TT Trump: Mỹ Trước Nhứt - Vi Anh

Tin VOA ngày 7/01/2017, trong một phiên họp khoáng đại lưỡng viện, Phó Tổng thống Joe Biden kiêm Chủ Tịch Thượng Viện cùng DB Paul Ryan Chủ tịch Hạ viện tuyên bố Quốc hội xác nhận chiến thắng của ông Trump trong kỳ bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ. Thế là chấm hết mọi bàn tán, mưu mô chống cuộc đắc cử tổng thống của Ô Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 8/11/2016. Chỉ còn non hai tuần nữa là đến 12 giờ trưa ngày 20/1/2017, Ông Trump tuyên thệ nhậm chức là nắm chánh quyền và quân quyền Mỹ.

Khi đắc cử ngày 8 rạng ngày 9/11/2016, bên cạnh gia đình, bộ tham mưu và trước quốc dân Mỹ và thế giới Ông Trump tuyên hứa Ông sẽ là tổng thống của mọi người Mỹ, của nước Mỹ. Hệ luận, quyền lợi của đất nước và nhân dân Mỹ là nhiệm vụ hàng đầu của chánh quyền của Ông. Đối nội bảo quốc an dân là nhiệm vụ tối thượng của Ông. Đối ngoại, thế giới quan của Ông là các nước phải đấu tranh sinh tồn trong cộng đồng thế giới. Mỹ không làm sen đầm cho các nước. An ninh của các nước, các nước phải lo là chánh. Nếu các nước cần Mỹ giúp Mỹ chỉ tiếp tay khi tối cần thiết, các nước phải chung chịu quân phí với Mỹ, Mỹ không lấy sinh mạng quân nhân Mỹ, tiền thuế của dân Mỹ, làm cai thầu chiến tranh cho các nước.

Chủ trương đối ngoại, đối nội của Ông Trump đã biến thành khẩu hiệu tranh cử của Ông: Làm cho Mỹ vĩ đại trở lại. Bây giờ thử phân tích thế giới quan của TT Trump, chủ trương quyền lợi nước Mỹ trước hết để “Làm cho Mỹ vĩ đại trở lại”, có hợp lý và khả thi hay không.

Trước nhứt, nhãn quan chánh trị ngoại giao của TT Trump khác rất nhiều so với các chánh trị gia Mỹ. Giáo sư Michael Klare, đại học Hamsphire College Massachusett, Hoa Kỳ, có phân biệt trên nguyệt san Le Monde Diplomatique ra hồi tháng 01/2017. “Thế giới của nhà tỷ phú này hoàn toàn trái ngược với mô hình truyền thống của hai chính đảng và hầu hết chiến lược gia Mỹ, trong đó Hoa Kỳ chiếm vị trí trung tâm.” Ông nhận xét trong nhiều thập niên, chính sách ngoại giao của Mỹ là luôn tăng cường quan hệ với các nước bạn, giữa các nước bạn với nhau song song với nỗ lực cô lập và làm suy yếu các nước đứng ngoài ba vòng tròn thân hữu. Đôi khi, chính sách này buộc nước Mỹ phải lao vào chiến tranh để bảo vệ một hay nhiều đồng minh ngoại vi trước những mối đe dọa có thật hay suy đoán hoặc để tránh cho đồng minh thân thiết thảm họa chiến tranh.”

Nên «Thế giới quan của Donald Trump» cho phép dự báo những bất trắc trong chính sách đối ngoại của vị tổng thống thứ 45. Thí dụ như Ông cử một đại tướng hồi hưu làm bộ trưởng quốc phòng khác với truyền thống bộ trưởng quốc phòng Mỹ là dân sự. Ông điện thoại với Bà Tổng Thống Thái anh Văn của Đài Loan, phá lệ “một nước TQ” làm TC tức đỏ con mắt. Ông yêu cầu tất cả đại sứ do TT Obama chỉ định từ chức, rời khỏi nhiệm sở trước ngày Ông nhậm chức.

“Thế giới của Donald Trump là thương trường.” Là một doanh gia Mỹ lão luyện và thành đạt Ông coi “thương trường là rừng hoang”. Trong rừng hoang không có trung thành hay phản bội mà chỉ có quyền lợi, mạnh được - yếu thua. Nên Ông chọn nội các đa số là những người chiến đấu giỏi, làm ăn giỏi, buôn bán hay, đàm phán hay, không ngại mang tiếng lập nội các chiến tranh và tỷ phú. Đối với Ông giàu, mạnh không phải là cái tội.

