Saturday, February 15, 2025

Lúc Còn Trẻ, Khi Về Già


Lúc trẻ, tưởng đông bạn là hay,

Về già mới biết chỉ cần một người hiểu mình là hạnh phúc lắm rồi.

Lúc trẻ, tưởng cô đơn ở đâu xa lắm, ở những chỗ không người,
Về già mới hiểu, lúc bên nhau, sự ấm áp mới thật mong manh, mà nỗi cô đơn sao lại ở quanh mình.

Lúc trẻ, tưởng yêu là tất cả, là mọi thứ,
Về già rồi mới biết không có gì là tồn tại mãi mãi cả.

Lúc trẻ, tưởng muốn đóng đinh thì đóng, không thích thì là có thể nhổ ra,
Về già cảm nhận được đinh có thể nhổ nhưng vết lõm vẫn còn.

Lúc trẻ cần nhiều thứ mà không dám hay không thể mua sắm,
Về già tiền bạc dư thừa lại chả thiết gì nữa.

Lúc trẻ, tưởng hạnh phúc là điều gì đó xa xôi lắm,
Về già mới biết hạnh phúc chỉ đơn giản là những thứ bình dị xung quanh ta, có chăng là mình đã không nhận thấy.

Lúc trẻ tưởng nói quên là có thể quên được,
Về già mới biết có những chuyện càng muốn quên thì nó lại càng ở mãi trong lòng.

Lúc trẻ, cứ mơ ước lớn lên sẽ trở thành người này người kia.
Về già mới biết: "Được trở thành chính mình mới là hạnh phúc nhất!"

Chú Chó Hữu Dụng

USAID: Bài Phát Biểu Bảo Vệ Elon Musk Và DOGE Của Thượng Nghị Sĩ John Kennedy

USAID được thành lập theo đạo luật của quốc hội Mỹ vào năm 1961 và có ngân sách gần 43 tỷ USD, tập trung vào hoạt động cứu trợ nhân đạo và hỗ trợ phát triển trên toàn thế giới. USAID cung cấp viện trợ nhân đạo cho hơn 100 quốc gia như cứu trợ thiên tai, hỗ trợ y tế, sức khỏe và hỗ trợ thực phẩm khẩn cấp.

Chính quyền Tổng thống Trump nhắm vào USAID khi các đồng minh của ông, trong đó có tỷ phú Elon Musk, lãnh đạo Ban Hiệu suất Chính phủ Mỹ (DOGE), tìm cách tinh giản bộ máy chính phủ và cắt giảm những khoản viện trợ nước ngoài.



Năm 1961, Tổng thống John F. Kennedy đã thành lập USAID vào cao điểm của Chiến Tranh Lạnh. Mục đích của ông là chống lại ảnh hưởng của Liên Xô trên toàn cầu thông qua viện trợ nước ngoài.


Bài phát biểu bảo vệ Elon Musk và DOGE của Thượng nghị sĩ Kennedy khiến cả phòng im lặng.

Tôi muốn cố gắng đặt vào bối cảnh những gì mà nhiều người bạn Đảng Dân chủ của tôi đã nói hôm nay. Họ đang rất, rất, rất tức giận với Tổng thống Trump, và họ cũng đang rất, rất, rất tức giận với Elon Musk.

Tổng thống Trump đã tranh cử với nhiều vấn đề. Một trong những vấn đề mà ông ấy tranh cử, ông ấy đã nói gần như mỗi ngày. Ông ấy nói: “Nếu các bạn bầu tôi làm Tổng thống, tôi sẽ xem xét toàn bộ ngân sách và rà soát tất cả các khoản chi tiêu từng dòng một.”

Tôi đã nghe ông ấy nói điều đó không chỉ một lần, mà có lẽ đến cả ngàn lần. Và đó chính là những gì ông ấy đang làm. Ông ấy đã ký một sắc lệnh hành pháp và bổ nhiệm Elon Musk. Một số người thích Musk, một số người thì không, nhưng ông ấy không phải là một kẻ ngốc. Ông ấy là một doanh nhân rất thành công. Ông ấy có quyền truy cập vào các thông tin an ninh tối mật.

Tổng thống Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp và nói với ông Musk:
“Thưa ông Musk, tôi muốn ông làm cho tôi những gì mà tôi đã hứa trong chiến dịch tranh cử. Tôi muốn ông rà soát từng khoản chi tiêu, từng dòng một.”

Bây giờ, tôi xin hỏi một câu: Làm sao mà ông có thể rà soát chi tiêu mà không thực sự xem xét các khoản chi tiêu? Làm sao mà ông có thể kiểm toán các khoản chi tiêu của một cơ quan mà không thực sự kiểm tra cơ quan đó?

Đó là lý do tôi nói rằng “lẽ thường đã trở thành bất hợp pháp ở Washington D.C.” Và đó chính là những gì ông Musk đang làm. Ông ấy đã tập hợp một đội ngũ xuất sắc, và họ đang xem xét từng khoản chi tiêu, từng mục ngân sách. Và những người bạn Đảng Dân chủ của tôi đang rất, rất, rất tức giận.

Họ đã có những bài phát biểu rất hùng hồn. Họ nói rằng sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump là vi hiến. Họ cáo buộc ông Musk có xung đột lợi ích. Họ thậm chí còn bảo rằng ông Musk đang ngồi đó, ghi chép từng số an sinh xã hội của mọi người để trục lợi cá nhân.
Những người ở Washington này—không chỉ riêng những người bạn Đảng Dân chủ của tôi—đang cực kỳ tức giận. Bởi vì chưa bao giờ có ai dám đặt câu hỏi về cách họ tiêu tiền. Nhưng đó chính xác là những gì ông Musk đang làm.

Nhưng tôi nói thật, tôi đã nghe cuộc tranh luận này kéo dài cả tuần rồi. Người ta hét lên như thể đang trong một cuộc bạo loạn trong tù vậy:
“Ôi Chúa ơi, nhìn những gì Musk đang làm! Ông ấy đang xem xét các khoản chi tiêu!”

Và suốt thời gian đó, tôi đã nghe đủ thứ về quy trình, về tính hợp hiến, về việc liệu sắc lệnh hành pháp của Trump có hợp pháp hay không, về các vấn đề pháp lý… Nhưng các vị biết điều tôi chưa từng nghe ai nhắc đến không?

Không một ai trong số những người tức giận với Tổng thống Trump hay Elon Musk nói về những gì ông Musk đã phát hiện ra.
Họ không muốn nói về chuyện đó. Họ không muốn nói về sự lãng phí tiền thuế của dân mà ông Musk đã tìm ra. Nhưng tôi nói thật với các vị, ai quan tâm đến điều đó? Người dân Mỹ! Những người dân Mỹ mỗi ngày phải đi làm, phải trả thuế, phải chăm lo cho con cái, cố gắng tiết kiệm cho tuổi già.

Họ đã phải chịu đựng 20% lạm phát dưới thời Tổng thống Biden. Họ hiểu rất rõ những gì Musk đang làm. Họ hiểu thế nào là sự lãng phí kinh khủng trong chi tiêu ngân sách.

Ông Musk bắt đầu rà soát từ USAID, cơ quan chịu trách nhiệm quản lý phần lớn các khoản viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ. Mỹ là một đất nước rất hào phóng. Ở đây, nếu bạn vô gia cư, chúng tôi sẽ giúp bạn có chỗ ở. Nếu bạn đói, chúng tôi sẽ giúp bạn có thức ăn. Nếu bạn quá nghèo để trả tiền chữa bệnh, chúng tôi sẽ giúp bạn chi trả viện phí. Và chúng tôi cũng gửi rất nhiều tiền ra nước ngoài để giúp đỡ các quốc gia khác. USAID chính là cơ quan phụ trách chính.

