và mỗi cuối niên học năm nào tôi cũng được lãnh thưởng, hình như tôi học vì do lời khen và động viên của Ba tôi hay sao ấy. Tôi có hai đứa bạn ngồi hai bên, tụi nó hay cọp dê toán của tôi, thường thường những bài tôi làm đều đúng, vào giờ ra chơi hai đứa hay chen chúc trước cổng trường để mua đồ ăn cho tôi, đứa thì mua cốm dẹp, đứa thì mua táo xanh, thay đổi tùy theo mùa. Răng tôi không được tốt nên không thích ăn cà rem. Tôi thường khoe với Ba tôi về thành tích "ăn hàng không tốn tiền" của mình, ổng hay nói "Cái nầy con giống Ba". Với tuổi đời non nớt, tôi không hiểu tại sao Ba tôi nói vậy. Năm cuối lớp nhất ở Trường Tiểu Học Chí Hòa, Ba tôi đã đổi về làm ở Tổng Tham Mưu, tôi nhớ không lầm là vị Tá ấy có dính líu với vụ đảo chánh Ông Tổng Thống Diệm lần đầu nhưng thất bại nên bị tù, họ xét Ba tôi vô can vì chỉ là lính thợ nên chuyển đi nơi khác, vì Ba tôi giỏi nghề sửa xe nên được điều về Tổng Tham Mưu để sửa xe nhà binh. 

Ngày đi thi vào đệ thất Trường Gia Long, Ba chở tôi đi bằng xe Jeep quân đội, tôi mặc đồ bộ trắng phớt màu tro bằng tơ, cổ may lá sen, bộ đồ mà tôi nghĩ là đẹp nhất hơn các bộ đồ mà tôi đã mặc trong thời gian học tiểu học, khi xuống xe Ba vẫn còn nhắc "Ráng làm bài nhe con, Ba về sở rồi trưa Ba trở lại chở con đi ăn cơm nhe!". Năm ấy tôi đậu được vào trường Gia Long. Tôi vẫn còn nhớ khi nhìn thấy tên tôi trên bảng kết quả treo trước cổng trường, Ba đã ôm siết tôi vào lòng, nhấc bổng lên, một điều mà chưa bao giờ xẩy ra trước đó, Ba la lên: "Trời ơi con tôi đậu rồi, con tôi đậu rồi", Ba đã lập đi lập lại câu ấy bao nhiêu lần, và tôi cảm nhận nước mắt của người ướt má của tôi, đây là lần hiếm hoi thứ nhì Ba tôi khóc, mà lần đầu là Bà Nội tôi mất, sau đó Ba chở tôi bằng xe Jeep đi ăn cơm gà quay ở Chợ Lớn . 

Cuộc đời Ba gắn liền theo vận nước,  nhất là vào lúc đơn vị của Ba chuyển ra Nha Trang. Đến bây giờ tôi cũng không hiểu tại sao Cô giáo hay đọc những bài luận tôi làm cho bạn bè tôi nghe như bài luận mẫu, và lúc Ba ở nhà vẫn hay khen tôi viết văn hay, vậy mà những năm tháng Ba ở Nha Trang tôi lại chẳng có một lá thư nào cho Ba, mỗi khi về phép, Ba đem về những con sò con ốc  mà ba nói là đi tắm biển với bạn bè  rồi nhặt về cho tôi ở bãi biển Nha Trang, với mớ hình ảnh Ba chụp bên xe Jeep trên quãng đường dài từ SàiGòn ra đến Nha Trang, mỗi địa danh Ba dừng chân bên đường rồi chụp hình đem về cho con gái của Ba. 

Có những lúc Ba về bất ngờ, Ba hỏi Má tôi thường đứng chỗ nào đón tôi khi tan học, rồi Ba ra đứng ngay chỗ ấy. Trời ơi không sao tả được sự mừng vui khi tôi thấy ông đứng chờ tôi, những hình ảnh nầy sẽ theo tôi cho đến cuối đời.  Có lần khi đến rước tôi, bộ đồ lính của Ba hãy còn bụi đường xa sình bùn lem luốc, Ba kể về nhà không kịp thay ra vì đến giờ đi đón con, Ba đưa cho tôi bịch quà mà hãy còn dính bùn, Ba nói tối hôm qua trên đường lái xe về nhà từ Nha Trang với một người bạn, Ba bị VC rượt theo bắn tỉa, 2 người đã lao ra ngoài bỏ xe chạy trối chết, vậy mà Ba vẫn không quên chụp cái bịch quà cho tôi mà trong ấy là vỏ sò và những con sao biển, hai người đã lẩn trong rừng khuya chờ sáng xe đò từ Nha Trang về thì quá giang về SàiGòn. Sáng ra đơn vị bạn kéo xe về, họ không nghĩ là người trong xe còn sống  vì cái xe Jeep bị bắn tan nát! 

