Ở xóm Dưng ai mà không biết thằng
Đậu Đũa được ông nội nó lượm về trong một lần lên đồi cắt cỏ. Mỗi khi nhắc tới
Đậu Đũa, người xóm Dưng thường kể lại chuyện ông Mành chiều hôm đó về, tay kéo
bao cỏ, tay kia ôm nó đang oặt xuống như tấm giẻ rách, trên người đầy mụn ghẻ.
Hôm đó bà nội nó như thường lệ lùa đàn vịt dưới ao vô chuồng, quay ra vẫn chưa
thấy ông về, bà nhìn trời lo lắng. Lúc trưa ông cầm lưỡi hái với cái bao tời đi
bà đã dặn: “
- Chiều nay coi bộ mưa đó ông, đi
nhanh rồi về!
Ông ậm ừ:
- Bà cứ coi tui như con nít.
Bà vô bếp sửa soạn bữa cơm chiều,
vừa vần nồi cơm xuống tro đã nghe tiếng lao xao ngoài ngõ. Bà nhìn ra, trong
ráng chiều ông đi như chạy, theo sau là ông Bường, bà Nhu, bà Mân trong xóm.
Cầm đôi đũa cả chưa kịp xới nồi cơm, bà vất đó chạy ra. Trên tay ông thằng bé
chừng 1 tuổi, mũi phì bong bóng. Ông la lớn:
- Nhanh kiếm cái gì cho nó ăn, nó đói!
Không hiểu chuyện gì nhưng bà cũng
quýnh quáng vô bếp xới cơm ra cái chén, gắp khúc cá kho. Trong khi bà Nhu đỡ
thằng bé xuống đút cho nó, bà ra ảng nước giặt cái khăn. Thằng bé ăn xong chén
cơm là tỉnh táo, ngơ ngác nhìn quanh. Bà lau mặt mũi cho nó, gương mặt lau xong
coi bộ cũng sáng sủa nhưng người nó cứ bốc mùi tanh tanh. Bà Nhu quay mặt đi:
- Tội nghiệp, mụn chốc đầy đầu!
Bà Mân chỉ cánh tay trái của thằng
bé thõng xuống như một khúc thịt thừa:
- Coi kìa, tay nó bị làm sao?
Lúc này bà nội mới thẽ thọt hỏi:
- Con nhà ai vậy ông?
- Tui có biết đâu, đang cắt cỏ gần
bãi dứa nghe tiếng con nít khóc, chạy lại thấy nó nằm giữa đám cỏ, mình mẩy đỏ
lè vì kiến cắn.
- Giờ biết cha mẹ nó ở đâu mà trả?
- Để chờ coi ra sao, họ không nhận
thì tui đem lên thành phố cho vợ chồng thằng Mạnh nhà mình nuôi.
Bà kêu lên:
- Thằng Mạnh á? Ông nghĩ nó nuôi
thằng bé sao?
- Sao không? Vợ chồng nó cưới nhau
hơn 6 năm nay có chửa đẻ gì đâu, giờ có thằng bé là phước trời cho đó bà!
Ông cười phô hàm răng đã rụng hơn
một nửa. Bà nén tiếng thở dài. Ông Bường, bà Nhu, bà Mân nhìn nhau ái ngại. Bàn
tán một lúc họ kéo về, ra đến ngõ, bà Nhu lẩm bẩm: “Nhìn thằng bé thương thiệt,
mà nuôi cái đứa như vậy có mà hầu cả đời.”
Bữa cơm chiều dọn ra, ông Mành vừa
ăn vừa ngắm thằng bé. Trái với ông, bà bưng chén cơm mà mắt ngó ra đồng, như
hiểu ý bà, ông cười:
- Có gì mà lo, thằng Mạnh không nuôi
thì tui với bà nuôi. Ngày mai thả vịt xong bà tranh thủ lên núi hái nắm ba gạc
về nấu nước tắm ghẻ cho nó, đợi cha mẹ nó tới, không tới tui dắt lên thành phố.
Bà yên lặng nghĩ bụng: “Với ông
chuyện chi trên đời cũng nhẹ.” Quay sang thằng bé đang rụt rè nhìn bà, nó như
hiểu chuyện. Bà thấy tội, kéo nó lại gần mân mê cánh tay thõng thượt của nó,
rồi thở dài: “Thương quá chừng, mở mắt ra đã khổ...”
Hơn hai tháng trời nhờ người đánh
tiếng đến nay cũng chẳng thấy tăm hơi cha mẹ thằng bé. Từ ngày về với ông bà,
nó có da có thịt hơn, gặp ai nó cũng biết khoanh tay “ạ.” Cách tuần, bà lại lên
đồi hái lá ba gạc về nhét đầy cái bao tời để dành tắm cho nó. Ghẻ chốc trên
đầu, trên hai cẳng chân nay khô rang. Buổi chiều lùa đàn vịt xong, quay vô bà
đã thấy ông ngồi ở phản.
