Vĩnh Biệt Vị Quân Y Sĩ Luôn Nặng Tấm Lòng Và Đầy Nghĩa Khí, Từng Bị Tù Đày Hơn 16 Năm Sau Ngày Miền Nam Thất Thủ - Phạm Tín An Ninh

(Cựu) Y Sĩ Trung Tá Nguyễn Lạng – Chỉ Huy Trưởng QYV Ban Mê Thuột đã vĩnh viễn ra đi vào sáng sớm ngày 19.11.2025 tại Sài gòn, để lại bao nỗi tiếc thương cho gia đình cùng những người đã từng kính yêu, ngưỡng mộ ông, đặc biệt những thương binh VNCH từng được ông tận tình cứu chữa, và hết lòng bảo vệ, cưu mang ngay trong những giờ phút bi thương, tuyệt vọng nhất, khi thành phố Ban Mê Thuột mịt mờ trong lửa đạn

Do chủ quan, sai lầm tệ hại của vị Tư Lệnh Quân Đoàn II, thành phố Ban Mê Thuột đã thất thủ nhanh chóng vào lúc 11 giờ trưa ngày 11.3.1975 (*). Bởi với lực lượng gom lại chưa đến một trung đoàn, đa phần là địa phương quân, nghĩa quân và các đơn vị hành chánh, yễm trợ, đã phải chống trả một đại quân CSBV với quân số hơn hai sư đoàn, cùng cả một trung đoàn xe tăng T.54, một trung đoàn Đặc công, một trung đoàn Phòng không và hơn một trung đoàn Pháo các loại.

Tại Quân Y Viện Ban Mê Thuột, dưới sự điều động trực tiếp của vị chỉ huy trường, Y sĩ Trung tá Nguyễn Lạng, tất cả các quân y sĩ, cùng quân nhân cơ hữu vừa tận tâm làm nhiệm vụ một lương y, vừa phải nỗ lực, can đảm làm nhiệm vụ người chiến binh bảo vệ đồng đội thương binh và đơn vị.

Ban Mê Thuột thất thủ, QYV bị tiếp thu buộc phải ngưng hoạt động, Ông và một số bác sĩ được đưa sang làm việc ở Bệnh Viện Dân Y để giải quyết tình trạng phức tạp, bởi có nhiều thường dân bị chết hay thương tích. Biết tranh đấu sẽ không có kết quả, Ông tìm cách giúp đưa những thương binh nặng, giả dạng thường dân vào Dân Y Viện tiếp tục điều trị. Tại đây, dù trong hoàn cảnh khó khăn, Ông luôn tận tụy, hết lòng cứu chữa, giúp đỡ mọi người. Một thời gian sau Ông bị bắt và phải trải qua hơn 16 năm tù tại trại trừng giới A-20 Xuân Phước (Phú Yên). Đây là trại tù nổi tiếng khắc nghiệt (Linh mục Nguyễn Văn Vàng từng bị giam và mất ở đây)

Qua nhiều năm bị đày ải, hành hạ,  Ông luôn giữ vững tư cách và khí khái của mình. Một vị bác sĩ giàu kinh nhiệm và lòng nhân ái, một lương y mẫu mực đã phải bị tù đày hơn 16 năm! Có lẽ sau 1975, Ông là vị Quân Y Sĩ bị tù lâu nhất, hơn cả nhiều vị bộ trưởng, tướng lãnh VNCH.)

Khi ra tù, tuổi đã lớn, lại quá mệt mỏi, và vì yêu quê hương, thương con cháu, Ông đã không đi Mỹ theo diện HO. Ông có một gia đình mẫu mực. Các con, tất cả đều theo gương Ông, nỗ lực học hành, vươn lên trong bao nghịch cảnh, khó khăn. Đặc biệt tất cả đều luôn hãnh diện về Ông, một người cha đạo đức và nghĩa khí, đã phải chấp nhận bao điều nghiệt ngã.

Y- sĩ Trung Tá Nguyễn Lạng
( ảnh trên Căn Cước Sĩ Quan cấp ngày 15.11.1972)

Y Sĩ Trung Tá Nguyễn Lạng, sinh ngày 12.3.1931 (trong khai sinh ghi 1934) tại Phương Đô, Nam Định. Ông có một tuổi thơ khốn khó nhưng đã luôn nỗ lực để vươn lên. Phải làm đủ thứ nghề, kể cả đóng giày, dệt vải, để kiếm sống và đi học. Ông đến trường khá muộn nên phải hạ mất 3 tuổi trong giấy khai sanh. Ông học hành rất xuất sắc. Vừa xong năm thứ nhất tại Đại Học Y Khoa Hà Nội, ông phải theo gia đình di cư vào Nam năm 1954. Sau đó, Ông được nhận vào Khóa 7 Quân Y Hiện Dịch. Tốt nghiệp, Ông ra phục vụ tại một số đơn vị tác chiến tại Vùng 4 CT, tham dự hành quân liên miên ở các vùng Tây Ninh, Đồng Tháp. Một thời gian sau, được thuyên chuyển về phục vụ tại TYV Duy Tân Đà Nẵng, và cuối cùng, giữa năm 1967, Ông được bổ nhậm về giữ chức vụ Chỉ Huy Trưởng QYV Ban Mê Thuột (Darlac)

Tuy không mang nặng không khí chiến tranh như Pleiku, nhưng Ban Mê Thuột cũng là một thành phố lính, nơi đặt bản doanh của Sư Đoàn 23 BB cùng các đơn vị yểm trợ thống thuộc, kể cả Thiết Đoàn 8 Kỵ Binh và các tiểu đoàn Pháo Binh, Liên Đoàn 21 BĐQ, Tiểu Khu Darlac, một số trại Biệt Kích.

Từng là lính chiến thuộc Sư Đoàn 23 BB, đã vài lần chúng tôi được điều trị tại QYV Ban Mê Thuột, với sự cứu chữa, săn sóc tận tụy của các quân y sĩ, nhân viên dưới quyền và của cả chính Ông. Tháng 3/ 1975, khi Ban Mê Thuột thất thủ, Ông lại chứng tỏ là một vị quân y sĩ đầy nhân hậu, khí khái, phải bị cầm tù đến hơn 16 năm. Bao nhiêu điều ấy, chúng tôi càng ngưỡng mộ và hãnh diện về Ông, mang ơn Ông cùng cả gia đình mẫu mực của Ông.

Dù đang lưu lạc bất cứ nơi đâu, biết tin Ông vừa giã biệt gia đình, nhân thế, chúng tôi xin thành kính chia buồn cùng tang quyến và kính cẩn nghiêng mình vĩnh biệt, tưởng nhớ Ông, vị Bác sĩ Quân y đáng kính của QLVNCH – Y sĩ Trung Tá Nguyễn Lạng.

Barcelona ngày 22.11.2025

Phạm Tín An Ninh