* tháng năm
… Sự chuyển động của đời sống luôn diễn ra hai mặt, một mặt tất bật theo đà văn
minh dễ thấy và một mặt lặng thầm. Sự chuyển động ngầm trong đời sống cũng hai
mặt: tích cực và tiêu cực. Sáng tháng 5 mưa phùn héo hắt ngoài cửa sổ, tay xé
tờ lịch tháng tư đen, lòng tôi thầm cảm ơn thời gian đã cất đi cho một tháng tư
ưu trầm về qúa khứ, hiện tại và tương lai đi về đâu" Tháng 5 lừng lững
hiện ra trước mắt những kỷ niệm gia đình của từng người, từng gia đình di dân
hay bản xứ đều nở môi cười trên gương mặt những người mẹ. Tháng 5 là tháng của
mẹ - vui đàn con nhỏ ngô nghê, vui cháu chắt ngộ nghĩnh với những ngây thơ con
trẻ. Tháng 5 là tháng của tuổi thơ rù rì trong phòng chúng, đập heo, đếm tiền
giành dụm cả năm qua để thì thầm anh, chị, em bàn tán: Mua qùa gì cho mẹ, cho
bà"
Ngày Morther's day đối với trẻ nhỏ sống ở Mỹ có lẽ là ngày
lễ chiếm nhiều âu lo của chúng nhất bởi những lễ lộc khác, chúng chỉ là người
nhận. Lễ này là lễ chúng cho đi. Thử quan sát sự cho đi và nhận lại của trẻ
nhỏ, ta thấy khác người lớn ở điểm duy nhất là chúng bất vụ lợi. Đứa nào cũng
dốc lòng mình ra tới hết sức (công lao và tài chánh) mà đều thấy là chưa đủ.
Tấm lòng trẻ nhỏ thật vô đáy nhưng khác cái vô đáy của người lớn là lòng tham.
Tấm lòng trẻ nhỏ chưa có thời giờ để ô uế, chưa kịp vấp ngã trước lòng dạ con
người đổi trắng thay đen, giòng đời đen bạc, phủi tay… để từ đó về sau không
còn dám đối xử với ai một cách dốc lòng như thuở nhỏ. Người lớn sống với nhau
bằng quan niệm bánh ích đi bánh quy lại, có qua có lại mới toại lòng nhau làm
cho quan hệ con người ngày càng thiếu hồn nhiên, thân thiện.
Không lẽ tình cảm tỷ lệ nghịch với sự từng trải, tuổi đời và những cái bánh vẽ
đâu đâu cũng có, tới hồi nhá không nổi sự đãi bôi của tình người thì hụt hẫng,
hoang mang rồi cô độc.
Sáng tháng 5 bên ly cà phê và cái laptop ngoài sân sau nhà. Tôi nhớ năm mới qua
Mỹ, đứa con lớn mới sáu tuổi đã bấm bụng trút hầu bao đếm đi đếm lại tiền lì xì
của chú bác cậu dì… vỏn vẹn bốn mươi đồng. Nó ước gì có thêm $9.99 nhưng để làm
gì thì bố đừng có hỏi! Tôi cho tờ mười đồng để bắt nhịp cho con tôi hòa nhập
vào cuộc sống mới. Dĩ nhiên là tôi hiểu lý do cần tiền của chú bé con.
Hôm sau, tôi đón cháu ở daycare, (hồi mới qua, tôi sợ con mình không theo kịp
nên gởi cháu ở daycare Mỹ trong khi đi làm có $5.00 / giờ. Bây giờ nhớ lại còn
ớn xương sống). Trên đường về apartment, con tôi xin bố: "Hôm nay về nhà,
con làm homework xong, bố chở con ra chợ Albertsons chỗ bác sĩ Lee, được
không"" Dĩ nhiên là được một cách vui vẻ trong lòng bố, nhưng mặt
ngoài cứ 'tỉnh' xem sao! Albertsons nào cũng vậy, sao lại phải đúng Albertsons
chỗ bác sĩ Lee".
