Phong tục Việt Nam có câu “bánh ích đi bánh quy lại” nghĩa là có qua có lại mới toại lòng nhau. Đó là phép xử thế lịch sự trong xã hội hiện đại để mọi người đều được vui vẻ với nhau!
Một nguyên tắc tư bản: cho để nhận “Anh hay chị hãy cho tôi những gì tôi cần và anh hay chị sẽ nhận được những gì anh hay chị cần”. Đó là nguyên tắc cho để nhận (give-and-take hay donnant-donnant) của xã hội tư bản. Nghĩ rộng ra, nguyên tắc trên cũng có thể đem áp dụng vào cho cá nhân mỗi người. Người mẹ cho con bú để nó sống và dạy dỗ con khi nó lớn khôn, đó là món quà của tình mẫu tử, bên cho bên nhận… Và hạnh phúc của con cũng chính là hạnh phúc của mẹ, bên cho bên nhận (cycle du don). Trong mối tương quan thực tế giữa con người với nhau, tiền bạc là biểu tượng để mọi người có thể trao đổi hàng hoá và dịch vụ lẫn nhau. Cho tiền bạc hay của cải vật chất, cho công sức hay sự ân cần săn sóc cũng có thể với dụng ý lợi dụng để tạo cảm tình, để củng cố chức vụ địa vị hay việc làm lâu dài hoặc để tìm ân huệ sau nầy, vân vân và vân vân. Có khi cho ít mà lại nhận được nhiều. Người đời thường ví von là “thả con tép bắt con tôm”! Có người cho hay còn gọi là bố thí, có chủ tâm mong cầu được phước báo cho người thân hoặc cho chính bản thân mình để khi chết được vãng sanh về cõi Tây Phương Cực Lạc... Nhưng cho mà không mong cầu gì cả, có thể bị người ta lợi dụng chăng? Và con người rất là phức tạp, cho một món quà không mấy đáng giá đôi khi còn có thể bị hiểu lầm nầy nọ, vân vân. Có người làm ăn lươn lẹo, chôm chỉa nhiều quá, cho bớt đi để được nhẹ tội với lương tâm và cũng đểchứng tỏ mình là người hào phóng (?). Có người cho hầu để được giảm thuế cuối năm... Có người cho để lấy tiếng... Có người cho vì bị ép buộc hay sợ người ta trù ẻo làm khó dễ hoặc sợ người ta trách mình keo kiệt, vân vân.
Tuy nhiên, cũng có người cho thực sự chỉ vì lòng vị tha bác ái và thương người nghèo khó, khốn khổ... Họ không mong đợi sự đền đáp, nhưng chắc chắn là họ nhận được niềm vui trong tinh thần rất nhiều. Theo nhà nhân chủng học Marcel Mauss, chúng ta bắt buộc phải trả lễ lại mỗi khi chúng ta nhận được một món quà hay một sự giúp đỡ từ một người nào đó. Nghiên cứu về phong tục tập quán của các bộ lạc
thiểu số bán khai ở quần đảo Nam Dương và Tân Tây Lan, qua tản văn Essai sur le don (1923)- (An essay on the gift: the form and reason of exchange in archaic societies"), giáo sư Marcel Mauss cho biết tập tục Potlatch (tập tục hệ thống quà biếu) được xem là vô cùng quan trọng trong sinh hoạt hằng ngày hay trong những dịp lễ hội giữa các bộ lạc với nhau. Mỗi khi một cá nhân hay một bộ lạc nhận được quà biếu thì họ bắt buộc phải trả lễ lại bằng một món quà khác có giá trị tương đương hay cao hơn món quà mà họ đã nhận được. Món quà trả lễ có thể được biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau như: dụng cụ nhà bếp, bàn ghế, tiệc tùng ăn nhậu, nhảy múa, thậm chí có thể là phụ nữ và trẻ em, v.v. Potlatch biểu tượng của sự hài hòa trong xã hội, cũng như quyền quy và sức mạnh của bộ lạc. Người cho quyết định giá trị món quà mà họ đem biếu. Phải chăng potlatch cũng là một nguyên tắc và là một nền tảng trong xã hội ngày nay của chúng ta? Cũng như người ta chào mình, vì phép lịch sự bắt buộc mình phải chào lại họ dù không quen biết! Theo cách suy nghĩ của nhiều người Việt Nam thì của biếu là của lo, của cho là của nợ! Đó là potlatch!