Và các bạn biết ông Musk đã tìm ra điều gì không?
Ông ấy phát hiện rằng tiền thuế của người Mỹ đang được gửi đến Afghanistan, Yemen và Syria.
Tôi không hề biết điều đó! Và tôi chắc rằng nhiều người Mỹ cũng không hề biết.
USAID có 10.000 nhân viên. Và mỗi năm, họ phân phát 40 tỷ USD tiền viện trợ. Tôi không nói rằng tất cả số tiền đó đều bị lãng phí, nhưng tôi tin rằng một phần rất lớn trong đó đang bị lãng phí.
Ông Musk còn phát hiện rằng USAID đã tài trợ:

Xe điện ở Việt Nam bằng tiền thuế của người Mỹ.
Một phòng khám chuyển giới ở Ấn Độ.
1,5 triệu USD cho một nhóm LGBTQ ở Serbia.

Và đó mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm!
Một nghiên cứu được thực hiện bởi Diễn đàn Trung Đông đã phát hiện rằng USAID đã chi 164 triệu USD để hỗ trợ các tổ chức cực đoan trên khắp thế giới. Chúng ta không nói về các đội hướng đạo sinh đâu. Chúng ta đang nói về các tổ chức cực đoan trên toàn thế giới. Trong đó, 122 triệu USD được gửi đến các nhóm có liên hệ với các tổ chức khủng bố nước ngoài, toàn bộ bằng tiền thuế của người dân Mỹ.
Theo báo cáo này và theo ông Musk, USAID đã gửi hàng triệu đô la đến các tổ chức ở Gaza do Hamas kiểm soát.

Vậy tại sao các đồng nghiệp của tôi không nói về điều này?
Các tổ chức nhận được tiền này thậm chí còn tuyên bố rằng họ muốn “thanh lọc vùng đất của họ khỏi sự ô uế của người Do Thái.”
Đó là nơi mà tiền viện trợ nước ngoài của chúng ta đang chảy đến!
Còn gì nữa không?
Tôi sẽ không dành toàn bộ thời gian để nói về chuyện này, nhưng chẳng có ai khác chịu nói về nó cả.
Họ chỉ nói về quy trình, về ông Musk, rằng ông ấy là người xấu, rằng ông ấy không nên xem xét các khoản chi tiêu của chúng ta.
Nhưng thực tế là ông ấy đang làm vậy. Và tôi thấy những phát hiện của ông ấy rất thú vị.

Ông ấy phát hiện ra rằng USAID đã chi:
2 triệu USD để tài trợ cho các ca phẫu thuật chuyển giới ở Guatemala.
20 triệu USD để sản xuất một chương trình “Sesame Street” mới ở Iraq.
4,5 triệu USD tiền thuế để “chống lại thông tin sai lệch” ở Kazakhstan.
10 triệu USD để cung cấp bữa ăn cho một nhóm khủng bố có liên hệ với Al-Qaeda, gọi là Nusra Front.
7,9 triệu USD để tài trợ một dự án dạy các nhà báo Sri Lanka tránh sử dụng “ngôn ngữ phân biệt giới tính nhị phân”.

USAID đã lấy 8 triệu USD tiền thuế của người Mỹ và đưa nó cho một nhóm nhà báo ở Sri Lanka chỉ để dạy họ cách tránh sử dụng “ngôn ngữ phân biệt giới tính nhị phân.”
Tôi cũng không biết chính xác “ngôn ngữ phân biệt giới tính nhị phân” là gì. Nhưng tôi nghĩ là tôi hiểu.
Các vị nghĩ rằng hầu hết người đóng thuế sẽ ủng hộ điều đó sao?
Tại sao chúng ta không nói về chuyện này?

USAID cũng đã chi:
1,5 triệu USD để thúc đẩy vận động LGBT ở Jamaica.
1,5 triệu USD để “xây dựng lại hệ sinh thái truyền thông” ở Cuba.
1,5 triệu USD cho “nghệ thuật hòa nhập dành cho người khuyết tật” ở Belarus.
3,9 triệu USD cho các chương trình LGBT ở Macedonia.
8,3 triệu USD để giáo dục về “bình đẳng và hòa nhập” ở Nepal.

Tôi có thể tiếp tục cả đêm với danh sách này.
Và nhiều đồng nghiệp của tôi đang tức giận. Họ thực sự tức giận với ông Musk.

Nhưng tôi nghĩ chúng ta nên trao cho ông ấy một huân chương!
Tất cả những gì ông ấy đang làm là thực hiện đúng điều mà Tổng thống Trump đã hứa sẽ làm.
Tổng thống Trump nói rằng ông ấy sẽ kiểm toán các khoản chi tiêu.
Vậy nên ông Trump đã thuê Elon Musk, một người có quyền truy cập thông tin an ninh tối mật.
Không ai có thể phủ nhận trí thông minh của ông ấy. Các vị biết đấy, ông ấy thông minh như em họ của Einstein vậy.
Ông ấy là một doanh nhân rất thành công. Một số người nói rằng ông ấy là người giàu nhất thế giới.
Và ông ấy đang thực hiện cuộc kiểm toán. Và Chúa ơi, ông ấy đã tìm ra quá nhiều thứ!
Tôi gọi đó là “chi tiêu bệnh hoạn”.
Bây giờ, tôi không nói rằng tất cả các khoản chi của USAID đều là lãng phí. Nhưng tôi nói rằng rất nhiều trong số đó là lãng phí. Một số tiền khổng lồ.

Và lẽ ra chúng ta phải đứng giữa Thượng viện Hoa Kỳ này để cảm ơn ông Musk! Chúng ta nên yêu cầu ông ấy tiếp tục kiểm tra tất cả các cơ quan khác và xem xét mọi ngân sách.
Bởi vì đó là điều mà người dân Mỹ muốn!
Họ không muốn nghe về quy trình này hay quy trình kia.
Họ không muốn tiếp tục theo cách làm việc cũ của Washington.
Họ muốn tiết kiệm tiền!

Bây giờ, để tôi nói cho các vị biết điều gì thực sự đang xảy ra ở đây.
Trong bốn năm dưới thời Tổng thống Biden và trước đó là tám năm dưới thời Tổng thống Obama, họ đã dành tổng cộng mười hai năm ở Washington.

Và các tổng thống thiết lập cách đặt câu hỏi.
Và câu hỏi mà Tổng thống Obama và Tổng thống Biden đã đặt ra trong mười hai năm là gì?

Tôi nghe nó mỗi ngày. Tôi nghe nó lặp đi lặp lại:
“Ai cần phải đóng thuế nhiều hơn?”
“Ai phải trả nhiều hơn? Ai phải đóng góp nhiều hơn?”
Nhưng đó không phải là câu hỏi hôm nay.

Chúng ta có một tổng thống mới.
Và câu hỏi hôm nay là:
“Toàn bộ số tiền đó đã đi đâu?”
“Toàn bộ số tiền đó đã đi đâu?”

Và đó chính là những gì mà ông Musk đang tìm hiểu.
Vậy mà tôi thực sự bị sốc khi thấy các đồng nghiệp của tôi chọn đây là trận chiến mà họ muốn chiến đấu.
Làm sao các vị có thể nhìn thẳng vào mắt người dân Mỹ và nói rằng các vị ủng hộ sự lãng phí kinh khủng này?
Làm sao các vị có thể ủng hộ chi tiêu bệnh hoạn này?
Cuộc bầu cử vừa qua đã làm rõ một điều: người dân Mỹ đã chán ngấy việc Washington phủ nhận thực tế.

Chính quyền trước đây cố gắng thuyết phục chúng ta rằng:
Không có tội phạm.
Lạm phát chỉ là tạm thời.
Biên giới đang được bảo vệ.

Nhưng người dân Mỹ không tin điều đó.
Bởi vì đó không phải là sự thật.
Chính quyền trước đây cũng nói rằng
Bidenomics đang giúp cuộc sống của chúng ta tốt hơn.
Nhưng người dân Mỹ hiểu rằng:
“Bidenomics” có nghĩa là tôi phải tiêu nhiều tiền hơn để có một cuộc sống tồi tệ hơn.
Và họ đã bỏ phiếu.