- Tui tính, thằng nhỏ nay ổn rồi,
tuần sau tui dắt lên thành phố.
Bà tư lự nhìn ra đồng,
cái tật mỗi khi có chuyện gì khó nghĩ:
- Ờ... mà tui lo...
- Bà cứ để tui! Từ nay mình kêu nó
là Đậu Đũa.
Ông cười phà phà:
- Tháng 30 ngày bà xào đậu đũa tui
ngán tới óc mà nó vẫn ăn ngon lành, cái thằng tội thiệt chớ!
Bà cười, mắt rơm rớm nhìn Đậu Đũa đi
lại quanh sân, miệng nó xùy xùy đuổi gà, bắt chước bà y chang...
Sáng Chủ Nhật, ông Mành dậy thiệt
sớm, bà cũng dậy tất tả nấu cơm, gói ghém thức ăn đi đường. Biết ông cháu Đậu
Đũa lên thành phố, ông Bường chở giúp lên quốc lộ. Con đường đất đỏ gồ ghề hết
lên dốc lại xuống dốc, ông Mành ngật ngưỡng phía sau, Đậu Đũa được kẹp ở giữa,
mặt mũi nó cứ ngơ ngác.
Đoạn đường hơn 300 cây số, đến nơi
trời đã chiều, ông Mành vẫy anh xe ôm đưa địa chỉ ghi trong giấy. Anh xe ôm
quen đường phóng ào ào, mấy lần ông Mành ngợp, đập vô vai anh xe ôm nói:
- Cho ông cháu tao xuống đi bộ!
Anh xe ôm cười ha hả, lại phóng ào
ào.
Ông Mành đứng hồi lâu ngó nghiêng
cánh cổng chạm trổ bằng đồng cao ngất. Ông lẩm bẩm: “Chậc
chậc... cổng ngõ gì như lâu đài.” Đậu Đũa bấu lai áo ông rụt rè nhìn quanh.
“Mạnh ơi!” ông gọi, rồi đập vào cánh cổng rầm rầm, một con chó béc giê to tướng
xồ ra.
Cánh cổng mở, người đàn bà phốp pháp
thò đầu ra sẵng giọng:
- Ông hỏi ai!?
Ông cười phô hàm răng
rụng trống hoác:
- Thằng Mạnh đâu cô?
Người đàn bà hỏi vẻ khó
chịu:
- Ông tên gì để tôi vào thưa.
Ông cắm cảu:
- Tui là cha hắn! Được chưa?
Người đàn bà dạ ran rồi nhanh nhảu
mở cánh cổng. Leo lên hết bậc cấp hiên, ông thở phì phò, ngẩng lên đã thấy con
trai đứng trước mặt:
- Ủa ba?
- Ờ, chờ hoài hông thấy anh về, tui
lên có chuyện quan trọng.
- Chuyện gì vô nhà đã ba!
Nói rồi anh quay qua thằng Đậu Đũa:
- Con ai đây ba?
- Thủng thẳng vô nhà tui nói chuyện.
Ông Mành dặn Đậu Đũa ngồi yên trên
chiếc ghế ngoài vườn, vẫy anh Mạnh lại:
- Thằng nhỏ ba lượm được trên đồi
khi đi cắt cỏ. Mặt mũi nó sáng sủa, hiền lành, mỗi tội cánh tay bị tật. Con
nhận nó về nuôi, vợ chồng hiếm muộn, có nó vui cửa vui nhà, mà mình lại làm
phúc nữa.
Nghe chưa hết câu, anh Mạnh giãy
nảy:
- Ba nghĩ sao vậy? Con không nhận
nuôi thằng bé đó đâu, ba cứ nghĩ đi.
Ông Mành xua tay:
- Thôi thôi! Anh không nuôi thì tui
nuôi, khỏi nghĩ chi cho mệt.
Ông huỳnh huỵch đi ra cửa, đến bên
thằng Đậu Đũa đang say sưa nhìn mấy con chim yến trong lồng. Ông bế Đậu Đũa,
chụp cái mũ vải lên đầu nó:
- Về con, về với ông bà, có gì ăn
nấy!
Anh Mạnh đứng bên hiên
gọi với theo:
- Ba...
Ông Mành đi đầu không ngoảnh lại.
Bà mất mới đó đã 5 năm. Thằng Đậu
Đũa nay đã 12 tuổi, nó giờ thay ông cắt cỏ, thả bò, thay bà nấu cơm. Có lúc ông
nhìn nó không chớp, cứ như ông trời thấy ông ăn ở hiền lành đem nó đến cho ông
lúc tuổi già.
