"Con-Cu-Lây-Tinh" (Calculating) - Bùi Bảo Trúc

 

Nhà báo Bùi Bảo Trúc (1944 – 2016)
(Hình: Khôi Nguyên/Người Việt)

Theo nhật báo Người Việt, nhà báo Bùi Bảo Trúc, một tên tuổi quen thuộc với người Việt hải ngoại, vừa qua đời lúc 11:45 tối 16 Tháng 12 năm 2016, tại bệnh viện Fountain Valley, Quận Cam, California, Hoa Kỳ, ở tuổi 72.

Nhà báo Bùi Bảo Trúc, có bút danh khác là Bảo Lâm, sinh năm 1944 tại Bắc Việt, di cư vào Nam năm 1954, học trung học Chu Văn An, Sài Gòn. Ông đi du học tại Tân Tây Lan (New Zealand), về nước năm 1967 làm việc cho chính phủ Việt Nam Cộng Hòa, sau đó là phát ngôn viên chính phủ đến năm 1974, rồi được cử qua London làm việc.

Sau biến cố 30 tháng Tư 1975, khi miền Nam thất thủ, ông từ London qua Canada sống một thời ngắn, rồi sang Washington DC làm việc cho Ban Việt ngữ đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA).

Năm 2002, ông rời đài VOA về sống tại Nam California, tiếp tục làm việc tại đài Little Saigon Radio, tuần báo Viet Tide đồng thời là gương mặt quen thuộc trên đài Hồn Việt TV.

Nguyệt Mai xin đi lại một bài viết hàng tuần của ông trong mục Thư Gửi Bạn Ta của báo Người Việt như một nén tâm hương để tưởng nhớ đến ông.

*******

SÁCH DẠY TIẾNG ANH MẤT DẠY

Tôi không biết làm cách nào mua được hai cuốn sách dạy tiếng Anh hãi hùng đó vì tôi chỉ được đọc có một hai trang của những cuốn sách đó do một người bạn gửi cho xem qua internet. Mấy trang sách ấy lại không được gửi kèm với bìa nên tôi không biết soạn giả là những ai và do cơ sở nào xuất bản. Nhưng tôi tin là chúng phải … có thật và có được bán, lưu hành tại Việt Nam.

Trên mỗi trang của một cuốn có ba cột. Cột thứ nhất là những câu tiếng Anh. Cột thứ hai là phiên âm những câu tiếng Anh đó và cột thứ ba là phần dịch những câu đó sang tiếng Việt.

Phần tiếng Anh có thể được lấy từ một cuốn sách dạy tiếng Anh nào đó của một tác giả nước ngoài. Vì thế, đóng góp của soạn giả chỉ là phần phiên âm và dịch nghĩa những câu tiếng Anh sang tiếng Việt.

Phần dịch nghĩa từ tiếng Anh sang tiếng Việt không có gì đáng nói, vì với một cuốn tự điển Anh Việt, người ta có thể hoàn tất việc đó không khó khăn bao nhiêu. Thêm nữa, những câu Anh ngữ trong sách (bài số 13) không phải là những câu hành văn phức tạp gì cho cam, chỉ là những câu mệnh lệnh thường gặp trong Anh ngữ. Chính phần phiên âm những chữ tiếng Anh để giúp người dùng sách phát âm cho … đúng mới là chi tiết đáng nói ở đây.

Nhưng phần phiên âm đó có đúng không?

Câu trả lời là không. Phát âm như sách chỉ dẫn thì có bố Mỹ cũng chịu thua, không cách gì hiểu nổi.

Thí dụ bờ rinh mi quơ tờ; woát đít; pút phít in tu dờ phờ ri dờ; ơrên dơ cờlâu… thì nhất định là ta nói ta nghe, Mỹ nói Mỹ nghe là cùng. Những câu phát âm đó là gì vậy? Xem cột thứ nhất thì đó là các câu bring me water; wash dishes; put fish into the fridge; arrange the cloths (đáng lẽ phải là clothes vì cloth là vải chưa may thành quần áo, không có số nhiều).

Rốt cuộc xin chút nước, nhờ rửa mấy cái chén bát, yêu cầu bỏ cá vào tủ lạnh, xếp quần áo thì người được nhờ làm những việc đó cứ thế mà đứng ngây người ra mà im lặng thở dài, nghiêm và buồn cả buổi mà thôi.

