Thủa nhỏ đi học không sợ gì chỉ sợ
đến ngày nộp học phí. Lương ba hình như trăm
lẻ năm đồng, gọi là lương cao, nhưng bảy, tám miệng ăn, chưa đến nửa tháng đã
hết tiền. Suốt cả thời kỳ ấu thơ của mình, nhà mình khi nào cũng khốn đốn
chuyện nợ nần.
Có 8 hào học phí, mua được 16 cái
kẹo văn, mà lần nào về xin học phí mạ cũng gắt um lên, nói, mi đi học sau này
có làm vương làm tướng chi không mà tháng mô cũng đòi tiền tau.
Mình ngồi khóc ri rỉ từ sáng đến
chiều, cuối cùng mạ cũng cho. Mừng hết lớn. Nhưng tháng sau lại lặp lại y xì
tháng trước, khốn khổ vô cùng.
Có lần thấy mình nộp học phí trễ cô
giáo hỏi, mình nói nhà em chưa có tiền. Cô cười cái hậc, nói, nhà thầy Đạng mà
không có 8 hào học phí à, vô lý. Nhục quá đã tính tự tử. Cho nên khi được giải
học sinh giỏi lớp 4 của huyện, hình như giải hai, giải ba chi đó cả văn lẫn
toán, được thưởng 8 đồng, mừng muốn ngất, trông các thầy các cô nói cho nhanh
xong buổi lễ mừng công để chạy ù về đưa tiền cho mạ. Mạ cười xoa đầu, nói, con
mạ giỏi hè. Rồi bà rút ra cho mình 5 hào.
Sau này đã có lúc làm đến vài trăm
triệu nhưng chưa bao giờ có được cảm giác hân hoan như khi cầm 5 hào mạ cho
ngày ấy.Bây giờ nhớ lại vẫncòn thấy rưng rưng.
Mình chạy ù xuống nhà con Hà, xòe tờ
5 hào khoe, nói, tau có 5 hào! Tưởng nó phục lắm, hóa
ra nó vặn lưng quần chìa ra một tờ 5 hào, cười he he he. Mình vừa ngượng vừa
tức, cứ xử nó tiêu hết 5 hào đi để mình nhiều tiền hơn nó nhưng nó kiên quyết
không.
Hồi này làng Đông Dương chẳng có
quán xá gì. Mọi thứ chỉ chờ đến sáng có phiên chợ thì mua. Chợ họp nhanh, mặt
trời chưa quá con sào đã tan, sợ máy bay bắn. Mình thì học buổi sáng, thành ra
suốt tuần chẳng mua được gì. Cứ mong đến ngày chủ nhật, nhất định mua hai cái
bánh tráng với hai lát bánh đúc ăn một bữa cho đã. Còn lẩm nhẩm tính cho đứa
nào, không cho đứa nào. Con Hà thì nhất định cho nó rồi. Sáng nào đi học nhờ nó
mà mình không bị đói. Có bất kỳ cái gì nó cũng để phần cho mình, kể cả mấy lát
khoai dẻo. Em nó đòi nó không cho, kiên quyết
để dành cho mình.
Con Hà dong dỏng cao, trắng trẻo,
tóc dài (giống Thu Hà báo Tuổi trẻ, he he). Nhà nó 5 chị em gái, ai cũng xinh.
Mới 11 tuổi ngực nó đã nhú trái cau. Thỉnh thoảng nó lại vén áo cho mình xem
đôi núm vú bé xíu của nó. Mình lấy ngón tay ấn ấn, hỏi, đau không? Nó nói, mới
mọc hơi đau đau giờ hết rồi. Mình nhìn đôi núm vú say sưa, nói, hay hè. Nó nói,
rồi to bằng người lớn tề. Mình nói tởm hè. Nó lườm mình, nói, tởm răng mà tởm,
phải to bằng người lớn để cho con bú chớ. Minh nhăn răng cười, nói, tởm.
5 hào mình để trong túi, thỉnh
thoảng giật mình mò vào túi, vẫn còn, thở phào nhẹ nhõm. Sau sợ mạ hay lấy áo
giặt bất thình lình làm nát tiền, mình kẹp vào chính giữa cuốn vở bài tập toán.
Thế mà mất.
Sáng thứ bảy mình soạn vở đi học, mở
cuốn bài tập toán ra xem: 5 hào không còn nữa. Đêm qua trước khi ngủ kiểm tra
vẫn còn, sáng dậy đã mất. Mình ngồi lặng ngắt, mồ hôi trán ướt đầm, nước mắt cứ
thế chảy dàn dụa. Nghi nhất anh Thắng, anh Tường nhưng không bắt được tay vay
được cánh đành chịu.
Mình đến lớp ngồi im. Con Hà đưa cho
củ khoai nướng không ăn, nó hỏi gì cũng không nói. Mãi sau con Hà không hỏi nữa
thì mình lại mở mồm, nói, tao mất 5 hào rồi. Nó giật cuốn vở bài tập toán lật
lật mấy trang rồi chìa ra tờ 5 hào, nói, đây nì! Mình nhảy cẩng lên, sung sướng
quay cuồng. 10 năm sau mới biết đó là 5 hào của con Hà, nó làm vậy cho mình
vui, chứ khi đó thì hoàn toàn không biết.
Con Hà nói, để tao cất cho, mi cất
mấy anh lấy mất. Mình nói, mai mi đi chợ mua ăn hết luôn. Nó hỏi, mua chi? Mình
nói, bánh tráng bánh đúc. Chỉ hai đứa mình ăn thôi, không cho đứa mô hết. Nó
nói ừ, không cho đứa mô hết. Mình nói ừ, không cho đứa mô ăn hết. Hai đứa vừa
tranh nhau nói vừa nuốt nước bọt ừng ực.
Sáng chủ nhật ngủ dưới hầm, ngủ chán
mắt thì thôi, nghe bom nổ ầm ầm cũng không thèm dậy. Đến khi chui ra khỏi hầm
thấy mạ đứng nói chuyện với mấy người hàng xóm, nói, bom thả trúng chợ chết hết
rồi. Lúc đầu cũng chỉ ngồi nghe thế thôi, sau sực nhớ sáng nay con Hà đi chợ,
mình ù té chạy xuống chợ.
Chợ ở đầu làng, nằm dưới rặng trâm
bầu. Mình chạy xuống chẳng còn ai, chỉ có mấy anh dân quân đang dọn dẹp. 4 quả
bom thả trúng chợ, nát bét hết, nước mắm, muối, bún, bánh đa, bánh đúc, thịt cá
lẫn trong máu, cát và thịt người. Mấy anh dân quân đuổi mình đi, nói, chạy mau
lên không máy bay quành trở lại đó!
Mình chạy về nhà con Hà. Nhà nó chật
kín người, cả nhà nó đang khóc rú. Mình chen vào. Con Hà nằm trên tấm chiếu hoa
trải giữa sân, phủ một tấm vải trắng trùm kín đầu. Không thấy gì hết, chỉ thấy
bàn tay nhỏ xíu của nó chuồi ra khỏi tấm phủ đang nắm chặt khư 5 hào.
Mình không khóc, mình nhớ như in khi
đó mình không khóc.
Nguyễn Quang Lập
No comments:
Post a Comment