Tôi sẽ dừng lại ở đây.
Nhưng tôi sẽ kết thúc bằng cách nói lại điều mà tôi đã nói ngay từ đầu:
Chúng ta nên trao huân chương cho ông Musk.
Chúng ta nên cảm ơn ông ấy.
Có thể không ai muốn nghe về chi tiêu bệnh hoạn, nhưng tôi thì không thể chờ để đọc toàn bộ báo cáo này.
Và nếu chúng ta lắng nghe ông Musk, chúng ta có thể tiết kiệm rất nhiều tiền thuế của người dân Mỹ.
Và tôi hy vọng ông ấy sẽ tiếp tục công việc này!.

P/s:
Tôi biết đây là đoạn văn dài, nhưng thật sự tuyệt vời nếu bạn giành thời gian cho bài phát biểu này. Có thể thấy, người dân Mỹ đã thật sự thức dậy cho một khởi đầu MAGA.



#380 - Nguy Hiểm Khi Ăn Bưởi Và Uống Thuốc, Giải Đáp Thuốc Cao Huyết Áp, Tiểu Đường, Aspirin - BS. Phạm Hiếu Liêm

Duyên Số - Nguyễn Áo Trắng


Tôi vẫn nhớ mãi lần đầu đến thăm cậu Toàn hồi cậu mới sang Mỹ. Cậu là em út của Mẹ tôi. Hôm đó là ngày Mùng Hai Tết Âm Lịch hơn 20 năm về trước. Tôi hớn hở vui mừng lúc tìm ra địa chỉ căn chung cư của cậu út, nhưng tới nơi, tôi hơi thất vọng vì người ra mở cửa không phải cậu, nhưng là một gã thanh niên lạ hoắc!


Với bộ quần áo "lính" và mái tóc ngắn như con trai, nhìn lại mình trong gương trước khi ra khỏi nhà, tôi nhủ thầm: "cũng 'oai' ra phết đấy chứ!" Tôi còn thói quen thích đeo kiếng mát, mà phải là kiểu kiếng nào nhìn "đêu đểu một chút!" Lúc đó, tôi nhớ mình mang mắt kiếng bóng như gương soi. (Ở ngoài nhìn vô không thấy mắt mình, nhưng mình nhìn ra trông rất rõ... đối thủ!) Cũng nhờ đôi kiếng này mà tôi đỡ bối rối vì cái gã thanh niên đó cứ đăm đăm nhìn tôi chằm chặp. Hơi mất bình tĩnh một chút nên tôi ngập ngừng hỏi: 

- Xin lỗi... Đây có phải nhà của Cậu Toàn" Cậu Toàn có nhà không"

Hắn nhìn tôi, vẫn cái nhìn làm tôi khó chịu! Không những không trả lời tôi, hắn còn nghênh nghênh như khiêu chiến, trông phát nực, rồi quay về phía sau gọi lớn:

- Toàn ơi. Có cô bé nào kiếm mày kìa!

Tôi thật sự an tâm khi thấy cậu tôi xuất hiện. Hai cậu cháu ngồi nói chuyện một lúc, rồi cậu dắt tôi vào phòng ngủ của cậu, với tay lấy cuốn album trên kệ sách đầu gường chỉ cho tôi xem hình gia đình bên ngoại, và những lá thư bên nhà mới gởi qua... Tôi mở album, lật xem từng trang, nhưng không biết từ lúc nào, cái thằng cha khó ưa kia đã đi vào phòng cậu tôi, lặng lẽ đứng khoanh tay gần đấy, miệng nhai kẹo cao su... đang thưởng thức cậu cháu tôi nói chuyện! Tôi nghĩ thầm: "Người chi mà vô duyên tệ!"


Vừa xem xong, tôi nhìn chung quanh phòng ngủ của cậu, và điều đầu tiên đập vào mắt là tôi thấy trên gường cậu có tới những hai cái gối đầu! Bấy giờ tôi mới nhìn kỹ hơn, đó là loại gường dành cho hai người nằm, phải cỡ "King" hoặc "Queen size". Tôi đánh bạo hỏi:

- Cậu nằm chi cái gường lớn vậy"

Cậu hướng mắt về phía hắn ta, rồi tỉnh queo trả lời:

- Ồ Cậu với Bình ngủ chung.

Tôi nhắc lại như tưởng mình nghe lầm:

- Cậu... ngủ... chung... với... cái... ông kia"

Và để nhấn mạnh lại câu hỏi, không đợi cậu trả lời, tôi nói luôn:

- Hai người đàn ông... ngủ chung một gường"

Cậu tôi, chắc lúc đó mới "nhìn" ra thắc mắc của tôi, nên trả lời:

- Hôm dọn về đây, không có gường hay bàn ghế gì cả, gọi điện thoại lên Bộ Xã Hội, sau đó một tuần nhà thờ Tin Lành họ chở tới cho cái gường này & vì cậu với Bình "share" (ở chung) một phòng, nên có muốn nằm riêng cũng đâu có gường khác mà nằm. Mi lại nghĩ tầm bậy cái gì nữa đấy"

Tôi hơi quê quê khi có người đọc được tư tưởng của mình, nên vội chữa:

- Đâu có! Cháu chỉ nghĩ... hai người đàn ông ngủ chung một gường nó kỳ... kỳ làm sao ấy, nên hỏi vậy thôi.

Xong nhưng chưa hết thắc mắc, tôi tiếp lời:

- Mà chỉ ngủ thôi, chứ đâu có làm gì khác... phải không cậu"

Cậu Toàn như biết được ý đồ không ngay chính của tôi nên lừ mắt bảo:

- Đừng có nghĩ bậy bạ!

Tôi giả bộ ngây thơ:

- Được rồi & Không nghĩ thì không nghĩ!


Từ nãy giờ tôi quên mất cái thằng cha dễ ghét kia, hắn "nhập cuộc" ngay từ đầu, nghe không sót một câu, lại còn tủm tỉm cười nữa chứ. Hắn làm tôi nóng mặt lên được. Người gì... bất lịch sự!

*

Ba biết tôi đã liên lạc được với cậu út, nên thỉnh thoảng tôi có xin phép đến thăm cậu, ba cũng vui vẻ đồng ý. Tôi nhớ có lần ba tôi bảo:

- Ừ. Con tới xem cậu cần gì, có đi chợ đi búa thì chở cậu ấy đi. Mới qua chắc chưa có xe cộ gì đâu, thỉnh thoảng con chạy qua chạy lại thăm chừng kẻo mai kia mẹ sang, bà ấy lại trách không "chăm sóc" em của bà. Con đi thay cho ba vậy.


Thế là tôi "anh dũng hiên ngang thi hành nghĩa vụ." Chứ bình thường, thật tình mà nói, nếu như xin phép ba tôi để đi đâu một mình là phải "nín thở qua sông" rồi. CHO, ông cũng chẳng "YES", mà KHÔNG CHO, ông cũng chẳng "NO". Có cần đi đâu, xin phép mà không nghe thấy ông trả lời, thì coi như là tôi cứ việc "a lê hấp" ở nhà!


Vào dịp Đại Hội Hoa Anh Đào năm đó, tôi đến rủ cậu đi xem Hoa Anh Đào nở, nhưng Cậu tôi có vẻ dửng dưng, không thích cho lắm. Cậu bảo:

- Người thật thì cậu ngắm, chứ hoa với hoét, chán chết! Thôi, cháu với thằng Bình có đi thì đi, cậu không đi đâu!

Trời đất! Tôi nghĩ thầm mà tức anh ách & Tôi rủ cậu, chứ có "mời" cái thằng cha kia đâu, bây giờ cậu nói, làm hắn mừng ra mặt, mau mắn trả lời ngay:

- Vậy & Mình đi Phượng nhé!"

