Có
triển lãm tranh của một họa sĩ tại phòng tranh nọ. Người
họa sĩ đã luống tuổi ấy có tới, vì hôm ấy là ngày đầu
tiên. Trông ông có vẻ trẻ hơn tuổi nhiều.
Khách vào xem thành dòng người mãi không dứt.
Chủ phòng tranh lộ vẻ vui mừng:
-Thưa họa sĩ, cuộc triển lãm lần này cũng
rất thành công. Ông hãy xem kìa. Khách vào xem ai cũng hết
sức chăm chú nhìn vào các bức tranh.
Nhà bình luận mỹ thuật đến xem, tiến đến
bên cạnh họa sĩ và nói với ông rằng:
-Thật là tuyệt diệu. Ông lại khai thác một
lãnh vực mới đấy nhỉ.
-Xin cảm ơn ông đã có lời khen tặng.
-Chúng tôi không chỉ khen lấy lòng đâu ạ.
Mà là rất ngạc nhiên khi xem các bức họa lần này. Tất
cả đều có một điểm chung là sự tĩnh lặng. Bức tranh
phong cảnh kia cũng thế, mà bức vẽ cảnh đường phố này
cũng vậy. Đều đầy ắp tĩnh lặng.
Điều thú vị chính là ở chỗ ấy.
-Thú vị à?
-Vâng. Không chỉ thú vị không thôi. Bức tranh
phong cảnh kia, tuy là vẽ cơn gió lốc đang cuồng nộ, vậy
mà hầu như ta không cảm thấy có một tiếng động nào. Thế
còn bức tranh này, vẽ những người trẻ đang chơi các loại
nhạc cụ, lẽ ra không có vẻ rộn ràng là không được, thế
mà điều người ta cảm nhận được là sự tĩnh lặng. Thật
lạ lùng. Thật là kỳ diệu. Ồ phải nói là huyền bí mới
đúng. Không có người họa sĩ nào như ông, đã khiến nhà
bình luận phải điên đảo đến thế đâu. Hầu như hoàn
toàn không thể đoán được sắp tới thế giới tranh của
ông sẽ mở ra đến đâu. Không biết là từ đâu mà ông có
được những ý tưởng như thế ạ.
-Chỉ là tự nhiên muốn vẽ như thế thôi ạ.
-Nếu họa sĩ là người lâu nay vẫn tìm cách
thể hiện sự tĩnh lặng thì chúng tôi còn hiểu được. Nhưng
đằng này không phải vậy. Cứ mỗi lần họa sĩ mở cuộc
triển lãm tranh, thì tranh của ông lại tạo nên một lãnh
vực hoàn toàn mới. Lần tới không biết là ông sẽ sáng
tác theo chủ đề nào?
-Điều đó thì
chưa biết được.
-Dù thế nào, thì chắc hẳn là người xem lại
được thưởng lãm một lãnh vực mới. Có thể nói mà không
sợ quá lời rằng chưa từng có một họa sĩ nào như ông
cả.
Không chỉ riêng nhà bình luận này, bất cứ
ai đến xem tranh trong phòng triển lãm ấy cũng đều có cùng
cảm tưởng như thế
Cho đến tuổi ngũ tuần, người họa sĩ ấy
không hề được để ý tới. Đúng
nghĩa là vô danh. Vì vậy, ông chẳng có vợ con, hiện
vẫn còn độc thân, cứ mãi trong cảnh bữa đói bữa no đắp
đổi qua ngày. Tuy là được làm nghề mà mình đã chọn và
yêu thích đấy, xong chẳng có gì hay ho cả.
Ông nhận vẽ chân dung cho những kẻ mới thành
trưởng giả hay thành danh đôi chút, hoặc được các địa
phương nhờ vẽ danh lam thắng cảnh trong vùng của họ. Nói
vắn tắt là họ coi tranh của ông cũng như là ảnh chụp.
Tức là ông cũng có tài đấy, tranh vẽ rất tài tình trông
gần như ảnh chụp, thế nhưng chỉ được có thế thôi. Tranh
của ông không hề có cái gì gọi là có cá tính, có sức
gợi lên hay biểu hiện điều gì cả. Vì vậy ông chỉ được
người ta nhờ vẽ những tranh đại loại như thế.
