Tô Lâm kêu gọi hòa giải: “nói được nhưng
có làm được không?”
Khi nói về những người có gốc gác Việt
Nam Cộng Hòa, ông gọi họ là “những người ở phía bên kia”, và thừa nhận “dù khác
biệt về quan điểm chính trị” nhưng “đều là con dân đất Việt”. Ông cũng kêu gọi
“không có lý do gì để những người Việt Nam – cùng chung huyết thống, cùng một mẹ
Âu Cơ, luôn đau đáu về một đất nước thống nhất, phồn vinh – lại còn mang mãi
trong lòng nỗi hận thù, chia rẽ và ngăn cách."
Ở chiều ngược lại, ông Tô Lâm cũng hạn
chế sử dụng những từ ngữ mang tính công kích trong bài viết của mình, có thể kể
đến sự vắng bóng của những cụm từ vốn được sử dụng thường xuyên như “đế quốc Mỹ”,
“thế lực thù địch”, “xâm lược”, “chính quyền tay sai”...
Những từ ngữ này sau đó dù xuất hiện trở
trong bài diễn văn được ông Tô Lâm đọc hôm 30 tháng 4, nhưng giới hạn. Cụm từ
“đế quốc Mỹ” chỉ được dùng hai lần, và từ “xâm lược” chỉ được nhắc đến 3 lần.
Giống như thông điệp chính của bài viết trước đó, bài phát biểu của ông Tô Lâm
tập trung nhiều hơn vào khía cạnh hòa giải.
So với người tiền nhiệm Nguyễn Phú Trọng
- người đã sử dụng từ “chống Mỹ” đến 14 lần trong bài viết nhân kỷ niệm 40 năm
thống nhất đất nước hồi năm 2015, thì sự tiết chế của ông Tô Lâm cho thấy sự
khác biệt rõ ràng về cách tiếp cận đối với sự kiện này.
Sự thay đổi về giọng điệu của người đứng
đầu đảng cầm quyền đã nhận được nhiều lời khen trên mạng xã hội. “TUI TIN ÔNG
TÔ LÂM NÓI RA TỪ LÒNG THÀNH “, ông Huỳnh Ngọc Chênh, cựu Thư ký báo Thanh Niên
và là một nhà bình luận chính trị-xã hội, viết trên tài khoản Facebook có 124
ngàn người theo dõi của mình. Còn ông Trần Thanh Cảnh, một người thường xuyên
bày tỏ quan điểm về các vấn đề chính trị-xã hội khác, viết “tôi thực sự thấy
vui và có hy vọng về một tương lai tốt đẹp sẽ được mở ra cho đất nước chúng
ta!”
Tuy nhiên, không phải ai cũng chia sẻ
thái độ lạc quan vào lời kêu gọi hòa giải của ông Tổng Bí thư.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên viện trưởng
Viện IDS, và là một trong những tiếng nói phản biện hàng đầu ở Việt Nam, bày tỏ
sự ngờ vực trước triển vọng hòa giải. Ông cho rằng chính quyền cần phải thay đổi
cách đối xử với hành giả Minh Tuệ và người dân trong nước trước khi “nói lời
hoa mỹ”. Khi được hỏi liệu bài viết của ông Tô Lâm đã đủ sức thuyết phục hay
chưa, ông trả lời bằng một câu hỏi, rằng: “có ai ở bên trong Việt Nam đã được
thuyết phục”?
Hành giả Minh Tuệ đã phải rời Việt Nam từ
tháng 12 năm 2024 sau khi không thể tiếp tục đi bộ ở trong nước. Chính quyền
cáo buộc hoạt động đi bộ của ông gây ra các vấn đề “an ninh-trật tự”.
Một trong những vấn đề nhức nhối nhất trong vấn đề hòa giải đó là cách chính quyền ứng xử với cộng đồng người Việt ở nước ngoài, đặc biệt là những người rời bỏ Việt Nam trong làn sóng Thuyền Nhân.
Trong bài viết được công bố ngày 28
tháng 4, ông Tô Lâm cho biết đã từng gặp “nhiều người thuộc “phía bên kia” trước
đây", và ông thừa nhận cảm thấy những người này “dù có thể khác biệt về
quan điểm chính trị, trải nghiệm lịch sử hay điều kiện sống”, nhưng “đều mang
trong lòng niềm tự hào dân tộc”.
Chưa từng có Tổng Bí thư nào của đảng Cộng
sản Việt Nam đưa ra phát ngôn tương tự về những người thuộc “phía bên kia”.