Thằng nhỏ Việt Nam có chút xíu xìu xiu, mặt xanh lè xanh lét
vì lần đầu tiên trong đời nó xài một món tiền lớn hơn nó nghĩ nhiều lắm! Và
cũng lần đầu tiên trong đời, nó bọc trong túi tới năm chục đồng. Tôi thấy nó đi
nghiêng hẳn về bên túi có tiền. Thiệt ra là nó nắm tiền trong tay rồi cho tay
vào túi quần cho đừng ai thấy! Mặt mày khẩn trương, nghiêm trọng lắm lận. Nó
tiến thẳng đến tủ đồng hồ, chỗ Customer service, dõng dạc nói với bà cụ Mỹ
trắng: "Làm ơn bán cho tôi cái đồng hồ, này. (tay nó chỉ chính xác một
cách tự tin, chứng tỏ nó đã quan sát trước, thậm chí nhiều lần. Chắc là đi chợ
với mẹ, cu cậu đã "kết" cái đồng hồ Seiko tự động - automatic đó từ
lâu rồi nên biết luôn giá cả là $49.99).
Bà cụ Mỹ vô cùng lịch sự, vui vẻ, niềm nở tiếp người khách tí hon. Bà nói:
"Mua tặng mẹ ngày Morther's day phải không" You're good boy."
Thằng nhỏ hỉnh mũi để rồi tiu nghỉu khi bà ấy tính thuế (sale tax). Mặt nó cắt
không còn hột máu, bao nhiêu mơ ước tiêu tan, tính rốt ráo tuổi thơ cũng vẫn
thua Uncle Sam khoản thuế. Nó bắt đầu rướm nước mắt khi hiểu ra nước Mỹ phũ
phàng, nó chấp nhận không đành khi đếm tiền lần nữa, lần nữa. Nó chỉ có chính
xác năm chục đồng. Nhưng con có cha như nhà có nóc, nó cười lại được liền để
bắt đầu sang màn hai cảnh một. Bà cụ khuyên nó lấy cái màu trắng, đẹp hơn. Bố
cũng trả lời là mẹ thích màu trắng hơn. Nhưng cuối cùng nó chọn màu vàng. Ừ.
Vàng thì vàng. Cùng lắm, mẹ nó đem đổi lại, dễ thôi! Nhưng hôm sau tặng mẹ rồi.
Mẹ vui lắm lắm làm nó cũng vui không kém. Chắc nó tự hào vô kể, nhưng nghe mẹ
nó xin lỗi: "Con cho mẹ đổi màu trắng được không"" thì nó không
buồn mà đăm chiêu dữ lắm! Tới nó giải thích, tôi mới té ngửa con tôi: "màu
trắng (inox, nickel) với màu vàng bằng tiền ($49.99 + thuế). Mẹ xài cái màu
trắng tới hư là bỏ, nhưng mẹ xài cái này bằng vàng, tới hư , mình bán vàng cũng
còn tiền mua thứ khác!" thì ra là cu cậu tưởng cái đồng hồ màu vàng là làm
bằng vàng. Con nhà nghèo nó khôn trước tuổi, con người Việt nó khôn khác Mỹ!
Nghĩ ra ngậm đắng nuốt cay thế nào!
Đâu hai năm sau, tôi mua nhà. Nhà tôi qua đường là chợ, thằng con
đã đủ bản lĩnh để băng qua đường, (nhưng bố phải coi chừng xe cho con). Nó qua
chợ Tom Thumb mua lọ hoa thì đúng hơn bình vì nhỏ xíu như tiền nó có, sau đó
đem về dấu ngoài luống rau húng cây, húng lủi bên hè. Sau hết là (set) đồng hồ
báo thức để sáng mai, dứt khoát phải thức dậy trước mẹ, để mẹ bất ngờ thấy con
chình ình trên bàn ăn qua lọ hoa đẹp nhất kính dâng mẹ hiền. Mẹ khen hết lời và
không tiếc lập lại lời cảm ơn nhiều lần cho thỏa dạ con trẻ.