Có người buôn tranh quen biết từ lâu thương
tình, đã môi giới cho ông những mối đặt vẽ. Nhưng ngoài
ra, chẳng có ai đặt ông vẽ loại tranh mà người họa sĩ
được hoàn toàn tự do trổ tài thích gì vẽ nấy. Vì người
ta không hy vọng sẽ có được một tuyệt tác. Mà bản thân
ông cũng không có đủ tự tin.
Đời sống ở thành
phố đắt đỏ quá nên họa sĩ bèn dời chỗ ở về miền
quê. Ông thuê một ngôi nhà nhỏ trong sơn thôn dưới chân
núi, sống ở đây cái ăn cái mặc hay chỗ ở đều ít tốn
kém. Chung quanh chẳng có gì vui thú, nhưng đành phải thế
thôi. Hễ có ai đặt vẽ qua người buôn tranh, thì ông mới
đi tới các thành phố hay các địa phương, còn thì ngày ngày
chỉ quanh quẩn nơi đây.
Cũng có khi họa sĩ vẽ phong cảnh quanh nhà,
nhưng người buôn tranh thường lui tới không chịu đem bán
cho. Vả lại họa sĩ vốn cũng không dám hy vọng điều đó.
Ông tự nhủ:
-Ở đây nước trong, không khí cũng trong lành,
rất tốt cho sức khỏe, thể nào cũng sống lâu được. Nhưng
mình thì không thể nào tiến xa hơn, cũng đáng tiếc đấy,
xong đã đến tuổi này rồi không thể theo nghề khác. Có
lẽ trời cho mình chỉ được có thế thôi..
Tâm trạng của họa sĩ có phần nào là đành
an phận vậy.
Đang như thế thì
có một chuyển biến. Một buổi tối nọ, đúng lúc họa sĩ
toan đi nghỉ, thì bên ngoài có tiếng gõ cửa và có tiếng
nói vọng vào:
-Xin lỗi là đêm đã khuya rồi mà..
-Có chuyện gì thế?
Họa sĩ mở cửa. Có một người thanh niên đang
đứng đấy. Mặt mày trắng trẻo, ra chiều là con nhà gia
giáo và cũng có vẻ thông minh. Nhưng trông như là đang có
chuyện gì không ổn. Ồ, ước gì mình có thể vẽ tranh với
người mẫu như chàng thanh niên này, họa sĩ chợt nghĩ. Là
vì lâu nay ông đã chán ngấy bởi cứ phải vẽ toàn là những
nhân vật đã có tuổi.
-Cậu cứ vào trong này đã nào.
Họa sĩ như cũng muốn có người trò chuyện
cho đỡ buồn. Xong người thanh niên nói:
-Thưa, không dám làm phiền ông quá thế, xin
ông cho đứng đây ạ.
-Cậu có vẻ như đang có chuyện gì không ổn,
nếu tôi có thể giúp cậu điều gì thì..
-Thưa ông, nếu được, xin ông cho gửi lại
cái gói này. Xin ông cho để tạm ở một góc nào đấy là
quý rồi ạ.
-Chỉ có thế thì dễ thôi. Cậu thấy đấy,
ngôi nhà này tồi tàn khác hẳn với ở thành phố, nhưng được
cái là không gian thì rộng thênh thang.
-Thế thì quý quá ạ. Vậy xin ông cho để nhờ.
Thế nào chúng tôi cũng xin đem quà đến để nhận lại,
Người thanh niên để cái gói đang cắp xuống
bậc cửa, rồi cứ thế quay đi. Họa sĩ bèn đem cái gói ấy
để vào góc nhà.
Hoạ sĩ chắc là sau đó người thanh niên sẽ
đến, nên có ý đợi, nhưng đã khoảng ba tháng trôi qua mà
người ấy vẫn chưa xuất hiện.
Không biết trong gói có gì, họa sĩ nghĩ ngợi
mông lung. Rồi ông đến gần nhìn lại cái gói. Gói vuông
vức to độ bằng một chiếc cặp nhỏ. Gói được bọc bằng
giấy, có dán băng dính, rồi buộc dây, Không có ghi một chữ
nào cả. Bên ngoài trông không có vẻ gì là một món đồ
quý. Họa sĩ nhấc thử lên, nhưng với sức nặng ấy thì
không thể nào đoán được là trong gói có gì.