Trời ơi là trời! Lúc đó tôi ở vào tình thế dở khóc dở cười & Nhớ lại trên đường đến nhà cậu, tôi tự tin là mình sẽ mời được ông cậu ra khỏi nhà, để đi chơi. Dù gì tôi cũng là dân ở Mỹ lâu hơn cậu, nào là hôm nay cháu sẽ làm "hướng dẫn viên" đưa Cậu đi một vòng bờ sông Potomac ngắm Hoa Anh Đào & Tôi diện thật kẻng để "bát phố" với ông cậu, thế mà bây giờ... đành "ngậm một mối căm hờn trong cũi sắt!" 

Cũng vì cái mác "dân ở Mỹ lâu" nên tôi đành làm "hướng dẫn viên bất đắc dĩ" đưa hắn đi ngắm Hoa Anh Đào ở vùng Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn (Washington, DC). Rõ khổ, tự dưng tôi phải làm tài xế cho hắn, vô lý hết sức! Tôi vừa lái xe vừa "rủa thầm trong bụng", còn hắn ngồi một bên như một ông chủ bự, lại còn phì phèo điếu thuốc lá trên môi, lâu lâu hắn thả khói bay cuộn thành vòng tròn bay ra cửa kiếng phía bên hắn ngồi & Rồi khi gặp gió thổi lùa vào, tôi lãnh đủ! Tôi lạnh lùng vừa chăm chú lái xe, vừa nghiến răng trèo trẹo! 

Đầu óc tôi hoang mang quá nên lấy lộn "exit" làm con bé phải chạy thêm một vòng. Tôi phải đi đổ một bình xăng đầy, và tiếp tục chạy & Ai đã từng đi lạc đường, nhất là đường sá bên Mỹ này, mới hiểu cho tôi trong tình huống ấy. Ngày đó tôi chỉ mới học xong trung học, vừa có "driver license" được mấy tháng nên vẫn còn lạng quạng lắm, phải mất gần một tiếng sau tôi mới tìm lại được I-395 để vào Thủ Đô!


Trời mới vào xuân và thỉnh thoảng mưa phùn bay lất phất, trên-trời-dưới-đất-chung-quanh hắn và tôi như lạc vào giữa rừng hoa... Bước chân đưa chúng tôi vào Japanese Garden (Vườn Hoa Nhật Bản), tôi còn nhớ, hắn và tôi cùng dừng lại ở một nơi thật nhiều hoa pensée, đủ mọi màu sắc. Bỗng trước mắt chúng tôi xuất hiện một cặp lớn tuổi, trông như người bản xứ. Họ đứng ôm nhau, hôn say đắm. Nhẹ như hơi thở, hắn nói:

- Anh cũng muốn như vậy!

- !!!

Giả bộ như không nghe gì hết, tôi vội bước thật nhanh sang những luống hoa khác. Lúc đó tôi chỉ mong cho thời gian qua mau để đưa hắn "trở về nguyên quán!" Thật ra tôi không tệ lắm đâu, vì tôi cũng "làm phước" chụp cho "hắn" vài "pô" hình. Coi như kỷ niệm lần đầu "Ra Tỉnh!"

Sau đó, những lần đến thăm cậu, tôi thấy hắn cứ lân la như muốn nói chuyện "làm quen" với tôi. Nói thì nói, tôi nghĩ "có chết thằng tây nào đâu!"

Về cách xưng hô, lúc đầu tôi gọi hắn bằng CẬU, lý do rất đơn giản, vì hắn là bạn của cậu tôi, hơn nữa hắn và cậu tôi cùng tuổi, có nghĩa là hơn tôi đến bảy tuổi, nhưng rồi hắn gạt phăng đi, và nói:

- Anh đâu có phải là "cậu" thật như thằng Toàn!

Tôi tròn mắt hỏi lại:

- Chứ gọi bằng gì bây giờ, "Ông Nội""

- Gọi bằng gì cũng được, nhưng không gọi bằng cậu; không được gọi bằng "Ông Nội" luôn! (Nói xong, hắn liếc xéo tôi một cái!)

* 

Hắn kể đủ thứ chuyện & Tôi thật sự "tội nghiệp" khi nghe hắn nói tới đoạn mỗi ngày hắn phải đi và về mỗi lần năm chuyến xe buýt mới đến chỗ làm, hoặc về nhà. Vậy mà hắn vẫn kiên trì... đi cày như thế; gặp tôi, chắc công việc đó chỉ "thọ" một tới hai bữa là nhiều. Sau này hơi quen quen, hắn đưa tôi xem Văn Bằng Đại Học mang qua từ Việt Nam, tôi buột miệng nói: 

- Sao anh không ghi tên đi học lại, anh học tiếp đi, bỏ như vậy uổng lắm! (Nói thật, tôi chẳng quen gọi ai bằng anh, có lẽ tại tôi không có anh lớn trong nhà, nên mỗi lần tôi "sử dụng" chữ "anh", nó ngượng nghịu làm sao, phát âm muốn quẹo cả lưỡi!) 

Rồi tôi cũng quên bẵng cái việc khuyên hắn đi học lại. Trong lúc đó, ông cậu tôi lại "khó chịu" khi "chúng tôi" thân với nhau. Một hôm Bình gọi điện thoại cho tôi:

- Thằng Toàn nó bảo nếu anh đi chơi với em, nó không chơi với anh nữa!

- Rồi anh nói sao với ông ấy"

- Anh bảo: Tao đi chơi với Phượng vui hơn, đi chơi với mày có cái mẹ gì đâu!

- Chết, anh nói vậy, ông ấy giận cho xem.

- Kệ nó chứ.

- Anh không được gọi cậu em bằng "thằng"!

- Nó là bạn anh mà.

- Em không cần biết... Ông ấy là em ruột của mẹ em!

- OK, thì không gọi... Nhưng cái "thằng" cậu của em hâm lắm!

- Nữa!

- Gì"

- Lại gọi "thằng"!

- Xin lỗi. Anh quên!

- Anh nói ổng "hâm" mà "hâm" làm sao"

- Nhớ tuần trước mình đang nói chuyện điện thoại, "nó" giựt sợi dây ra. Anh bực mình quá, quát nó một trận! Không biết ba em với ông cậu có chuyện gì xích mích, mà lúc trước anh toàn nghe cậu em nói... làm anh không có cảm tình với gia đình em!

- Trời đất!

- Đó cũng là lý do, trước tết mấy bữa "nó" nói với anh là "cháu nó" đến chơi, anh đã định bụng sẽ xin nghỉ ở nhà xem mặt cháu nó "khó ưa" ra sao! Lúc gặp, em lại đeo cái "kiếng râm", nên anh chẳng nhìn thấy mắt em gì cả! Anh ghét em mang cái kiếng hôm đó ghê! Còn kên kên với người ta nữa!

- Vậy em có "khó ưa" không"

- Còn hỏi nữa, anh "hôn" bây giờ!

- Dám!

- Sao không! Thách đi, anh "mi" cho xem! 

Tôi sợ quá, phải "tỉnh táo" mới được, "ngu" gì "thách" cái kiểu chết người đó hở trời! 

* 

Một hôm, Bình báo tin cho tôi biết chàng phải kiếm chỗ ở khác, vì ông cậu của tôi trả nhà, không muốn chàng share "ở chung" nữa, vì chàng đã vi phạm luật: "Dám" quen với tôi, cũng đồng nghĩa là KHÔNG CHƠI với Ông Cậu tôi nữa! 

Vài tuần sau, Bình cho tôi biết chàng dọn về mướn phòng bên ông Bảo, cùng khu chung cư gia đình tôi mướn, chỉ cách hai con đường. Mấy lần gặp chàng lang thang đi quanh quẩn ngoài đường, tôi lấy làm lạ, vì trên con đường lái xe về nhà tôi phải đi ngang qua con đường trước mặt khu chung cư của Bình. Có những cuối tuần tôi gặp Bình cứ hết ngồi lại đứng ở cầu thang chung cư hay lang thang ngoài bãi đậu xe... Một hôm tôi ngừng xe lại hỏi:

- Sao anh không vô nhà mà cứ ở ngoài đường hoài vậy"

Bình trả lời tôi với giọng buồn hiu hắt:

- Đâu có vô nhà được!