Lúc đơn vị Ba còn đóng ở SàiGòn,  ông sửa xe giỏi nên hết giờ làm việc ở đơn vị, thì hết đám nầy đến rước đi sửa, đến đám khác rước đi sửa, họ hỏi Ba tôi xem hư cái gì, rồi kéo nhau đi mua đem về thay vào, rồi họ dắt đi ăn tiệc, trên bàn tiệc họ hỏi công bao nhiêu. Ba tôi nghĩ họ tử tế bao mình ăn uống linh đình, nên ông trả lời  chỉ sửa dùm cho "dui" thôi. Đó là tại sao Ba nói tôi giống Ba ở khoảng đó, và tại sao mỗi lần được đi với Ba, ông hay chở tôi đi ăn toàn đồ ngon, vì những chỗ đó Ba đã được các chủ xe mời đi ăn để đền ơn vì Ba không lấy tiền công. Ba tôi như say mê công việc, nên lúc làm ở Tổng Tham Mưu, ổng ngủ tại garage luôn. Sau đó đơn vị của Ba bị điều động ra Nha Trang tôi không có Ba ở gần, Má tôi bù đầu lo đủ thứ để kiếm cho đủ ăn, không ai khuyến khích, động viên, nên tôi học hành sa sút thấy rõ, mỗi năm được lên lớp là mừng rồi, có điều môn Văn thì khá, các môn khác chỉ trung bình hay kém, tôi như không có điểm tựa nên cứ thả nổi, may phước là cũng đậu được tú tài 2 khóa 2.  

Tôi còn nhớ, những ngày Ba tôi về phép là những ngày tôi hạnh phúc nhất, nhất là những lúc học thi, tôi nằm tòng teng trên võng học bài rồi ngủ quên, cái võng được mắc trên cái giường để gần bếp, Ba tôi lụi hụi nấu cơm, con bạn trong xóm tôi nó tới nhà mượn sách đang lúc Ba tôi kêu tôi dậy " K ., K ..con dậy ăn cơm đi con, rồi học bài tiếp" những lúc ấy tôi làm bộ ngủ, tôi nghe Ba tôi nói với nó: “Bác nấu chứ để K nó nấu, nó nêm nước mắm vô canh ăn chua lè hà!” Sau khi chứng kiến cảnh nầy, bạn tôi về nhà méc Má nó rồi phân bì Ba nó không làm vậy, Má nó nói: Mầy không biết con của Tư Lắm à! (ý là trong xóm ai cũng biết Ba tôi cưng tôi lắm). 

Tôi biết tôi là niềm danh dự của Ba, vì năm tôi thi đậu được vào Gia Long, cả xóm chỉ có mình tôi vào được, phải ba năm sau trong xóm mới có đứa đậu. Vào năm học đệ tam, tôi có đứa bạn thân học với nhau từ đệ thất, nhà nó ở Thủ Đức, nó hay rủ lên nhà chơi, nó có 3 chị làm ở căn cứ Long Bình, 4 chị em ở với bà mẹ già, thời đó nhà nào có người làm sở Mỹ nhà đó khá lắm, chỉ cần một người làm thôi đã khá rồi, mà nhà nó những ba người làm, nó xài toàn đồ Mỹ thơm phức thấy mà ham, trong khi Má tôi vất vả quá, tôi học hành thì như con rùa lật ngửa, lẹt đẹt chạy đàng sau các bạn, tôi nói với các chị của nó xin cho tôi vào làm để đỡ đần cho Má tôi, mấy chị nó mắng tôi không tiếc lời: Còn nhỏ lo học chứ đi làm chi rồi bỏ học uổng lắm, mấy chị không được học hành như các em nên mới phải làm cho Mỹ chứ tụi em học được trường tốt mà bỏ chi uổng vậy! Thế là tôi đành phải học tiếp, dù trong bụng ngán quá chừng luôn! 

Vào lúc ra trường Gia Long tôi thấy Má tôi vất vả quá nên tôi chẳng muốn tiếp tục học nữa, nộp đơn xin thi vào làm Thư Ký Học Chánh trong Bộ Giáo Dục SàiGòn. Cùng năm đó 1971, Ba tôi được giải ngũ, và được người quen giới thiệu làm tài xế cho tòa báo Star & Stripes, chuyên chở báo từ phi trường Tân Sơn Nhất về phân phát cho các sạp và các cơ quan của Mỹ đóng tại SàiGòn, những loại báo này in từ Thái Lan hoặc từ Mỹ được máy bay chở về phi trường. 

Thế là "đời Ba lên hương", nhà tôi được xây lại 2 tầng khang trang hơn, phòng khách được trang hoàng thật đẹp, đèn mờ, đèn sáng đủ cả, Ba tôi mua hẳn cho tôi cái xe Honda Dame mới để đi làm, Ba cứ tiếc hùi hụi là 12 năm đèn sách, mà kết quả của tôi chỉ là nhân viên quèn ở Bộ, Ba nói tại Ba bị đổi đi xa  chứ nếu ông ở nhà chắc tôi sẽ học khá hơn. Bây giờ sau bao nhiêu năm, Ba tôi đã mất, Má tôi không còn, ngẫm nghĩ những ngày xưa dưới mái nhà, có cha, có mẹ, có những người thân yêu bên cạnh thấy êm đềm hạnh phúc dường bao.  

Viết từ Pennsylvania  2017  

Phan Ngọc Vinh