Wednesday, August 6, 2025

Ngồi Lại Trên Cầu - Tường Lam


Trong toàn cõi min Nam Vit Nam, qua trên mt phn tư thế k chiến tranh la đn ngút ngàn, đa s chiếc cu bc ngang mt dòng sông, dù nh ln đu có mt tiu s đau thương, đm máu bi nhng trn đánh trên cu, thm chí còn b phi cơ không tp.

Cu Mây Tc nm gia ranh gii gia hai tnh Vĩnh Long, Vĩnh Bình, gia huyn Vũng Liêm và Càng Long. Theo ngôn ng người Miên: “Mây” là đc, “Tc” là nước, cu Mây Tc là Cu Nước Đc.

Năm 1973, cu ny b đc công Cng Sn đánh sp. Sáng sm hôm sau Thiếu Tướng Nguyn Vĩnh Nghi, Tư Lnh Quân Đoàn 4, đến th sát đp mt cây can và b mt bông mai trên ve áo ca trung úy Thch S. quăng xung dòng sông.

Đu năm 1975, đi đi đc công VC tràn ngp cu nhưng thi lui vì trn mưa lu đn ca cht phòng th, đ li trên cu nhiu xác chết trong đó có tên đi đi trưởng trên tay còn nm cht khu K54, trước đó 5 phút còn thét ln “hàng sng, chng chết”. Ch huy trn ny là thiếu úy tr đp trai, mang kính cn thường được bè bn gi đùa là “Trnh Công Sơn”.

Sau 6 năm tù “ci to”, tôi tr v bán cp loa nhc làm vn, đi mua mía ép đường. Trước khi cùng gia đình sang M theo din HO đ 2 tháng, tôi mua căn nhà gch ch đinh mt dng, rng, đp, khang trang, ca mt cán b hi hưu, giá nhà tương đi r vì không chu ni s đay nghiến ca hai bà v, mt già mt tr. Căn nhà nm sát cu và dòng sông Mây Tc, na trên l, na dưới sông tin b cho va buôn bán vt liu xây ct. Tôi y quyn cho v chng người em trai th By và trông coi ngôi nhà.

Nhiu năm qua đi, tôi t M tr v thăm li chn xưa. Thc dy khi tri còn sm tinh mơ, tôi pha cà phê, ngi trên sa lông trong hàng ba lót gch bông, nhìn ngm chiếc cu trong màn sương sm l m.

K nim tháng ngày áo trn, giày saut, li tr v. Tôi nh đêm đêm căng mt nhìn và bn vào đám lc bình mà đc công thường hay ngy trang đ gài mìn phá cu.

Ri quân trường B Binh, ri Vũ Đình Trường,
Thy đài Trung Nghĩa như thuyn v đôi,
Mưa nào nh xung mn môi,
Nhìn Tăng Nhơn Phú ng đi hoa sim.

Tôi gác bên ny bãi T Tin, trông sang đi 29, cây M Bng Con muôn đi vn hướng mt v đâu? Thy ơi! Thy ơi! Chúng mình còn thương được bao lâu?

Giã t quân trường, tôi ra mt trn. Tôi được ch đnh làm Trung Đi Trưởng, ph trách 2 trung đi đóng cu Mây Tc và đn Đp u. Ban ch huy đi đi đóng cu M Huê chu trách nhim bo v qun Càng Long.

Cu ngày đó bng st, lót ván. Đà cu gác trên các cây thông tròn, làm bng tr đèn có tm du, đang chéo hình ch X. Mi ln nước ròng chy xiết, cu rung và đong đưa như răng my c già mng ngày khánh th.

Thiếu úy Khang, v sĩ quan tin nhim, đp phi mìn t thương trong bui sáng m đường an ninh trc l t cu đến đn Đp u. Đch ngày đêm tn công, bn s, th mìn mong đánh sp cu, ct đt giao thông, cô lp tnh Vĩnh Bình.

Thông trc l là mt vic làm đy gian nan ca Chi Khu Càng Long. Sáng sáng các nơi báo cáo v Trung Tâm Hành Quân. Khi biết các cu an toàn ai cũng th phào nh nhm. Đào đường đp mô ca đch xy ra như cơm ba.Riết ri Chi Khu đn da cưa khúc đ sn, khi đơn v báo v đường b đào, tc tc da được ch đến, đn và lp đt lên cho đoàn xe đi qua,sau khi b dn đng hng my trăm thước.Sáng ra không thy xe 2 bánh hoc bn hàng gánh gng gà vt, trái cây... đi ngang là lc lượng đn trú biết chc khúc đường trên kia b đp mô.