Cái gói khiến họa sĩ tò mò muốn mở ra xem
thử, nhưng lại ngần ngại không thể làm thế được. Nhỡ
mà để lại dấu vết cho thấy đã mở ra gói lại, thì khi
người thanh niên đến nhận lại, sẽ thành ra khó ăn khó
ở.
Thế rồi có thư về công việc gửi tới, và
họa sĩ đi lên thành phố. Ông đem cái gói ấy gửi ở nhà
hàng xóm, để nếu người thanh niên trở lại nhằm lúc ông
vắng nhà, thì nhờ người ta trao lại hộ cho.
Khi ông đã xong việc, về đến nhà, cái gói
vẫn còn nguyên đấy. Tức là người thanh niên ấy vẫn chưa
đến lấy. Lại thêm ba tháng nữa trôi qua. Từ khi giữ hộ
gói đến nay đã được nửa năm trời.
Họa sĩ bận tâm mãi vì cái gói cứ còn đấy.
Không biết người thanh niên có làm sao không. Cậu ta đã bị
nạn trên đường núi ấy rồi hay sao nhỉ. Bị lạc đường,
cứ tiến sâu vào trong rừng, không ai tìm thấy rồi cứ thế
bỏ xác trong rừng chăng.
Trong gói có cái gì thế nhỉ. Người thanh niên
ở độ tuổi ấy, chắc hẳn là đã có người yêu. Biết
đâu trong gói có cả ảnh của người con gái ấy. Hay đó
là món quà đi đâu về mua tặng cô.
Cô gái ấy là người thế nào nhỉ. Cô không
biết rằng người yêu đã ngộ nạn, nên vẫn đang mãi đợi
người ấy đến chăng. Vì là họa sĩ, ông vẫn còn nhớ rõ
gương mặt của người thanh niên. Gương mặt ấy để lại
một ấn tượng khó quên. Một cô gái tương xứng với gương
mặt ấy phải là…
Họa sĩ bèn thử phác họa lên giấy. Như thế
này chăng, ồ không, đẹp hơn nữa cũng không chừng. Họa
sĩ thử vẽ thì bất giác cảm thấy rất hứng thú. Có lẽ
như thế này. Rồi ông bèn hoàn tất thành một tác phẩm.
Đây là lần đầu tiên họa sĩ vẽ tranh mà không có người
mẫu.
Sau đó ông lại chợt nghĩ có thể đó là một
phụ nữ lớn tuổi hơn chàng trai. Cậu ta trắng trẻo và có
vẻ ẻo lả. Đấy là mẫu người dễ được phụ nữ lớn
tuổi hơn đem lòng yêu. Nếu thế, thì là một người như
thế này.
Cứ thế, họa sĩ vẽ thành bốn bức tranh.
Lại thêm vài tháng nữa trôi qua, nhưng vẫn
không thấy người thanh niên đến lấy cái gói. Không biết
thế là thế nào. Nếu cậu ta không chết thì..
Hay là có liên quan đến tội phạm cũng không
chừng. Có thể là giữ nó thì không tiện mà vứt đi ngộ
nhỡ bị phát hiện, cho nên người ta mới làm ra vẻ thản
nhiên đem gửi ở đây. Túc là, đó là tang vật đã gây ra
án mạng không thể lưu lại hiện trường.
Nhưng người thanh niên ấy không có vẻ gì là
hung dữ cả. Hay đó chỉ là một việc bất đắc dĩ chỉ
để tự vệ thôi. Trong đầu họa sĩ hiện ra cảnh tượng
cậu ta bị tấn công, không làm sao tự vệ được, bất ngờ
vớ được con dao tình cờ ở đấy, rồi đâm phập vào hung
thủ.
Họa sĩ bèn vẽ lại thành tranh, nhưng không
lẽ nào lại vẽ cả gương mặt của người thanh niên, Người
ta tin mình nên mới gửi cái gói, làm thế là phản bội lòng
tin ấy.