Có năm chỉ là bức tranh vẽ ngô nghê của tuổi nhỏ dại khờ nhưng chứa đựng trong
đó nguyên trọn lòng biết ơn sinh thành dưỡng dục.
Năm nay nó đi học xa. Là hoàn cảnh bắt buộc, là tương lai của nó. Biết chắc mùa
thi, không về được thì lo qùa cho mẹ sẵn, để ở nhà và dặn thằng em: "…anh
hai gọi thì đem ra tặng mẹ." Một cách nào đó, đứa anh đã dạy đứa em lòng
hiếu thảo, quan tâm tới mẹ của mình. Thế là mặt trời bé con nhà tôi làm nghệ
thuật - tự tạo ra món quà bằng hết sức sáng tạo của nó. (Tiền điện thoại tháng
này sẽ đáng kể vì phải xin ý kiến long distance của anh hai thường xuyên. Sáng
nào trên đường đi học, mặt trời bé con cũng hội ý với bố về món quà có một
không hai. Nỗi âu lo là con làm một mình, không có anh hai, giúp. Đại cương là
một tiểu phẩm với toàn màu nóng. Nóng tới dộp da chứ đừng tưởng bở. Trong khi
đứa anh thì lặng lẽ mua cho mẹ đôi giày, cái áo lạnh… bằng đồng tiền ít ỏi của
tiền lương partime, của cuộc sống xa nhà. (Từng đêm, tôi nghĩ đến nó, tôi nhớ
tôi với cái máy ảnh ở hồ Kỳ Hòa để có tiền ăn cho ngày mai đến lớp. Hy vọng sự
khởi đầu một cuộc đời bằng khó khăn thì sau này trưởng thành không gì làm khó
được! Nhất là một người ra khỏi nhà với hai bàn tay trắng thì sau này thông cảm
được với những kẻ trắng tay.)
Với tôi, đôi giày, cái áo… giá bao nhiêu" Không còn là vấn đề
so với thu nhập của tôi bây giờ (đã qua thời đổ giọt mồ hôi với nắng Texas mà
chỉ có $5.00 / giờ). Tôi hài lòng một cách ích kỷ với công sức đổ ra cho con
tôi khôn lớn, tôi mang ơn trên đã ban phước xuống một gia đình người di dân
muộn.
*năm tháng…
Rồi thời gian làm cho người ta lớn lên chứ đâu cha mẹ nào mong con lớn để thoát
khỏi tầm tay mình, đâu người bạn nhỏ nào muốn thoát khỏi sự chăm sóc tận tình,
tràn đầy thương mến của cha mẹ. Nếu hết những gia đình trên toàn cầu đều như
nguyện ấy thì cuộc sống tươi đẹp biết bao! Nhưng anh chị kia mong con lớn để
hết trách nhiệm; người bạn trẻ nọ mong đủ tuổi để thoát ly gia đình là hiện
thực đầy dẫy trong những gia đình bản xứ lẫn di dân, hiện tại. Cho qua phần bản
xứ vì chúng ta thuộc thành phần di dân. Nói tới di dân thì có lẽ cuộc đời của
những người di dân cùng giống nhau một điểm là vô cùng vất vả trên quê hương
thứ hai. Chuyện cơm áo bao giờ cũng là nỗi lo hàng đầu của người viễn xứ.
Thường thì quy trình hội nhập của một gia đình di dân là hy sinh thế hệ thứ
nhất, chấp nhận cày bừa trong bóng tối u u của màu da không sáng, kiến thức hạn
hẹp, ngôn ngữ bất đồng… Nói chung, chịu đựng cơ cực một cách lầm lũi để mong
cầu, hy vọng ở thế hệ thứ hai được hưởng trọn vẹn sự ấm no, một nền giáo dục
khoa học kỹ thuật tiên tiến vào bậc nhất thế giới để thành tài, để vĩnh viễn
chia tay đói nghèo.