Đậu Đũa một buổi đi học, một buổi
lên rẫy, đi đâu xa một chút cũng ba chân bốn cẳng chạy về với ông. Vợ chồng con
trai trên thành phố một năm đảo về hai lần rồi đi. Lúc ông ốm đau bên cạnh chỉ
có Đậu Đũa, nó tình cảm nhưng gương mặt lúc nào cũng tư lự. Đậu Đũa giờ lớn,
biết chuyện ông nội lượm nó trên đồi, những lúc việc nhà xong, nó hay kiếm cớ
cắt cỏ, nó đi một mình, ngồi chỗ ông đã nhìn thấy, nó khóc. Đậu Đũa ngồi thiệt
lâu, chiều lại lầm lũi trở về. Tuổi thơ của nó chỉ quẩn quanh trong vườn với
gió, với ông, với ngọn đồi này. Nó nhớ ngày còn nhỏ, bà nội thường hát ru “Ầu ơ
ví dầu cầu ván đóng đinh...” lời ru buồn bã đó đã ăn sâu vào ký ức nó.
Có lúc nó tưởng tượng gương mặt cha
mẹ nó giống người này, người kia trên ti vi nó đã xem, rồi nhìn xuống cánh tay
như khúc thịt thừa, ngậm ngùi: “Lớn lên con vẫn làm được đủ việc đó thôi... sao
lại bỏ con...” Nó tức tưởi trong câm lặng. Nhiều đêm nó ngủ, ông Mành ngồi bên
cầm cái quạt tre phe phẩy. Có lúc ông nghe nó ú ớ rồi nấc lên trong mơ. Ông
thương thằng cháu nuôi còn hơn thằng con ruột trên thành phố. Trời chiều nhập
nhoạng, có tiếng còi xe ting ting ngoài ngõ, con trai ông lại về. Dạo này nó về
liên tục, lần nào cũng có quà cho ông. Từ ngoài ngõ ông đã nghe tiếng nó vồn
vã:
- Đậu Đũa, ông nội đâu con?
- Dạ, ông nội cuốc đất ở vườn sau.
Đậu Đũa lễ phép trả lời rồi lẩn ra
vườn kiếm cớ bỏ rơm cho bò.
2 cha con ngồi bên hiên,anhMạnh ghé
tai ông thì thầm:
- Đất nhà mình giờ là vàng đó nghen
ba, người ta chuẩn bị mở đường lớn qua đây, con đường này dẫn vô một khu du
lịch. Giờ con tính vầy...
Anh hạ giọng:
- Sắp tới con cho người về đây coi
mảnh đất nhà mình rồi thiết kế một căn nhà vườn theo kiểu Châu Âu, vợ chồng con
sẽ về đây ở với ba luôn, căn biệt thự trên phố cho thuê.
- Ờ, anh nói tui nghe cũng hay,
nhưng tui là nông dân, tui ở kiểu nhà nông quen rồi, cứ để tui ở vầy nuôi bò,
nuôi vịt, trồng rau, anh cứ ở thành phố cho lành.
Anh Mạnh bực bội:
- Ba này! Cha con gì mà chưa bao giờ
nói được quá hai câu.
Nói rồi anh đứng lên vuốt lại đầu
tóc láng o:
- Con đi đây, tuần sau con về nói
chuyện với ba, ba nghĩ lại đi...”
Ông Mành yên lặng xếp chồng rổ vừa
đan, không buồn nhìn lên thằng con. Ôm chồng rổ chất vô hiên, ông ra vườn tìm
Đậu Đũa. Trong màn chiều nhá nhem, Đậu Đũa ngồi bên cây rơm chưa khô, cánh tay
lành lặn vòng qua ôm gối, cằm tì lên cánh tay thừa, mắt nó mênh mang...
- Đậu Đũa! Lại đây với ông!
Đậu Đũa quay lại, trong ráng chiều
nó thấy gương mặt ông nội âu lo, không hiểu chuyện gì khiến ông buồn đến thế.
Ông nhìn vào đôi mắt trong veo của nó, đôi mắt lúc nào cũng ngơ ngác, ưu tư.
Ông ôm nó vào lòng hít hà cái lưng chua loét mùi mồ hôi.
Đêm. Đậu Đũa ngủ say, dưới ánh đèn
gương mặt trẻ thơ rạng rỡ, ông lặng ngắm say sưa. Chặp lâu, ông lọ mọ đi tìm tờ
giấy với cây bút bi, run run cúi xuống cái phản kê giữa nhà, nắn nót viết “Bản
di chúc.Tôi tên là..”
Ngoài kia cơn gió đêm vẫn thổi.
Vũ Ngọc Giao
No comments:
Post a Comment