Bán thân với khuôn ngực để trần của người
nam. Khuôn ngực lồ lộ vai u thịt bắp, một khuôn ngực có
vẻ như trên đó là một gương mặt ra chiều hung dữ. Và
một con dao ở tư thế ngay trước khi đâm phập xuống. Bức
tranh có cấu trúc như thế. Nó khiến ta bất giác phải rùng
mình vì hình dung ra được những tia máu bắn tung tóe ngay
sau đó.
Họa sĩ lại tiếp tục vẽ. Có thể là người
thanh niên ấy đã bị hạ nhục đến độ không nhịn được
nên cuối cùng mới ra tay cũng nên. Và tang vật có thể là
chiếc búa. Sức nặng của gói khiến ông có cảm tưởng như
vậy. Bức tranh giản dị chỉ vẽ bàn tay cầm búa. Bàn tay
ấy gầy guộc nhưng ghìm chặt hận thù, được vẽ khéo đến
độ ta có cảm tưởng như đang run bần bật. Bức tranh thật
sinh động, cứ như một cảnh trong phim đang chiếu trên màn
ảnh.
Người buôn tranh từ thành phố lâu lắm mới
đến, bảo họa sĩ:
-Dạo này ông thế nào rồi?
-Cũng tàm tạm..
-Lại có nơi đặt vẽ như mọi khi đấy ạ.
Người buôn tranh đang nói thì chợt nhận ra
bốn bức tranh vẽ những người nữ để quanh đấy, liền
cao giọng nói:
-…Ồ, đây là tranh của ai vẽ đấy ạ, tuyệt
quá.
-Tôi vẽ đấy.
-Ông bảo sao ạ? Ồ, ra thế, đúng là nét vẽ
của ông, Nhưng mà có cái gì ấy mà lâu nay chưa từng thấy
ở ông. Thật là tuyệt đến độ không ngờ đấy ạ. Vẻ
thanh khiết của các cô gái này mới thật là lãng mạn, là
điều không tài nào có được ở chốn thị thành hỗn tạp.
Người mẫu là ai thế ạ?
-Thật ra là không có người mẫu.
-Ông vẽ mà không có người mẫu thì lạ thật.
Thế là ông đã tìm ra được thế giới riêng của mình rồi
đấy.
-Nghe thế thì bảo ai mà không vui ạ.
Họa sĩ ngượng ngùng nói, vì đây là lần đầu
tiên được khen. Người buôn tranh đi quanh khắp phòng, phát
hiện được cả những tranh vẽ dao và búa.
-Ồ, đây lại là những bức họa có lối vẽ
hoàn toàn khác. Có cái gì làm rợn cả người. Ai vẽ thế
ạ?
- Cũng là tôi đấy.
-Thật ư? Ồ, mà nhìn kỹ thì quả cũng là nét
vẽ của ông. Nhưng so với tranh vẽ các cô gái kia, thì lại
là một cái khác hẳn.
-Tranh thế thì đâu có bán được nhỉ?
-Ồ không, không. Gần đây, cũng có người đánh
giá cao loại tranh này đấy chứ. Tức là người ta đã chán
những bức họa nhìn đúng là tranh vẽ. Mà sao ông lại có
thể vẽ thể hiện được hai thái cực khác nhau tài tình
như thế nhỉ.
-Vâng, thì cũng phải mầy mò...
-Nghề của tôi là cứ tranh đẹp thì tôi bán.
Tôi không đi sâu tìm hiểu nội tâm của nghệ thuật gia, mà
cũng không có ý định ấy. Nhưng để phát hiện ra các tuyệt
tác, thì gọi là cũng phải có kinh nghiệm dầy dặn đấy
ạ. Thế này thì ghê gớm lắm chứ chẳng vừa đâu. Thôi,
mấy mối tranh đặt vẽ thì để tôi sẽ đưa cho người khác.
Bây giờ không phải là lúc để ông làm những việc ấy.
Trước hết ông hãy giao mấy bức tranh này cho tôi, Tôi sẽ
bầy trong phòng tranh, và lăng xê một chút. Thế nào cũng sẽ
được chú mục. Tranh này bầy chung với các tác phẩm của
các họa sĩ khác thì nhất định là không thua kém chút nào
cả. Chẳng những thế, còn nổi bật hơn nhiều là khác.