Ông quan niệm trong thế giới của Donald Trump, mỗi quốc gia phải đấu tranh sinh tồn, mỗi thành viên là một «trung tâm quyền lực» phải tự phấn đấu để tự bảo vệ vị thế của mình, để sống còn trên ván cờ quốc tế cạnh tranh không nhân nhượng. Do vậy, để được nước Mỹ của Donald Trump xem là bạn hay thù, một quốc gia sẽ được chấm điểm tùy theo đóng góp có lợi cho Mỹ đến mức độ nào, theo thang điểm của nhà tỷ phú «nước Mỹ trước đã - America First». Tổng thống Trump sẽ sử dụng quyền hạn để tưởng thưởng đối tác hay trừng phạt đối thủ. Nhóm thứ nhất sẽ được tiếp đón như thượng khách ở Nhà Trắng, được ký những hợp đồng béo bở. Nhóm thứ hai sẽ phải trả thuế nhập cảng ở mức nặng nhất, bị cô lập về ngoại giao và trong trường hợp bất bình phản ứng khiêu khích thì sẽ bị quân đội Mỹ đập cho một trận.

Donald Trump biết đặt người đúng chỗ để củng cố siêu cường Mỹ, để làm cho Mỹ vĩ đại trở lại sau 8 năm TT Obama làm cho Mỹ lom khom. Donald Trump xây dựng một ê kíp có tài thao lược, bãn lĩnh sắc sảo, dám nói, dám làm: giỏi dàn xếp thương lượng như Rex Tillerson, sẵn sàng dùng vũ lực đánh vào kẻ thù, chỉ định như tướng Michael Flynn, cố vấn an ninh và James Mattis, bộ trưởng quốc phòng. Để củng cố uy thế giải pháp quân sự, Donald Trump chủ trương phát triển quân đội, đặc biệt là hải quân vì triển khai nhanh nhất khi cần biểu dương lực lượng.

Đối với Nga đang vươn lên thành siêu cường thế giới. Ông Trump có thể cải thiện quan hệ Mỹ-Nga trong thời gian đầu do Donald Trump và Vladimir Putin có vẻ hợp ý nhau và có tương đồng về quyền lợi dầu khí. Và để tách Nga xa TC là đối thủ của Mỹ. Nhưng với chủ trương nước Mỹ trước đã, ông Trump về lâu về dài sẽ không nhượng bộ quyền lợi quốc gia Mỹ, từ bỏ vai trò siêu cường của Mỹ cho Nga.

Đối với TQ, Ô. Trump dự trù tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng, giảm giá đối với các nhà thầu hầu như độc quyền cung cấp vũ khí như Boeing lấy giá quá cao phi cơ chiến đấu F35 và Air Force One. Hơn các tổng thống khác, Ô Trump lão luyện kinh doanh dễ dàng can thiệp để Bộ Quốc Phòng không bị các nhà thầu cung ứng vũ khí thao túng giá cả, đắc tội vô duyên cớ trên tiền thuế của người dân đóng cho ngân sách Mỹ.

Sức mạnh của Mỹ đòi hỏi phải duy trì thế hải thượng trong thời đại này. Ông cố gắng phát huy sức mạnh hải quân để gọi là đương đầu với Trung Quốc ở châu Á. Đối với Trung Quốc, Ông cũng áp dụng chiến thuật của doanh nhân. Treo giá thật cao để mặc cả đòi Bắc Kinh phải nhượng bộ và tôn trọng quyền lợi kinh tế Mỹ. Đài Loan, vấn đề nguyên tử của CS Bắc Triều Tiên, biện pháp thuế quan đánh mạnh lên hàng nhập khẩu Trung Quốc sẽ là những lá chủ bài nằm trong tay Donald Trump. Ông tiên liệu sẽ có mối quan hệ gay go với ban lãnh đạo TC nên đã chọn một «người bạn» của Tập Cận Bình là Ô. Terry Branstad làm đại sứ Mỹ ở Bắc kinh để làm trái độn khi cần.

Đối với Trung Quốc, Donald Trump biết Mỹ phải cần Bắc Kinh kềm chế Bình Nhưỡng. Nhưng Ông cũng gia giảm vì cũng biết Bắc Kinh cũng có nỗi ám ảnh riêng Bắc Triều Tiên sụp đổ, thống nhất dưới ngọn cờ Hàn Quốc với sự bảo trợ của Mỹ.

Về điểm nóng Biển Đông, Ô. Trump không loại bỏ trường hợp «có thể» sẽ sử dụng quân đội đẩy lui Trung Quốc ra khỏi Biển Đông. Nhưng Mỹ có vũ khí thương mại khổng lồ để đối phó không đổ máu trước đối với Trung Quốc. Ô. Trump lại là loại thầy so với TC trong việc sử dụng vũ khí thương mại này, nên Ô sử dụng trước. Thế nào Ông cũng dự trù dùng thuế quan và các cơ chế khác của thương mại để kềm Trung Quốc. Cuộc điện đàm với tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn có thể xem là chiến thuật tá tha nhơn chi thủ của tổng thống Mỹ thứ 45 đe dọa leo thang tranh chấp để mời Bắc Kinh chấp nhận một số yêu sách của Washington.

Tóm lại thế giới quan của TT Trump không khác với truyền thống ngoại giao thực dụng của Mỹ, là không có bạn muôn đời, cũng không có thù muôn thuở, chỉ có quyền lợi Mỹ là miên viễn, quyền lợi Mỹ trước nhứt.

Vi Anh

vietbao.com