Tôi ngạc nhiên quá, rồi bỗng nhớ ra một điều, tôi hỏi:

- Anh để quên chìa khoá ở trong nhà"

Bình lắc đầu buồn bã:

- Không phải. Người ta có khách, mình không vô nhà được!

Tôi vẫn không hiểu:

- Có khách thì kệ người ta, anh mướn nhà trả tiền mà & đã đi làm năm ngày, được có hai ngày cuối tuần nghỉ ngơi, Phượng thấy anh cứ ở ngoài đường hoài vậy làm sao mà nghỉ ngơi được"

Bình nhìn tôi thật buồn:

- Người ta tiếp khách, khoá chốt cửa bên trong. Anh có chìa bên ngoài, có muốn mở cũng không được!

Tôi lại thắc mắc:

- Sao anh không gõ cửa để họ mở cho.

Bình nhỏ nhẹ giải thích:

- Vì họ không muốn có mình trong nhà, nên họ khoá bên trong luôn mà!

Tôi càng không hiểu:

- Nhưng anh phải nói với ông Bảo chứ. Ông ấy tiếp khách gì thì kệ ông ấy, ai đời lấy tiền phòng, rồi bỏ con người ta đứng khơi khơi ngoài đường, trời mùa hè nóng phát điên lên, họ làm vậy sao được"

Bình nhìn tôi rồi nói: 

- Mang tiếng là thuê phòng, nhưng đó chỉ là một góc ở phòng khách, họ kê cho anh một cái gường và một cái bàn học nhỏ thôi, không phải phòng riêng Phượng à . Nên chẳng lẽ khi họ tiếp khách, nói gì hoặc... làm gì, vả lại khách lại là phụ nữ... nếu anh ở trong nhà, có lẽ... không tiện lắm!

Lúc đó tôi chịu thua, vì Bình càng giải thích, tôi lại càng không hiểu gì cả. 

Nhớ lần đầu tiên, tôi học làm một chiếc bánh bông lan có quả blueberry trộn lẫn trong đó. Không biết tôi làm sai điều gì, khi chiếc bánh chín tới thì mọi quả blueberry đều chìm xuống mặt dưới khuôn đổ bánh! Trên đường đi làm, tôi ghé ngang đưa cho Bình và nói:

- Ăn đỡ nghe, không biết Phượng làm thế nào mà không giống hình ở trong sách!

Bình đỡ lấy cái bánh từ tay tôi có vẻ cảm động lắm!

Sau này, tôi còn nhớ khi lần đầu đến nhà tôi chơi, Bình gọi ba tôi bằng "anh" - tôi nghe giận tím cả ruột. Bình hỏi gì tôi cũng không nói, mãi sau chàng đoán là tôi giận điều gì đó, hỏi dò mãi, tôi lên tiếng:

- Anh gọi ba em bằng "anh" thì em gọi anh bằng gì bây giờ"

Và tôi ra thêm một "tối hậu thư": Nếu như anh còn xưng hô gọi Ba em bằng "anh" và xưng "em" với ba em thì "Mình Không Còn Gì Để Nói Nữa!" 

Chàng như hiểu ra, và sau đó chàng đổi cách xưng hô, gọi Ba tôi là "Bác". 

*

Sau này nhờ một gia đình quen cho thuê lại căn phòng trong nhà, gần bên trường Đại Học, bao luôn ăn chung với gia chủ, thế là Bình có cơ hội đi học toàn thời gian. (Nếu như người Ân Nhân của chúng con đọc những dòng này, con xin cảm ơn Ông Bà đã giúp đỡ nơi ăn chốn ở cho nhà con lúc mới chân ướt chân ráo mới sang đây... Và đã giúp đỡ bằng mọi cách khi chúng con mới lập gia đình còn rất là nghèo!)

Về sau chúng tôi thân với nhau hơn, những buổi đi chơi, phần nhiều hai đứa ghé chợ Việt Nam mua hai ổ bánh mì thịt và hai loong sữa đậu lành . Mọi người có biết chúng tôi đi chơi ở đâu không" Chín phần mười là chúng tôi vào nghĩa trang, kiếm chỗ nào có bóng mát trải tấm bạt ăn "picnic"! Bây giờ nghĩ lại mà lạnh xương sống vì tôi là chuyên viên "sợ ma"! Nhớ lại, thỉnh thoảng có hôm người ta đang hạ huyệt, bên này chúng tôi cứ "tỉnh như rưồi"... ngồi xơi bánh mì, uống nước, và nói chuyện trên trời dưới đất. Ngày xưa chúng tôi nói chuyện gì mà nhiều đến thế không biết! 

Tôi phải công nhận là Bình học giỏi thật... và đặc biệt hơn nữa chàng ra trường hai ngành một lúc (double majors). Không những vậy, chàng còn là một trong những sinh viên ra trường với Hạng Danh Dự nữa: Khi ra trường, được đeo giây màu vàng ở mũ và khăn vàng choàng qua ngang vai, khác với sinh viên thường, họ chỉ mặc toàn màu đen.

Thỉnh thoảng tôi vào trường để đưa cho chàng ổ bánh mì và lon sữa đậu nành, chứ biết chàng đi học mà cứ xơi mì gói hoặc bánh mì sandwich với bơ đậu phụng tôi thấy thắt cả ruột! Có hôm lòng vòng chẳng thấy Bình đâu cả... Đi ngang qua "tutorial office" (kèm học), mọi lần Bình vẫn hay ngồi đấy, nhưng hôm nay lại không thấy đâu cả. Từ đàng xa, tôi nhìn vào phòng ăn của trường, đã thấy một đám đông, thôi thì vòng trong vòng ngoài kín mít, tôi nhìn quanh quất vẫn không kiếm được chàng. Cái đám đông kia không biết họ làm gì mà ồn ào náo nhiệt quá, tôi tò mò cố mãi mới chen vô được bên trong... Thì ra không biết một người nào đó với Bình đang cá độ cờ tướng. Có lẽ đang ở hồi gay cấn, nên dù biết tôi đứng bên cạnh, Bình cũng không nói gì. Tôi chỉ thấy tức cười, vì người kia và chàng cứ lầm lầm lì lì như bị ... táo bón ba ngày!

*

Sáu tháng sau khi Bình ra trường và có việc làm, chàng nhờ người đến nói chuyện với ba tôi. Mùa thu năm đó chúng tôi làm Lễ Đính Hôn và hè năm sau Đám Cưới. Mới đó mà đã 20 năm rồi, nhưng tôi vẫn thường nhớ lại câu mình hay nói với chàng lúc xưa:

- Thôi, cho em xin hai chữ "bình an".

Bình đâu có chịu thua tôi, chàng nói:

- Lấy anh rồi em sẽ có "Bình An"!


Tôi cảm nhận được mình rất may mắn vì duyên số dẫn dắt cho tôi gặp chàng. Tuy rằng trong cuộc sống gia đình đôi lúc cũng sóng gió, phong ba... và mỗi khi tôi gặp khó khăn, bất kể đó là vấn đề gì, chàng luôn luôn đem lại "bình an" cho tôi. Nghĩa vợ chồng, theo tôi, ngoài thương yêu và tin tưởng lẫn nhau, chúng tôi hầu như luôn tôn trọng lẫn nhau, thì dầu gió bão cấp mấy, cả hai chúng tôi cùng vững tay chèo chống rồi mọi sự cũng qua mau. Tôi viết lại những lời này để bày tỏ lòng "yêu thương và tôn trọng anh mọi ngày suốt đời tôi."