Ước mơ đó không có gì sai mà chỉ sai ở con đường đi đến ước
mơ. Có ai nói, nghe cũng chí nghĩa chí tình lắm lắm: "…Ném một hòn đá vào
đám Đại Hàn, thể nào cũng trúng một một ông họ Park. Ném một hòn đá vào đám
Việt Nam, thể nào cũng trúng một ông bác sĩ." Không thể phủ nhận sức học
của người Việt Nam là qúy hiếm. Có sống trong cộng đồng nhiều chủng tộc mới
thấy người mình thông minh, cần mẫn và có tài. Theo cái đà và tinh thần câu nói
trên thì người Việt sẽ làm chủ 70% phòng mạch bác sĩ trên nước Mỹ như nghề nail
của người Việt hiện tại. (Nhất sĩ nhì nail).
Bạn có tưởng tượng nổi một cậu bé Việt Nam chưa tới mười tuổi, từ chối lời rủ
rê của bạn bè trang lứa rủ ra sân chơi bóng. Cậu bé trả lời hết sức ngây thơ:
"Má tao nói chơi thể thao chỉ làm cho mình đau, mất thời giờ. Thời giờ
giành để học, phải học nhiều để lớn lên làm bác sĩ mới có nhiều tiền."
Thiệt là lãnh không nổi bà má tào lao độc địa. Sao lại đi hun đúc cho đứa bé
tội nghiệp kia một ý chí kiên cường bất hạnh đến như thế! Không chừng ba mươi
năm nữa, lật tờ báo thấy tin: bệnh nhân bị cảm (flu) thông thường nhưng Doctor
Money Nguyễn đè ra thay bao tử để tính được nhiều tiền. Tiền có phải là cứu
cánh giải phóng con người khỏi những ức chế hay chỉ là phương tiện giúp người
ta thoát khỏi được lòng tự ti, mặc cảm một cách thiển cận. (Đâu có ai nghèo hơn
ông sư, sao không thấy ai coi thường ông ấy. Suy ra có tiền chưa chắc đã thành
tiên thành Phật như câu lề đường: tiền là tiên là Phật, là sức bật tuổi trẻ,
sức khỏe tuổi già, cái đà danh vọng, cái lọng che thân, cán cân công lý… tiền
hết ý.) Tóm lại: Dạy con thành nhân thì nó thành nhân, dạy thành thân ông này
bà nọ nhưng thiếu cái "nhân" cho một con người bước vào xã hội là tai
họa.
Kể ra, mỗi đứa trẻ đều mang nặng trên đôi vai non nớt những
kỳ vọng của mẹ cha. Những kỳ vọng của lòng tham người lớn sao lại chất lên đôi
vai con trẻ để phát sinh, là nguyên nhân của những người trẻ mất thăng bằng tâm
lý tạo hệ qủa nghiêm trọng như người bạn trẻ Nam hàn - Cho Seung-hui. (Tôi bị
ám ảnh sự việc xảy ra ở Đại học Virginia Tech đã nhiều hôm.) Dĩ nhiên là không
có lý lẽ cho hành vi giết người hàng loạt, không tha thứ được cho bất kỳ một kẻ
sát nhân nào. Thế kỷ 21 có hai tiêu đề chính là làm cho trái đất nguội bớt và
chống bạo lực khủng bố. Vô hình chung, con người đã tạm bằng lòng với khoa học
kỹ thuật hiện tại. Chỉ riêng người má tào lao kia muốn đẩy con mình vào ngõ
cụt, trầm cảm… bất chấp những hệ quả ghê gớm có thể xảy ra với một đứa bé phải
chịu quá nhiều áp lực đồng tiền. Rồi ai thương cho 32 người vô tội, 32 gia đình
đau khổ triền miên trong mất mát không gì bù đắp nổi. Duy tâm một chút thì anh
chàng Cho Seung-hui trả lời sao đây với người bạn cùng quê Đông nam Á, tên Lý
Hiền!