Đơn v thường ngày đi ban mô, phá mìn. Nhng ln phn phc kích, máu thm trên nhng tha rung b qun nhu nát, khi lúa còn xanh con gái, mi ngm đng đng. Bên ny có người hy sinh ph c vàng ba sc đ lên quan tài, mang v quê chôn ct trong nước mt mưa tuôn ca gia đình, v con. Bên kia xác được kéo lên b đường, áo đen, qun xà ln, khăn rn qun c, bàn chân hà ăn loang l, ngón to bè như trái chui ng, vì c đi có được mang giày dép đâu!

Dân tc tôi không cn “mt trn” nào gii phóng. Chúng tôi ch cn con cá lóc nướng trui, vài x rượu đế trong vt như mt mèo và bài ca vng c “Tình Anh Bán Chiếu, sau nhng bui gt lúa vn công cho nhau, và sut năm b lúa vn nm khoanh tròn gia nhà cho cuc sng m no. Và tôi mt thanh nhiên mi ln đâu phi giã t sách v, b thành ph vy tay giã bit “Con đường tình ta đi” đ lao vào cuc chiến đm máu anh em. Đêm đêm, chúng tôi ôm súng xiết cò, dưới ánh sáng ha châu, “giết ngày không đ tranh th giết nhau c ban đêm”, đn lên nòng và máu chy thành sông. Nhân danh bt c điu gì đ gây chiến tranh đu đáng nguyn ra.

Tết Mu Thân áp lc đch tht nng n. Tôi ra lnh tu sa li h thng phòng th khn cp, tr da làm đà, đp đt dy làm mái che, gài thêm lu đn, mìn claymore, đn dược phân phi đến tng h cá nhân, đêm ngày ăn ng và chiến đu ti ch. Đp thêm bao cát trong súng ci và lô ct đt khu đi liên, làm my lp nga st và nhiu vòng km gai bít kín trc l trước 7 gi ti, đ phòng đch xung phong chính din. Lính gác ri đèn pin sut đêm c nhng khi mưa tm tã. Bn xung nhng d rau mát, lc bình, bi da nước trôi ngang vì đc công có th gài mìn hoc bám vào đy đ tn công bng bc phá.

Mt tri lên, cng rào m, xe c, người đi k li quang gánh trên vai, vui cười trò chuyn. H đâu biết rng my người lính đng bên kia thành cu, môi bp bp my điếu thuc ging, mt thâm qung, đ hoe vì thiếu ng hng đêm ôm súng gi cu.

L mt điu, t lúc đơn v v đóng đây, c vào bui chiu mt thiếu n tóc dài biếng chi, đôi mt mt mi thn th, thường đi ngang và đng li trên cu, mt thăm thm nhìn xung dòng nước, ming lm bm điu gì không rõ thành li. Cô đng bt đng, tay trì lên thành cu tht lâu và sau đó tng bước nh, nh nhàng đi v phía bên kia và khut mình sau con dc.

Theo my chú lính nói li, cô ta tên là Thy Trâm, đang hc lp 12 trên tnh, là người tình ca thiếu úy Khang. Thy Trâm b hc như người mt trí sau cái chết không toàn thây ca thiếu úy Khang.

Ngoài nhng trn đánh đm máu, gi đây cu Mây Tc li cõng trên lưng mt chuyn tình thương đau thi chinh chiến.

Mi ln đi ngang qua cu, Thy Trâm đu được my chú lính chào bng câu:

– Người đp ăn cơm chưa?

Thy Trâm không cười.

– Tui không còn là người đp đâu.

Cho đến mt hôm, đang đng quan sát và nghiên cu, tôi thm nghĩ nếu tôi là đc công hoc đơn v tác chiến ca đch, tôi s b trí các thành phn tác chiến như thế nào đ tn công đn. Tôi, phi nhìn t mt ca đch, đ thy s phòng th sơ h ca mình. Thy Trâm đến sau lưng tôi hi:

– Ông là chun úy Anh ch huy đây phi không?

– Vâng! Sao cô biết tên tôi?

Thy Trâm nhìn xa xôi và hi:

– Ông biết hát không?

Tôi hi tò mò:

– Không, nhưng điu đó có gì đáng nói đâu?

Thy Trâm nhè nh bước đi và lc đu:

– Không biết hát mà còn bày đt đ râu.

Tôi thy hơi t ái và b “sc”. Thy Trâm đã đi xung bên kia cu, tôi nghe mt chút bun phin. Hai tun sau tôi được gia đình Thy Trâm mi đi d gi. Đến bàn th đt nhang cho ông bà, cnh bàn th chánh, mt chiếc bàn thp hơn có bình bông tươi và bát nhang cùng hình thiếu úy Khang đp trai, mt cương ngh nhìn tôi. 