Nguyễn Áo Trắng

Chúc Mừng Tuổi Già An Lạc - Minh Lương

Friday, February 14, 2025

Xem Có Phải Bố Chúng Bây Không

 

Trong đám tang một vị quan to.Vị Trưởng ban tổ chức lễ tang đọc điếu văn: 

“Người vừa lìa xa chúng ta là một con người mẫu mực. Cả đời ông sống liêm khiết, không tơ hào một li một lai nào của nhà nước, của nhân dân. Ở cơ quan, ông là vị lãnh đạo gương mẫu, thương yêu và hết lòng với cấp dưới. Thương cấp dưới, đồng nghiệp như anh em ruột thịt. Thấy ai gặp hoạn nạn, ốm đau, ông thấy mình còn đau hơn họ. Ở trong gia đình, ông là người chồng, người cha mẫu mực, hết lòng yêu vợ, thương con. Đối với làng xóm, láng giềng, ông được mọi người quí mến, kính trọng..”

Nghe đến đây bà vợ người quá cố nói với mấy đứa con mặt mũi ráo hoảnh đứng xung quanh: 

“Hình như người ta đang đọc nhầm điếu văn của ai đó. Các con ra nhìn vào áo quan xem có phải bố chúng bây nằm trong đó không...??? " 


Lượm trên mạng 

Hồi Ký Của Một Bác Sĩ - Phương Vũ Võ Tam Anh

 Hình minh họa

Một bác-sĩ “cách-mạng” từ Bắc vào, hăm-hở đến tiếp-thu bệnh-viện Vĩnh-long sau ngày 30 tháng Tư năm 1975 đã thốt ra câu nói đầu tiên với chúng tôi : "Các anh là kẽ thù của nhân-dân, đáng tội chết..." Tuy mới mấy ngày sau khi "giải-phóng" nhưng tai chúng tôi cũng đã quen với câu nói đó, chỉ có khác là lần này được phát ra từ miệng một bác-sĩ mà chúng tôi chờ đợi để hy-vọng thấy được một nụ cười hay một chút thông-cảm trong tình đồng-nghiệp. Chẳng khác gì những cán-bộ khác, bác-sĩ cũng tuông ra câu học thuộc lòng: "Nhưng Đảng và Nhà-nước khoan-hồng tha tội chết cho các anh..."

May thay, chúng tôi được tha tội chết, nhưng thay vào đó, phải lảnh cái án "dở sống dở chết " kéo dài năm này qua năm nọ trong các nhà tù, nhường sự-nghiệp lại cho các đồng-nghiệp mới, huênh-hoang trong cái độc-quyền nhân-đạo với các bảng hiệu « Lương Y như Từ-mẫu » treo nhan nhản khắp xó xỉnh trong bệnh-viện.

Có lẽ Cụ Hippocrate ở dưới suối vàng cũng không khỏi phẫn-nộ khi các môn-đệ ở Miền Bắc không chịu học lời thề Cụ dạy trước khi ra trường:

"Tôi thề sẽ giúp đở các đồng- nghiệp và gia-đình họ trong cơn ngặt nghèo, tôi sẽ mất hết danh-dự và bị khinh-bỉ nếu tôi không giữ lời thề đó".

Trước mặt thì đồng-nghiệp gọi chúng tôi bằng "anh", nhưng quay lưng lại là "thằng", là "chúng nó" ngay, không hiểu là vì thói quen, vì văn-hóa, vì mặc-cảm hay vì chính-sách.

Ngày đầu tiên mới đặt chân lên đất Bắc trên con đường lưu đày, khi mà tầm mắt đang còn ngỡ-ngàng với rừng sâu núi thẳm, khi mà thể xác và tinh-thần chưa lai tỉnh qua cuộc hành trình định-mệnh kinh-hoàng, thì chúng tôi được đón tiếp vồn-vã bởi một đồng-nghiệp. Vồn-vã không phải để thăm hỏi sức khỏe hoặc để an-ủi một lời nào, mà để tịch-thu thuốc men và dung cụ y-khoa mà chúng tôi mang theo, nhất là để tò mò tìm hiểu những điều mới lạ trong cuộc sống "phồn-vinh giã-tạo" ở trong Nam.

Câu nói đầu tiên và gần như là câu chào hỏi ở cửa miệng mỗi khi gặp nhau: "Anh ăn mấy lạng ?" (gạo mỗi ngày), làm chúng tôi bở ngở không biết đâu mà trả lời. Thì ra cái quan-tâm hàng đầu của nền y-khoa miền Bắc là cái bao-tử, và xã-hội được chia ra làm nhiều loại bao-tử khác nhau tùy theo đẳng-cấp và sự trung-thành với Đảng: 120 lạng ,150 lạng, 170 lạng.... cái hàn-thử-biểu để đo vị-trí mình trong xã-hội. Kế đó là thắc mắc về những phần thịt đươc bồi-dưỡng trong những ngày lể, ngày Tết…

Thấy chúng tôi không ở cùng một tần-số trong cái hội-chứng đường ruột đó, bác-sĩ bèn lên mặt chỉ-đạo: "Chớ có trốn trại nghe, không thoát đâu ". Quả-nhiên lời khuyên có chấp-chứa ít nhiều tình thật đó lại là không sai. Chỉ có vài ngày sau khi đặt chân đến cái nơi núi rừng chằng chịt mang tên Sơn La đó, khi chưa xác định được vị-trí trong cái bản-đồ mênh-mông của miền Thượng-du Bắc Việt, thì một số anh em đã lần lượt trốn trại rồi lần lượt bị bắt lại để gánh chịu những hình phạt ghê gớm đang chờ sẵn. Trong số đó phải kể đến hai đồng-nghiệp, một Thiếu-tá Y-sĩ- trưởng Trung-tâm Hồi-lực ở Sài-gòn và một Y-sĩ Đại-úy Thủy-quân Lục-chiến, đã thoát khỏi lao tù vì đã trốn qua "bên kia thế -giới" sau khi không thành-công trong cuộc tổ-chức trốn qua "bên kia biên-giới".

Sau một thời gian xáo trộn, chúng tôi gồm có 8 bác-sĩ, 1 nha-sĩ, 2 dược-sĩ được tập-trung lại để thành-lập một "trạm-xá " có nhiệm-vu săn sóc sức khỏe cho anh em tù trong vùng. Bằng những phương-tiện của thời-đại đồ...tre, với kỹ thuật từ thời Hoa-đà, chúng tôi cũng được an-ủi bằng một số thành-công trong nhiệm-vụ chửa trị, và đã lưu lại cho chúng tôi nhiều kỹ niệm khó quên. Anh T. bị bệnh phung cùi, bọn cai tù ghê sợ, biệt giam trong một cái chòi giữa rừng, thường ngày chúng tôi đến thăm viếng, theo dỏi bệnh tình, chia nhau từng củ sắn củ khoai, khích lệ cho nhau cho đến ngày về. Anh H. bị mất trí vì trúng độc khi ăn phải trái cây rừng, suốt ngày la hét, phải cách ly trong một túp lều ở giữa rừng, chúng tôi chia phiên nhau túc trực ngày đêm bên cạnh để canh chừng, nhưng cuối cùng anh cũng qua đời.

Phải kể đến những trường hợp giải-phẩu theo kiểu...rừng, với tất cả liều lỉnh rủi may. Trang-bị bằng một bộ trung-phẩu dã-chiến của Trung quốc và một lò hấp ướt (autoclave), với mấy bình ê-te (ether) và cái masque Ombredane là dụng cụ đánh thuốc mê hở (circuit ouvert) cổ lổ sĩ dùng trước thế chiến 1914-1918. Trong những "bloc" được ngăn cách bởi những tấm phên tre và tấm vải mùng, muổi mòng tha hồ bay lượn, dưới ngọn đèn dầu và đèn pin, mà nhờ trời chúng tôi cũng thành-công được trong nhiều trường hợp, những chấn-thương vì tai-nạn lao-động, hay trường hợp anh N. bị tắc nghẻn ruột, phải giải-phẩu để tái tạo một hậu-môn tạm thời, phải theo dỏi và săn sóc từ A đến Z trong nhiều tháng với sự tận-tình của mọi người nên kết quả rất khả-quan, vân vân và vân vân.

Chúng tôi đã đóng tất cả các vai trò trong việc điều trị, từ lao-công, y-tá, phụ mổ, gây mê, cầm dao, rồi hậu-phẩu, vệ-sinh, giặt giủ v...v...bù lại khỏi phải đi lao-động đốn vầu, đốn nứa, đẩy xe trong những lúc đó.