Từ đâu mà Cho có lòng hận thù những người giàu có hơn mình" Thù ghét ấy có
bắt nguồn từ giáo dục gia đình" Từ áp lực đồng tiền đè lên vai con trẻ để
nó mãi ấm ức nghèo khó trong giá trị đích thực của một con người không đặt ở
trương mục người ấy có.
Trở lại với tháng 5 của những người mẹ đang đón chờ niềm vui, hạnh phúc từ con
trẻ. Người mẹ bị thế giới thương thù lẫn lộn trong tháng 5 này có lẽ là người
mẹ của anh chàng Cho. Tôi cũng đang tưởng tượng ra nỗi khổ cùng tận của người
đàn bà mất con bất chợt như một tai ương, đau hơn cái chết của con mình là lòng
cắn rứt về cái chết lãng nhách của bao người khác. Có lẽ gia đình bà cũng giống
chúng ta là một gia đình di dân kinh tế. Thế hệ cha mẹ lam lũ trên miền đất hứa
này để thế hệ thứ hai có tương lai. Những kỳ vọng mà cha mẹ đặt trên vai Cho
như thế nào mà dẫn tới hậu qủa cả thế giới đau buồn. Thương thù lẫn lộn. Bài
học tháng 5 cho những người di dân đang làm cha mẹ trước khi hậu quả nghiêm
trọng xảy ra với chính con mình.
Đọc lời tạ tội của người chị ruột của Cho Seung-hui, đại
diện cho gia đình Cho, người ngoài cuộc như tôi, như bạn có thể tha thứ được
nhưng những gia đình có con em tử nạn không chính đáng chút nào, thì sao"
Tạo thành một nỗi đau nhân thế!
Tháng 5 năm nay, tôi chỉ cầu nguyện, xin mong Ơn trên xoa dịu nỗi đau lòng cho
những gia đình nạn nhân của sự vụ Virginia Tech, cho luôn cả người mẹ Nam Hàn
mang nỗi đau mất con một cách lãng nhách mà còn rứt ruột sẻ chia với nỗi đau
người khác do con mình gây ra. Nỗi đau sinh ra một đứa con khác người nhưng
không phải vĩ nhân mà quái nhân. Có bao nhiêu phần trăm trách nhiệm bởi kỳ vọng
mẹ cha, giáo dục gia đình thì để tự gia đình, mẹ cha của hung thủ thú tội với
trời đất. Một kẻ bàng quang còn rúng động tâm thần, tôi chỉ xin chia chung nỗi
mất mát qúa lớn của 33 gia đình không có ngày Morther's day năm nay trong nhà.
Xin chia sẻ khổ đau của 33 người mẹ bất hạnh trong lễ Morther's day năm nay.
* Lời tạ tội của người chị ruột, đại diện cho gia đình hung thủ Cho
Seung-hui: "Chúng tôi vô cùng xấu hổ vì tội ác này. Chúng tôi tuyệt vọng,
bơ vơ và mất hẳn điểm tựa. Kẻ sát nhân này chính là người mà tôi cùng anh ta
lớn lên dưới mái gia đình. Vậy mà giờ đây, tôi có cảm tưởng như tôi chưa từng
biết anh ta. Gia đình chúng tôi bao giờ cũng là một mái ấm. Em tôi tuy có trầm
lặng, nhưng đã cố gắng hòa nhập với gia đình. Chúng tôi hoàn toàn không hiểu
tại sao nó có thể gây ra một hành động bạo lực khủng khiếp đến như thế…"
Phan
No comments:
Post a Comment