M Thy Trâm cho biết:

– Con Trâm th thng Khang đó! Ngày hai bui cúng cơm và nó ch ngi ăn cơm vi thng Khang thôi! Không ngi cùng mâm vi gia đình na. Đng thi my tun nay bnh Thy Trâm tr nng, đêm không ng và ngi gc trên bàn th thng Khang. Nó thc dy gia đêm khuya m ca đi lên cu, nht là nhng đêm trăng sáng. Tôi phi thc canh ca không khéo my chú lính gác tưởng VC bn chết thì tôi làm sao. Mong chun úy thông cm, báo cho my chú lính biết và tôi đang thu xếp ch nó lên nhà thương Biên Hòa điu tr. Gia đình tôi đi ơn chun úy.

My đêm sau, tôi đang nhn công đin ngày mai gom đi đi đi hành quân thì trung sĩ trưởng ca gác báo cho tôi biết cô Thy Trâm đang đòi m rào cho cô ta lên cu ngi vì đêm nay trăng sáng.

Tôi đng trong ny rào, Thy Trâm l phép:

– Xin chun úy vui lòng m ca rào cho tôi lên ngi trên cu, trăng sáng tôi nh anh Khang quá!

Tôi mũi lòng, m rào. Lên đến gia cu, Thy Trâm đng li và ch xung chân mình:

– Nơi ny mi mùa trăng sáng tôi nôn nóng t trên tnh v, ti đến Khang ôm đàn và hát cho tôi nghe. Ôi! Nếu bây gi Khang sng li, so phím và hát cho tôi nghe bn “Bên Cu Biên Gii” ca Phm Duy, tôi s chết theo Khang ngay.

Bước lên l, ta tay vào thành cu, trong gió mát, con nước 16 tràn b, trăng sáng vng vc trên đnh đu, tôi lng nghe ging mm, nh và xa vng ca Thy Trâm:

Dừng đây soi bóng bên dòng nước lũ
Cầu cao nghiêng dốc bên dòng sông sâu
Tuổi xanh như lá rụng cuối trời
Một vùng thương đau chốn làng cũ quê xưa....

Thy Trâm ch hát 4 câu thì dng, đng yên và lng thinh như pho tượng, nước mt tuôn thành dòng, lp lánh trên má trong đêm trăng lng lng soi rõ tng cơn sóng nhp nhô đôi b.

Tôn trng ni đau thương ca Thy Trâm, tôi lng l b vào lô ct cũng là phòng ng ca “Tư Lnh” cu Mây Tc. Đó là chiếc ghế b xếp, áo giáp kê làm gi và trên đu chiếc radio p Chiến Lược đang phát thanh chương trình D Lan: “Tiếng nói ca người em gái hu phương, gi đến các anh chiến sĩ can trường trên khp các no đường đt nước,” ngt ngào như mt rót vào tai! Yêu lính bng li mà.

Tri sáng t, trung sĩ trưởng ca gác vào báo cáo tình hình trong đêm vô s, duy ch có cô Trâm vn còn nm ng bên thành cu. Tht ti nghip! Tóc tai buông xõa, rã ri, gương mt nm nghiêng xanh xao! Mt cánh hoa rũ tàn. Đêm va qua, quân s gi cu tăng thêm mt, nhưng bt khin dng.

Chuyn y tái din my ln, sau cùng tôi làm mt quu vi Thy Trâm:

– Mi tháng cô ch được lên cu ng mt ln vào đêm rm vi điu kin mùng mn chiếu gi đy đ. Nếu cãi li tôi, cô s không bao gi được bước lên cu ny na dù đêm hay ngày.

Trâm cúi đu rơm rm nước mt:

– Chun úy ra lnh sao, Trâm xin nghe vy.

Tôi quay bước b đi, nghe lòng mình chùng xung. Tht đáng thương cho người con gái, khi phi đón người yêu t mt trn v mà thân xác nm trong “hòm g cài hoa”!

Bên kia đường hướng v đn Đp u là mt nhà máy xay lúa nh đã ngưng hot đng, my chc căn nhà lá t tơi nm khít vào nhau hai bên ven đường. Đêm đến, khi dân tay xách, nách mang tn cư xung qun l ng, dãy nhà vô ch thp đèn bão trước hiên, đong đưa theo gió tng cơn, tăng thêm v bun thiu cho khu ph! Gió chiu rn rn nước sông, người ch huy cũng nghe se st nhưng tuyt đi gi kín trong lòng.