Một sự tình cờ khiến chúng tôi phải giải-phẩu cấp cứu thành-công cho một tên cán bộ bị viêm ruột thừa cấp-tính mà không biết chở đi đâu. Mấy tháng sau, nhân dịp Tết Nguyên-đán 1978, có mấy cán-bộ trong ban chỉ-huy trại đến cám ơn chúng tôi, và tưởng-thưởng bằng một tấm hình chụp chung mấy anh em chuyên-môn trong bệnh-xá, một kỹ-niệm độc nhất vô nhị của những ngày tù ở Sơn La. Tiếng đồn lên tới Bộ chỉ huy Đoàn. Một số cán-bộ có thiện tâm muốn mở tầm hoạt động của chúng tôi cho dân chúng trong vùng Mường Thải, huyện Phù-yên, nơi mà xưa nay dân chúng chưa hề thấy đươc cục xà bông chớ đùng nói chi đến viên thuốc tây. Thế rồi dân chúng đến xin chửa trị mỗi ngày một đông, tuy thuốc men chẳng có gì nhiều nhưng cũng giúp ích được một số lớn trường hợp và ít ra cũng giúp họ làm quen với y-khoa ngày nay thay vì phải uống lá rừng suốt đời. Khi đặt ống nghe vào ngực, có người đã huênh-hoang khoe rằng là được... rọi điện.

Đông nhất là phần chửa răng. Ngậm một cái răng sâu năm này qua tháng nọ như một cái đinh đóng vào óc, nay được nha-sĩ nhẹ nhàng xoi xỉa với một cái máy quay đạp bằng chân, hoặc nhổ đi mà không đau đớn gì, thật là một điều mà dân Mường ở đó không bao giờ mơ tới.

Một đêm nọ, đang lúc giữa khuya, một cán bộ VC cầm cây đèn bảo xăm xăm bước vào phòng giam chúng tôi, bảo rằng một người đàn bà trong bảng Mường đang nguy kịch vì đẻ không ra đã hai ngày nay. Anh Thức, chuyên môn về phụ-khoa được cử đi cấp-cứu. Trong môt gian nhà sàn rộng rải không có vách ngăn, ở giữa là cái bếp lửa cháy suốt ngày đêm, dăm ba người đàn ông ngồi quanh nói chuyện ồn ào tỏ vẻ lo lắng, ở trong góc một người đàn bà đang quằn quại rên la một cách tuyệt-vọng. Trong khi mọi người bu quanh chăm chú và nghiêm-nghị nhìn anh Thức khám bệnh như nhìn một phù thủy đang làm phép, anh Thức bình tỉnh khám thấy rằng đó là một trường hợp song thai, hai đứa bé ôm quàng lấy nhau mà lại nằm ngang, không đẻ ra bằng đường tự-nhiên được. Phải chở đi bệnh-viện để mổ lấy con ra, nhưng anh Thức quên rằng chuyện đó không thể có được ở đây. Không làm gì hơn được, anh bèn tạm thời dẹp sách vở qua một bên mà cố gắng xoay một đứa cho cái đầu ở vị trí thuận-lợi để ra trước, rồi đến đứa kia, cuối cùng được mẹ tròn con vuông, trong sự rối rít cám ơn của mọi người mà trước đó đã được học tập để coi chúng tôi như những kẽ ác ôn, lúc nào cũng sẳn sàng "cho một mũi tên độc".

Từ đó các cô gái Mường trong bản cũng tự -nhiên hơn, cưới đùa mỗi khi tắm suối mà có chúng tôi đi lao động ngang qua, có khi còn chọc ghẹo nửa. Có anh trong phút chốc bốc đồng đã quên mình là tù đang đói rách, cũng gồng mình nhảy xuống tắm theo, chỉ tiếc là không có sẵn cục xà bông để tặng mấy cô Mường, lúc đó hẳn là muôn phần quý giá hơn cả viên kim cương đem tặng đào ở Sài–gòn nửa. Về sau mỗi cô gái Mường lại đươc đặt cho cái tên của một ca sĩ nổi tiếng, nào là Mai-Lệ-Huyền, Phương-Dung, Giao-linh, Phương-Hồng-Quế v…v…, để rồi lúc chiều về, trong khi ngậm-ngùi nhai từng hột bo bo, thường kể cho nhau nghe rằng hôm nay đi rừng gặp được ca-sĩ nào, ai nghe tưởng như mới đi phòng trà về mà tạm quên trong giây lát cái cảnh nước sông công tù mình đang sống.

Một hôm, một cô giáo hớt ha hớt hãi tìm tới chúng tôi, vì chồng cô, một bộ đội công-tác ở trong Nam được về nghỉ phép, bổng nhiên thấy mình mẩy nổi mề-đay lên đỏ rần, ngứa khắp cả người. Chúng tôi đoán là bị dị-ứng với trứng gà, vì thường ngày đi lao-động ngang qua trường học, thấy cô giáo cứ o bế mấy con gà để chờ ngày chàng về mà bồi-dưởng. Chúng tôi bèn lục lạo đươc mấy viên thuốc Phénergan đưa hết cho cô.

Mấy hôm sau đi lao-động gặp lại, chúng tôi hỏi : "Sao ? Anh nhà đã đở chưa ?" Cô vui vẻ trả lời : "Thuốc các anh cho hay quá, khỏi ngay". Chưa kịp hỏi thêm thì bổng thấy cô cúi mặt e thẹn, ấp úng nói thêm như không muốn cho chúng tôi nghe: " Nhưng ngủ li bì, về phép có năm ngày mà ngủ như chết suốt cả năm ngày" .Chúng tôi hối hận vì đã cho thuốc ngủ mà không dặn trước, làm cho cô phải bỏ lở một cơ-hội bằng vàng !

Thế rồi trạm-xá càng ngày càng đông khách, dân chúng từ xa cũng nghe đồn kéo lại để cho trạm-xá được hoạt-động đúng với danh-nghĩa y tế của nó. Thiện-cảm và uy -tín càng tăng thì, ngược đời thay, cấp chỉ-huy Trại càng lo lắng. Cuối cùng, Uỷ-viên Chính-trị trên Đoàn lập tức ra lệnh không được khám bệnh cho dân nửa, vì trái với chính-sách, và ný-nuận rằng từ mấy ngàn năm nay họ đã chửa trị bằng lá rừng thì đã sao đâu!

Chúng tôi trở lại lao-động, cũng đốn vầu đốn nứa như những anh khác.

Phải cái tội cao giò, tôi thường được chọn đi công tác gánh hàng ở xa, để gánh luôn tất cả tủi nhục của kiếp làm… tôi mọi. Buổi sáng ra đi thì còn dể chịu, trời mát, gánh nhẹ. Nhưng buổi trưa lúc trở về, trời nắng gắt miền núi như đốt cháy da, lại phải leo đèo, mồ hôi chảy giọt, bụng đói cồn cào, cái đầu nặng trỉu, chiếc đòn gánh đè nặng trên vai đang nghiền nát da thịt như những con dao. Người cán-bộ đi theo cũng không quên máng thêm vào chiếc nón cối, cái áo trấn-thủ mà hồi sáng mang trong người vì trời lạnh, nay không cần nửa thì tội gì mà không để cho rảnh tay, vì tay đang bận cầm cây roi, một thứ thời trang của cán-bộ quản-giáo khi đi bên cạnh tù. Đã thế mà khi gặp một bạn đồng-hành, cán-bộ cũng không quên niềm-nỡ mời :"Đồng-chí có mang gì không, đưa cho nó gánh luôn". Tôi nghe mà rụng-rời, mắt hoa lên mà không dám nhắm lại vì sợ ngả sẽ không bao giờ dậy lại được, cũng không dám nhìn xa hơn mấy đầu ngón chân vì sợ không đủ can-đảm để bước thêm...