Điều này ít nhất đã khơi dậy niềm hy vọng
ở nơi một cựu thuyền nhân. Trao đổi với RFA Tiếng Việt, luật sư Vũ Đức Khanh,
hiện đang sống ở Canada, cho biết với tư cách một cựu thuyền nhân, một người Việt
đã lưu vong hơn bốn thập niên, ông “đọc bài viết của ông Tô Lâm với sự lắng đọng,
pha lẫn một niềm hy vọng thận trọng.” Nhưng ông cũng nói thêm rằng để hòa giải
thực sự thì cần phải “đối diện toàn bộ sự thật lịch sử”. Trong đó, theo ông, gốm
có những “mất mát đau đớn của hàng triệu đồng bào sau biến cố 30 tháng 4 năm
1975″.
Ngoài làn sóng Thuyền Nhân vốn dẫn đến sự
ra đi của hàng triệu người, những người thuộc chế độ Việt Nam Cộng Hòa còn phải
đi “học tập cải tạo” ở các trại tập trung dẫn dến cái chết của hàng trăm ngàn
người, và người dân miền nam còn phải hứng chịu các chiến dịch “đánh tư sản” nặng
nề, khiến tài sản bị tịch thu.
Ngày nay, một trong những biểu tượng của
chế độ Việt Nam Cộng Hòa còn sót lại, và cũng là vẫn đề được nhiều người quan
tâm khi nói đến hòa giải dân tộc, là các chính quyền đối xử với Nghĩa trang
Quân đội Biên Hòa, nơi chôn cất binh lính Việt Nam Cộng Hòa hy sinh trong thời
chiến.
Nhiều tổ chức của người Việt ở Hoa Kỳ
trong những năm qua đã nỗ lực để tìm cách tôn tạo khu nghĩa trang này, nhưng đã
gặp rất nhiều khó khăn từ chính quyền Việt Nam.
Trao đổi với RFA, ông Phillip Nguyễn, Chủ
tịch Hội Viet Benevolence - một tổ chức có sứ mệnh tìm hài cốt lính Việt Nam Cộng
Hòa và tôn tạo nghĩa trang Biên Hòa, với niềm hy vọng “hàn gắn quá khứ và hòa
giải tương lai”, đặt câu hỏi về triển vọng hòa giải mà ông Tô Lâm đưa ra, rằng
“vấn đề là nói được nhưng có làm được không?”.
Ông cho biết thêm trên thực tế “nghĩa
trang Quân đội Biên Hoà vẫn bị cấm trùng tu. Mấy ngàn thương phế binh VNCH bây
giờ già cả, trên dưới 80 tuổi, 90 tuổi, bệnh tật, vậy mà vẫn bị đàn áp, không
được nhận sự giúp đỡ từ bạn bè, người thân, đồng đội cũ.”
Dẫu vậy, ông vẫn nuôi dưỡng niềm hy vọng.
“Tôi hy vọng dưới thời ông Tô Lâm sẽ có
sự khác biệt. Tôi rất nuôi hy vọng. Rất dễ cho họ chứng minh họ thực sự muốn
hoà hợp hoà giải. Muốn là làm được”, ông nói thêm.
Trước dịp kỷ niệm 50 năm thông nhất, Tổng
Bí thư Tô Lâm đã đưa ra những phát ngôn tích cực về Việt Nam Cộng Hòa. Hôm 9
tháng 1, ông từng phát biểu “những năm 60, Sài Gòn - TP HCM là điểm sáng, Hòn
ngọc Viễn Đông, Singapore cũng không bằng.” Sau đó, ngày 13 tháng 2 ông tiếp tục
nói “nhìn sang Singapore, xưa họ nói được sang Bệnh viện Chợ Rẫy chữa bệnh là
mơ ước". Những phát biểu này cũng đã nhận được nhiều phản ứng tích cực.
Nhưng rõ ràng từ lời nói tới hành động
là cả một quá trình, và cho đến thời điểm này, mọi chuyện vẫn chỉ dừng lại ở những
bài viết và bài diễn văn của ông Tổng Bí thư.
“Hòa giải không thể dừng lại ở những
tuyên bố; nó cần được chứng minh bằng hành động cụ thể, đặc biệt từ phía nhà cầm
quyền, để khôi phục niềm tin từ những người từng là nạn nhân của lịch sử.” Luật
sư Vũ Đức Khanh kêu gọi ông Tô Lâm hành động để chứng minh thiện chí của mình.
Theo Đài Á Châu Tự Do
No comments:
Post a Comment