Có mt vic nếu xy ra đúng như d tính ca đc công Cng Sn thì cái lon “quai cho” trên ve áo tôi s bay xung dòng sông và có th tôi b truy t ra tòa án v ti: Tc trách đ cu sp gia ban ngày. Đơn v gi cu phi hp vi Trung Đi Đn Đp u đi m đường rà mìn và ban mô gia khúc đường xã Phú Tiên. Du kích bn s ri rút, thu 1 trái mìn bng đn pháo binh 105 ly lép, mt cun dây đin. Mô được ban, l thông, xe c và người an toàn qua li.

Tôi và trung đi gi cu tr v, ct vũ khí nhào xung sông tm git. My chú lính đùa gin, cười đùa tát nước vào nhau, hn nhiên như tr nít. Bng H Sĩ Sơn phóng mình bơi tht nhanh sang b bên kia, chp và cn lìa si dây đin đang quơ lên mt nước, Sơn la ln:

– Trái mìn ln quá, chun úy ơi!

Chúng tôi ph lc lôi nó vào b. Đó là mt thùng phuy đy cht n, bao quanh bng bp da, trng lượng đ ni và trôi lnh bnh dưới mt nước.

My lot đn bn vào cu và chúng tôi đáp l bng my tràng đi liên tht giòn. Nếu không nh s nhanh nhn phán đoán ca H Sĩ Sơn, ch cn 5 phút sau thùng phuy cht n được kích ha, cây cu s sp nm dưới mt nước và tôi biết tr li sao vi cp ch huy đ cho cu sp gia ban ngày! Đôi khi “hay không bng hên”. Trước áp lc ngày càng gia tăng, yếu đim cu Mây Tc được b sung 10 tân binh, thêm vng gác và đêm bung xa hai đim tin đn.

Tri ti đen như mc, đng h d quang ch 2 gi sáng, tôi đi ro mt vòng yếu đim dn dò lính gác quan sát cn thn, ri vào c gng ng mt ít đ 5 gi sáng c đi đi tham d hành quân cùng Trung Đoàn 14,Sư Đoàn 9 B Binh. Đoàng! Đoàng! Đoàng! Mt lot đn xé màn đêm bên kia con dc. Đơn v báo đng! Tt c ra h cá nhân chiến đu. Tôi phóng nhanh v phía súng n. Người âm thoi viên mang máy chy theo sau, ng liên hp phát ra tiếng khè khè như tiếng th ca loài mãng xà. Người lính gác cho tôi biết đch ct hàng rào bò vào. Tôi cho lnh súng ci bn trái sáng. Xác mt ph n áo bà ba tím, máu đm ướt ngc trái, nm bt đng. Đến gn ai cũng mun khóc, Thy Trâm nm bt đng trong vòng rào. Y tá mang lên cu băng bó nhưng Thy Trâm đã tt th, đn xuyên qua tim. Trong túi áo hình thiếu úy Khang đang tươi cười bên Thy Trâm. C hai đu ta lưng vào thành cu.... Trách nhim trước cái chết ca Thy Trâm là thượng sĩ thường v và có c tôi, không thông báo cho s tân binh mi b sung, v hi chng Thy Trâm.

Xã M Cm lo quan tài, tôi quyên góp tt c quân nhân đi đi, cng thêm tin xã hi thuc khi Chiến Tranh Chính Tr Tiu Khu, ri mang vòng hoa và tin phúng điếu đến t li và chia bun cùng tang quyến. Gia đình đón tôi bng nước mt và tôi cũng khóc. Lúc đt nhang trước linh cu Thy Trâm, tôi thy ánh mt thiếu úy Khang nhìn tôi trách móc và lnh lùng. Cái chết ca Thy Trâm gây xúc đng mnh đi vi người dân trong qun, làm rơi nước mt nhiu người trong đó đa phn là bn hc ca Thy Trâm, đến tin đưa người bn gái vn s, sng chết vi tình, ln cui cùng.

Mt tun sau, chìm vào gic ng tht sâu tôi thy thiếu úy Khang tay cm đàn, tay dt Thy Trâm áo tím, tóc dài. C hai tươi cười đng trên đu ghế b, ng li cám ơn tôi cùng đơn v đã đưa Thy Trâm xung gp Khang. Hai người rt hnh phúc bên nhau, nhng đêm trăng sáng vn v ngi đàn hát trên cu.

Tôi git mình tnh gic, lưng và trán ướt đm m hôi, hơi hm Thiếu Úy Khang và Thy Trâm vn còn phng pht trong lô ct. Qua l châu mai, tôi nhìn lên thành cu nhưng chng thy ai.

Nng la lp lánh trên rng da nước bên kia sông, có tiếng bìm bp kêu, tri cũng va rng sáng. Tôi đưa tách lên môi, hp mt ngm. Cà phê đã ngui ngt t bao gi


Tường Lam

No comments:

Post a Comment