-Liệu có được như thế không?
-Không sao! Tôi làm nghề buôn tranh này đã lâu
mà. Tôi có thể đoán biết bằng trực giác.Ông đã vượt
qua được giai đoạn bất đắc ý khá lâu, cuối cùng mới
phát huy được tài năng của chính mình. Phải rồi, nhân cơ
hội này ông hãy đổi tên, tái sinh thành một họa sĩ mới.
Ông cứ chờ đấy, chuyến này tôi sẽ làm thật ngoạn mục
cho ông xem.
Người buôn tranh hết sức hào hứng, đem hết
những bức tranh ấy về. Thế rồi ông ta đem trưng bày, thì
đã được tán thưởng. Cũng may là nhờ đổi tên, nên người
ta tưởng tác giả là một họa sĩ khác chứ không phải là
người lâu nay vẫn vẽ tranh giống như ảnh chụp. Người
buôn tranh làm như đây là tranh của một họa sĩ thật tài
ba mới phát hiện được,
Một họa sĩ thật khủng vừa xuất hiện. Tranh
vẽ tưởng là thuộc trường phái thanh khiết, thì lại có
những bức cho ta có cảm giác như ngửi thấy mùi máu. Tuổi
đã ngoài năm mươi. Thế mà lại có thể vẽ được thật
nhiều loại tranh khác nhau. Tài năng chớm nở có lẽ là như
thế đấy. Tương lai thật nhiều hứa hẹn. Những lời khen
đại thể như thế.
Người buôn tranh đến tường trình với họa
sĩ.
-Tất cả đã bán được giá rất cao. Còn đây
là những nhận xét.
Ông ta chìa cho xem những mẩu giấy cắt ra từ
báo chí có những đoạn văn của các bình luận gia mỹ thuật.
-Cứ như là trong mơ ấy nhỉ.
-Ông hãy nhìn vào hiện thực, và từ nay ông
hãy tin vào mình. Từ giờ trở đi ông cứ vẽ theo ý mình,
vẽ nhiều vào. Tranh kiểu thanh khiết cũng được, mà có không
khí tội phạm cũng hay. Khách hàng đang chờ đợi. Ông đừng
quên cảm hứng lúc ấy mà hãy bắt tay vào vẽ ngay đi.
-Nhưng, tôi cũng không biết là mình có lại
vẽ được hay không.
-Không sao đâu. Ông bây giờ thì vẽ được
thôi.
Người buôn tranh để lại một món tiền lớn
rồi ra về. Họa sĩ vẫn còn ngơ ngẩn suốt mấy hôm sau đó.
Ông vẫn không thể ngờ được. Nhưng lại không thể đủng
đỉnh được.
Họa sĩ bèn bắt tay vào vẽ loại tranh các thiếu
nữ thanh khiết. Nhưng hoàn toàn không được. Khi ấy, cũng
vì cứ tưởng rằng đó là một vật gì có liên quan đến
người yêu của chàng thanh niên, nên ông mới vẽ được.
Tranh có không khí tội phạm cũng không vẽ được nữa. Vì
bây giờ ông không còn nghĩ rằng đó là tang vật có liên
quan đến án mạng. Vì nếu là con dao hay chiếc búa, thì chỉ
việc chôn trong rừng sâu là xong chuyện.
Từ khi gửi cái gói đến giờ đã lâu lắm
rồi mà vẫn chưa thấy bóng dáng của người thanh niên. Có
cái gì trong gói thế nhỉ? Họa sĩ cứ nhìn cái gói là tự
nhiên lại nghĩ đến điều ấy.
Chắc chắn là nhìn mình, người ta không nghĩ
mình là người không tử tế. Người thanh niên ấy cũng căn
cứ vào đấy mà gửi lại cái gói này. Không chừng là có
cái gì rất quan trọng trong gói. Hãy thử nghĩ thật giản
dị xem nào. Ví dụ như là một món tiền lớn. Cũng có thể
có trường hợp đây là một vụ trộm trót lọt hay biển
thủ thật tài tình. Với sự hiểu biết thông thường, ít
nhất cùng hiểu được rằng nếu đem tiền ra tiêu ngay, ắt
sẽ bị phát giác. Cách khôn ngoan là chờ thời, chờ cho đến
khi sự việc lắng dịu xuống rồi hẵng hay.