Một hôm vì nhu-cầu cấp-cứu một bệnh-nhân tù đang nguy kịch, tôi được cử theo một cán-bộ đến bệnh-viện Phù-yên để xin mấy chai nước biển. Đã lâu bị giam hãm giữa bốn bức tường núi, nay được dịp thấy lại làng mạc với cảnh sinh-hoạt của nhân-dân, lòng cũng không khỏi thích-thú vì tầm mắt đươc hé rộng ra một chút và thỏa -mãn thêm tánh tò mò nghề-nghiệp muốn biết tổ-chức y-tế miền Bắc ra sao mà các "đồng-nghiệp " đề cao như là đúng hàng đầu trên thế-giới.

Huyện Phù-yên thuộc tỉnh Sơn La, nằm giữa một thung-lũng nhỏ, bốn bề là núi nhưng rất nên thơ. Từ trại tới huyện phải đi qua ngọn đèo Bang xinh xinh, có con đường mòn uốn quanh, có hoa rừng thơm ngát. Từ trên nhìn xuống gần giống như một bức tranh Tàu, mờ mờ ảo ảo., rải rát nơi nơi là nhũng túp lều lụp xụp bám theo sườn núi.. Bước vào huyện phải qua một con suối lớn, mùa khô thì chỉ là một suối đá hiền-hòa thơ-mộng, nhưng khi mưa xuống thì trở nên một thác lũ kinh-hoàng. Bắt ngang qua suối là một cây cầu treo, gió thổỉ đu đưa, mà lại được anh em tù gán cho cái tên rất hấp-dẩn để cho trí tưởng-tượng được nâng cao là cầu Golden Gate. Mỗi khi gánh hàng qua Golden Gate, tôi có cảm-tưởng như mình đang là một nghệ-sĩ đu giây trong một đoàn xiệc mà có thể hụt tay bất cứ lúc nào..

Bên kia cầu là một túp lều không vách, gió lộng bốn phía, đó là trường học với dăm bảy em bé ốm tong teo, bụng ỏng thề lề, mỗi đứa cầm một que củi đang cháy quơ qua quơ lại trước người cho đở lạnh trong những bộ áo Mường mỏng manh. Trong khi các em nghêu ngao hát bài "Hôm qua em mơ thấy Bác Hồ...." thì cô giáo đang chăm chú ngồi vá áo, mắt đăm chiêu, hình như cũng đang mơ thấy những chuyện mà dĩ-nhiên khác hơn là thấy Bác Hồ. Hình ảnh đó làm cho tôi có cảm tưởng rằng Cụ Cao-Bá-Quát đã đi ngang qua đây để cảm-hứng mấy câu thơ:"Một thầy một cô một chó cái, Nửa người nửa ngợm nửa đười ươi."

Bên cạnh trường là một cái "cối giả gạo" có lẽ đã được sáng chế từ đời vua Thần Nông. Nước từ con suối nhỏ đươc dẩn qua một máng xối đục từ một thân cây, chảy xuống một thân cây dài khác, một đầu là cái chày, đầu kia đục thành một máng chứa nước. Hể máng đầy nước thì cái chày tự -động ngóc lên, rồi nước bị đổ ra ngoài để cho chày giả xuống cái cối ở đằng trước. Cứ thế mà tiếp-tục, cối cứ giả ngày giả đêm, tạo nên một tiếng đập nhịp nhàng khô khan để đánh thức cô giáo và lủ học trò khỏi ngủ gật.. Năm thì mười họa, một năm vài lần cối mới có gạo để giả, vì dân phải đóng cho nhà nước hết ba phần tư số thu hoạch, vốn đã nghèo nàn trên những mãnh ruộng bằng bàn tay xếp thành từng tầng trên sườn núi.

Khi đến cổng bệnh-viện, tôi được chứng-kiến một cảnh tấp-nập khác thường, nghỉ bụng rằng chương-trình y-tế ở đây đã thành-công vì được dân-chúng hưởng-ứng đông đảo. Mọi người bu quanh một tấm bảng, hình như để theo dỏi một thông-báo gì quan-trọng của bệnh-viện về một biện-pháp y-tế nào đó chăng. Lại gần, tôi thấy rõ thông-báo như sau "Hôm nay bệnh-viện có mổ lợn, bán theo giá chính-thức. Đồng-bào nào muốn mua xin ghi tên ở phòng ngoại-chẩn". Tôi suýt té ngửa vì sau bao nhiêu năm hoạt động trong ngành y- tế tôi vẫn chưa biết được rằng cung-cấp thực-phẩm cho dân chúng cũng là một khía cạnh trong chương-trình y-tế.

Trái với cảnh xôn-xao ngoài cổng, trong bệnh viện lại vắng tanh. Tìm cho ra người thủ-kho để xin thuốc thì được biết cô gái Mường này bận đi hái bông lau về làm nệm để tặng một cô bạn gái sắp về nhà chồng, một tục-lệ không thể bỏ được của người Mường. Lân la mãi mới gặp được bác-sĩ trực, vị này không mấy niềm-nỡ vì đang bận cải-hoạt (có nghĩa là cải-tiến sinh-hoạt để cho đời sống vui tươi hơn) bằng cách ngốn nghiến mấy củ khoai. Bác-sĩ trực cho biết "Chỉ có bác-sĩ thủ-trưởng mới có quyền quyết-định, nhưng bác-sĩ đang bận mổ."

Tôi thất-vọng chán chường, nghỉ đến bệnh-nhân ở trại đang hấp-hối mong chờ mấy giọt nước hồi-sinh, nghỉ đến con đường về vừa nắng gắt vừa phải leo giốc, nghỉ đến cái dạ-dày đang cồn-cào vì sáng nay không may đọc được mấy chữ "thịt lợn" trên bảng thông-cáo mà nước bọt cứ chảy dài (chẳng lẽ tôi lại biến thành con chó của Pavlov, hể nghe tiếng chuông là dịch tiêu -hóa cứ tuôn chảy, rồi hay sao?) Tôi buồn rầu thất vọng, không biết bao giờ bác-sĩ trưởng mới mổ xong, vã lại áo quần lem-luốc thế này làm sao gặp được bác-sĩ ở khu giải -phẩu. Tôi đánh bạo tìm đến bác-sĩ trực hỏi : "Thế tôi có thể gặp bác-sĩ thủ -trưởng được không ?"

Lần này vị y-sĩ trực vui vẻ trả lời (vì đã ngốn xong mấy củ khoai): " Được chứ, có gì đâu, anh ấy đang bận mổ lợn dưới ao đấy mà". Tôi như từ cung trăng rơi xuống !

Quả nhiên, cách đó không xa, cạnh bờ ao, năm ba người đang bao quanh một con lợn đã cạo lông trắng nõn nằm trên một tấm thớt lớn. Trong khi đó, bác-sĩ thủ-trưởng bệnh-viện, mình trần, quần xắn tới bẹn, áo bờ-lu vắt ở hàng rào, đang nhanh nhẹn ra tay mổ bộ đồ lòng với tất cả sự nhanh nhẹn và khéo léo của một...đại giải -phẩu gia. Lẽ tất nhiên tôi phải chờ cho ông bạn đồng-nghiệp thanh toán xong con lợn để giải -quyết cho mấy chai nước biển rồi mới hân-hoan ra về. Ra tới cổng, tôi gặp lại đám dân-chúng cũng đang hân hoan thở phào nhẹ nhõm như tôi khi được tin bác-sĩ đã mổ xong.... lợn.

Trên đường về, lần này chiếc đòn gánh đè nặng lên vai không còn cho tôi cảm-giác đau đớn như trước nửa, vì đầu óc tôi đang bị ám-ảnh bởi một ý-tưởng muôn phần nặng-nề hơn, vì tôi đã nhìn thấy được sự thật, đã chứng-kiến tận mắt một hiện-tượng sinh-hoạt phản-ảnh lối sống của những "đồng-nghiêp" bên kia bức màn tư-tưởng.


Phương-Vũ Võ Tam-Anh

Học viện Quân Y VNCH