Người soạn cuốn sách dạy tiếng Anh rõ ràng là người không biết nói tiếng Anh. Người này không hề biết rằng tiếng Việt không có một số âm rất thường gặp trong tiếng Anh. Vì thế, người ta không thể dùng các âm Việt ngữ để phiên âm tiếng Anh. Thêm vào đó, những âm cuối của những tiếng trong Anh ngữ đều bị soạn giả bỏ qua, không ghi xuống, cho dù đó là những danh từ số nhiều (fruits, dishes, papers…) hay những âm cuối của lunch, cupboard, hand, trash, arrange… Soạn giả cũng không biết phân biệt những nguyên âm dài, ngắn và do đó cũng không chỉ dẫn cho người dùng sách những chỗ nhấn (stresses). Rõ ràng là ông ta chưa bao giờ nghe nói hay biết tới, nói chi tới chuyện biết sử dụng những ký hiệu phiên âm quốc tế (international phonetic symbols). Bởi thế nên mới có cái mệnh lệnh nghe ghê rợn là pút dơ đít in tu dơ cắp bo và woát đít.

Một cuốn sách khác (chắc là thế vì cách trình bầy có hơi khác) lại còn ghê rợn hơn cả cuốn kia. Thí dụ chữ calculating thì được phiên âm thành con-cu-lây-tinh. Âm đầu của chữ này không hề có âm “o” trong cách phát âm của người Anh cũng như người Mỹ. Nhưng nó đã được phiên âm là “con” thay vì là “can” mặc dù “can” cũng đã là không đúng. Ngay ở dưới là một compound adjective (tĩnh từ kép) mean-minded thì được phiên âm thành min-mai-địt.

Đọc trang sách này, tôi rùng mình khi nghĩ tới cách phiên âm của soạn giả dùng cho danh từ calculator. Rùng mình vì không biết tại sao nó phải “la to” như soạn giả có thể sẽ phiên âm theo kiểu phiên âm của ông ta.

Đó là cách phiên âm gì vậy? Học Anh ngữ bằng cách phiên âm ấy thì nói tiếng Anh như thế nào và cho ai nghe đây? Nói tiếng Anh như Nguyễn Tấn Dũng chăng?

Tiếng Anh gì mà sexy quá vậy? Sexy hay mất dạy đây? Thế mà chỉ vừa mấy tuần trước, báo chí trong nước đã nhắng lên rằng trình độ tiếng Anh của học sinh Việt Nam được coi là cao nhất Đông Nam Á.

Sách dạy tiếng Anh mà như vậy thì trình độ nhất tiếng Anh với ai đây?

        *****************

Cũng nhân truyện trên của ông Bùi bảo Trúc, xin được chuyển thêm ( để ôn cố tri tân, tôi nghĩ có lẽ quý vị cũng đã biết hết cả rồi và còn biết nhiều hơn nữa tỉ như về các  vị TT “ cờ mờ vờ lờ ”, “ cu ba thức ngủ”!!! ….!!! ) một bài viết của một tác giả ngoại quốc để chúng ta thấy rõ trình độ ngoại ngữ của phần lớn các lãnh đạo của ĐCTT !! Hihihi!!

Câu truyện tác giả viết như sau:

Chuyen tieu lam cua ngoai quoc: 

Vietnamese Prime Minister Khai was given

some  basic English  conversation training before he meets with President Bill Clinton. 

The instructor told Khai: "Prime Minister, when you  shake hand with  President Clinton, please say 'How are you?' 

Then Mr. Clinton should say 'I am fine, and you?'

Now  you should say 'Me  too'.

Afterwards, we translators will do all the

work  for you."

 

  It looks quite simple, but the truth is ...  When Khai met Clinton, he mistakenly said, "Who

Are You?" Mr. Clinton was  a bit shocked but still managed to react with humor.  "Well, I am Hillary's  husband, ha ha..."

Then Khai replied confidently

"Me  too, ha ha ha..." 

Then there was a long silent moment in the meeting room with cold-face  Bill, a red-face Hillary, a panic translator, and a  smiling Khai.