Đem đến ngân
hàng thì món tiền quá lớn sẽ bị ngờ vực. Nhưng nếu tự
mình cất giữ thì sẽ bị cám dỗ, muốn đem ra tiêu. Có lẽ
vì thế mà người ta mới gói lại, trông không có gì đặc
biệt, rồi đem gửi đâu đó một cách tự nhiên. Người bình
thường có mấy ai ngờ được rằng bên trong gói đầy ắp
những tờ tiền giấy trị giá rất lớn. Một cách làm thật
khôn khéo.
Nếu như vậy, thì mình cứ lấy tiền ra tiêu,
họ cũng chẳng trách được. Nếu người thanh niên ấy có
xuất hiện, hãy đòi cậu ta phải mở ra ngay trước mặt mình.
Viện cớ là để xác nhận cái ở bên trong gói. Kẻ kia sẽ
lúng túng, có thể sẽ chia cho mình một nửa, để mình đừng
nói lộ ra ngoài. Chỉ chừng đó thôi cũng là một món bộn
phải biết.
Nhưng họa sĩ không biết vẽ gì bây giờ. Ông
bèn vẽ nháp phong cảnh quanh nhà rồi hoàn tất thành vài bức
tranh.
-Thế nào? Ông đã vẽ được gì rồi?
-Không được, ông ạ. Thật là phụ lòng mong
đợi của ông. Tôi chỉ thử vẽ phong cảnh cũng giống như
trước thôi.
- Mấy bức này phải không ạ. Ra là thế, ông
đã đạt tới cảnh giới cao hơn trước một bậc rồi đấy.
Có một sự ung dung tự tại không biết phải diễn tả như
thế nào. Nói thế này thì e là thất lễ, chứ các tác phẩm
trước đây của ông, không biết phải làm sao, vì cứ lộ
ra cái ý muốn kiếm sao cho được nhiều tiền. Nhưng nay thì
tuyệt nhiên, tranh ông bây giờ thể hiện phong cách thung dung
của một tác giả có tầm cỡ. Không biết vì sao lại có
sự biến chuyển như thế.
- Chà..Thế ..tranh vẽ thế này cũng được ư?
- Dĩ nhiên ạ. Xin ông cứ tiếp tục vẽ cho.
Người buôn tranh đem mấy bức tranh ấy về,
tranh lại được tán thưởng và bán được ngay.
Người họa sĩ ấy tiếp tục vẽ nhiều loại
tranh phong cảnh hơn. Không phải là ông đã cố gắng làm điều
gì cả. Chỉ là trong lúc đi quanh căn phòng, còn đang không
biết vẽ gì, thì ông lại tình cờ để mắt nhìn vào cái
gói nọ.
Rồi trong lúc nghĩ ngợi không biết có gì trong
gói, và tưởng tượng ra đủ điều, thì ông lại nghĩ đến
một hình ảnh nào đó và thế là lại ra được một bức
tranh.
Cũng có lúc ông đã nghĩ không chừng có thần
tiên ở trong ấy cũng nên. Nói thế thì, chàng thanh niên ấy
quả là có nét gì ấy không giống người phàm. Biết đâu
vì cảm thương cho tình cảnh không bán được tranh của mình,
nên cậu ta đã gửi cái gói này lại đây. Cũng vì vậy, từ
đó thành ra bán được tranh. Ước gì người thanh niên ấy
cứ mãi không đến lấy….
Suy nghĩ vẩn vơ thế, họa sĩ lại miên man tưởng
tượng không biết vị thần tiên ấy như thế nào, và ông
đã vẽ thành loại tranh huyền ảo. Những nàng tiên xinh xắn
khả ái biến tất cả thành mộng đẹp huy hoàng. Thế là
họa sĩ hoàn thành được mấy bức kiểu tranh cho thiếu nhi.
Người buôn tranh sửng sốt đến độ hai mắt cứ trợn tròn,
rồi cứ thế cầm lấy đem đi.
Ồ không, trong cái gói ấy, dễ gì mà có thần
tiên được, không chừng là tử thần cũng nên. Người thanh
niên ấy đã khôn khéo đánh lừa được thần chết đến
đón cậu ta, nhốt vào gói, niêm kín lại. Không đến lấy
về cũng là vì vậy. Hễ mở ra là liền bị thần chết bám
vào người. Thật may là mình đã không mở ra xem thử bên
trong có gì, nên đã không bị như thế. Cái gói thật chẳng
khác nào quả bom gài sẵn. Sự tò mò vốn là điều làm cho
người ta đến phải mất mạng.
Nhưng liệu là người thanh niên ấy có nhốt
được thần chết hay không chứ? Có lẽ là cũng không thể
quả quyết như thế được. Hay là cậu ta đã bị người
nào khác dúi vào tay cái gói ấy. Cậu ta không biết được
trong gói có gì. Có nên mở ra xem hay không. Rốt cuộc vì không
dằn được lòng hiếu kỳ ấy của chính mình, hoặc vì đoán
không chừng đó là thần chết, nên cậu ta mới đem để ở
đây.
Người thanh niên không đến lấy hẳn là vì
muốn đợi cái gói được mở ra. Mình sẽ mở ra xem thử,
và kết cuộc biết được đó không phải là thần chết mà
là một cái gì hay ho hơn, đợi đến lúc bấy giờ cậu ta
mới đến lấy. Rất có thể như thế lắm. Chậc! Quả là
sống ở đời này không thể dễ ngươi, sơ hở được.
Dù sao đi nữa, giả sử như đó là thần chết,
thì mặt mũi như thế nào nhỉ. Như thế này chăng? Họa sĩ
cứ thế vẽ theo trí tưởng tượng. Ồ không, không chừng
là thần chết mỉm cười thật sảng khoái không ngờ. Họa
sĩ bèn vẽ mấy bức tranh như thế. Nét mặt trên mỗi bức
đều khác nhau, nhưng ai nhìn vào cũng biết đó là thần chết.
Có cả thần chết là một cô gái nữa kia. Nhà buôn tranh phải
kêu lên vì kinh ngạc, và những bức tranh ấy lại được
hết sức tán thưởng và bán được ngay.
Cứ thế mà năm tháng trôi qua, họa sĩ nay đã
già. Theo dòng thời gian, ông đã trở thành nhà danh họa. Người
không biết tiếng tăm của ông chỉ là thiểu số. Người
đời biết ông là người họa sĩ đã quá ngũ tuần mới bắt
đầu vẽ và không ngừng thử nghiệm những lãnh vực mới.
Tuy nhiên thực tế thì không phải là ông hăm hở muốn làm
như vậy, chẳng qua là vì cứ mãi bận tâm muốn biết trong
ruột cái gói mà thôi.
Ông cũng đã từng nghĩ như thế này. Người
thanh niên ấy có thể là gián điệp công nghiệp, đã tài
tình lấy trộm được thông tin của người ta, nhưng sau đó
bị truy lùng đến bước đường cùng, bất đắc dĩ phải
gửi lại đây.
Trong cái gói ấy, biết đâu là hàng mẫu của
một sản phẩm sẽ mở ra một thời đại mới, cùng với
bản họa đồ thiết kế. Ví dụ như thiết bị có thể triệt
tiêu hoàn toàn mọi tiếng ồn…
Nếu thiết bị ấy được chế tạo và phổ
biến thì sẽ ra sao nhỉ? Họa sĩ vừa đắm mình trong sự
không tưởng ấy vừa vẽ vài bức tranh.
Theo lời khuyên của người buôn tranh, ông bèn
mở cuộc triển lãm. Những bức tranh ấy, bức nào cũng khiến
người ta cảm thấy không hề có một âm thanh nào cả. Họa
sĩ được tán thưởng về sự tĩnh lặng lạ lùng chính là
vì vậy.
Họa sĩ quá tuổi thất tuần, nay đã 75 tuổi.
Ông vẫn tiếp tục vẽ. Tức là người thanh niên vẫn chưa
xuất hiện để lấy cái gói.
Có thể đó chẳng phải là thiết bị phòng
âm gì cả, mà là một nhạc cụ mới cũng không chừng. Vừa
mới tưởng tượng như thế họa sĩ đã vẽ được vài bức
tranh thật tươi mát, như thể có điệu nhạc vang lên.
Đó có thể là
một cái giống như lăng kính. Hay là tài liệu ghi chép cách
bào chế thuốc làm giảm dân số. Đó là cứu tinh nhân loại,
hay trái lại, chỉ là ma quỷ? Ồ không, có thể đó là báu
vật của một tín ngưỡng kỳ bí nào đó. Óc tò mò muốn
biết bên trong gói, không rõ là cái gì, vẫn không hề suy
giảm, và cứ mỗi khi sự tò mò ấy phát triển thành trí
tưởng tượng, họa sĩ lại cho ra những tác phẩm mới.
Cái gói cứ để ở đấy mãi, nay có thể nói
được rằng, đã trở thành chiếc máy tưởng tượng của
họa sĩ. Nó là suối nguồn sáng tạo ra tác phẩm. Đã thế
này, người thanh niên chẳng biết bao giờ mới đến lấy
hóa ra lại hay. Họa sĩ thì vẫn không bớt băn
khoăn muốn biết trong ruột gói có gì. Có thể là đến lúc
nào đó, người thanh niên sẽ đến lấy cái gói. Họa sĩ
cứ vừa mơ đến ngày ấy vừa tiếp tục vẽ.
Họa sĩ đến tuổi 80, rồi 85. Ông vẫn tiếp
tục tưởng tượng, tiếp tục vẽ. Ừ nhỉ, một điều ông
chưa từng nghĩ tới, là biết đâu, đó chỉ là một cái gói
trống rỗng. Trong gói chỉ là một thứ dùng để đựng, mà
trong đó lại chẳng đựng gì cả. Thế là họa sĩ lại vẽ
thành mấy bức tranh trừu tượng khiến ta cảm nhận được
cái Không. Hay biết đâu đó là bản đồ cấu tạo vũ trụ
của một nhân vật lừng danh trong ngành. Khi họa sĩ tưởng
tượng điều này, ông đã vẽ thành bức tranh mà cho đến
nay chưa hề có ai vẽ như vậy cả.
Năm tháng lại tiếp tục trôi qua, cuối cùng
cũng tới lúc tuổi thọ của họa sĩ chỉ được đến đấy
thôi. Đó là một cái chết êm ả. Nét mặt người chết
như thể đang hướng về ngày mai. Ngày mai là ngày mà người
thanh niên sẽ đến lấy cái gói, sẽ biết được trong gói
có gì. Tờ báo nào cũng đưa tin thật lớn và thương tiếc
người họa sĩ vừa tạ thế. Họ tán tụng sự nghiệp của
ông, rằng từ trước đến nay chưa bao giờ có một họa sĩ
nào như thế. Và thực sự là như vậy.
Có một người đàn ông đọc báo thấy tin này,
đã lẩm bẩm rằng:
-Ồ, ông ta à. Lâu lắm rồi, đã có lần mình
có gửi ông ta một cái gói đấy nhỉ. Sau đó, tuy nghĩ bụng
sẽ đến lấy về, mà trong lúc mình còn lần lữa thì ông
ta đã thành người nổi tiếng. Sự thể thành ra như vậy,
làm mình càng khó đến hơn. Có lẽ ông ta đã vứt cái gói
đi và quên khuấy mình rồi. Thế mà lúc ấy mình lại tìm
đến, sẽ chỉ làm khó cho người ta, thì thật là không phải.
Nhất là người ta đã thành họa sĩ lừng danh. Người vô
danh tiểu tốt như mình xuất hiện, chắc hẳn chỉ làm phiền
người ta thôi .
Và cũng vì vậy mà cứ để ở đấy mãi. Thôi,
cũng chẳng sao, vì đó là một món đồ đối với mình chẳng
có gì quan trọng cả.
29/8/2018
Quỳnh Chi dịch "Tsutsumi"
của Hoshi Shinichi
No comments:
Post a Comment