Một hiện tượng mới lạ: gieo rắc dây chuyền vị tha (altruisme) tại Hoa Kỳ và Canada. Từ một hai năm nay một hiện tượng mới lạ đã xảy ra tại một số nhà hàng fast food drive thru. Một số khách hàng khi lái xe tới cửa sổ trả tiền để nhận hàng thì được cho biết là họ khỏi phải trả tiền vì người khách hảo tâm xe phía trước đã thanh toán tiền rồi và vị ân nhân nầy có nói thêm rằng hy vọng ông cũng làm y vậy cho người khác…tiếng Mỹ gọi là pay it forward Tờ New York Time cho biết chuyện đã xảy ra tại nhiều tiểu bang và liên quan đến một số nhà hàng fast food chẳng hạn như: Mc Donald’s, Starbucks, Del Taco, Taco Bell, Dunkin’s Donuts tại Maryland, Florida, California, Texas, Louisana, Pennsylvania, Oklahoma, Georgia, Alabama, North Dakota, Michigan, North Calorina, Washington…Nhưng đặc biệt nhứt là tại tiệm cà phê Tim Hortons, tại thành phố Winnipeg, Manitoba Canada năm 2012,trong một ngày nọ có tới 228 xe liên tục được xe trước trả tiền rồi,
Theo ý một nhà bán kính opticien thì phong trào “hào hiệp vị tha, bất vụ lợi” trả tiền hộ cho ngưòi lạ không ngoài mục đích muốn chứng minh là “xã hội Hoa Kỳ chưa đến nổi nào quá tệ”.(?) Tri ân vòng tay nhân ái của Canada. Nghĩ về cho và nhận. Người gõ xin mượn lời suy tư của nhà văn Phạm Tín An Ninh (định cư tại Na Uy) đã nói lên lòng biết ơn sâu xa của người thuyền nhân Việt Nam đối với thế giới tự do:“Họ là những kẻ xa lạ, không cùng màu da, màu tóc, không cùng ngôn ngữ, mà lòng thông cảm yêu thương họ đã dành cho chúng tôi lớn lao biết đến dường nào. Trong lúc những "người anh em" cùng một nhà thì lại hành hạ đuổi xô chúng tôi đến bước đường cùng để phải đành lòng bỏ nước mà đi” (ngưng trích-Cô con gái quá giang đêm mồng một Tết-Phạm Tín An Ninh)
SAU 20 NĂM - CANADA ĐÃ NHẬN LẠI- BS THÚ Y NGUYÊN THƯỢNG CHÁNH-PHỤC VỤ CỘNG ĐỒNG VN HAI NGOẠI
Tác gỉả: Rhonda Wilson, CFIA-Affaires publiques https://www.nlscantho-06.com/BS-Th%FA-Y-Nguyen-Thuong-Chanh.htm
Xin cám ơn Trời Phật. Xin cám ơn thế giới tự do Grand merci la France, pour vos bras ouverts Thanks Australia, for your open hearts Thank you Canada, for the liberty Thanks America, for your open arms We, thank the world, for its true freedom We thank the world, we thank the world
Thank you, we thank you all Giáng sinh đầu tiên trên miền đất hứa Nhà thờ Công Giáo St Mary’s Parish & Nhà thờ Tin Lành Hillcrest United Church/PEI/Canada bảo trợ gia đình tác giả năm đầu tiên khi mới vừa đặt chân đến Canada. Đây là hình ảnh kỷ niệm được ghi lại đêm Giáng Sinh đầu tiên của gia đình tác giả trên miền đất tự do. Chính các nhà bảo trợ, không cùng màu da và không cùng ngôn ngữ đã đứng ra tổ chức buổi lễ. Sau đó thì họ chở đi dự thánh lễ khuya ở nhà thờ. Đặc biệt là các ân nhân rất tế nhị không bao giờ làm áp lực, đá dộng hay dụ mình vô đạo Công giáo cả.. Người gõ theo đạo Phật nên từ trước tới giờ chưa bao giờ đi nhà thờ hay tổ chức lễ Giáng Sinh tại nhà… Trước 75, đêm Giáng Sinh thì mình chỉ biết đi vòng vòng khu nhà thờ Đức Bà Sài Gòn để xem thiên hạ đón mừng lễ Noel mà thôi. Còn nhớ năm 1980, lúc ngụ tại Prince Edward Island (PEI), mỗi sáng chúa nhật gia đình tác giả đều đi nhà thờ với nhà bảo trợ. Khi thì tại nhà thờ St Mary’s Roman Catholic Church (Công giáo), khi thì tại Hillcrest United Church (Nhà thờ Tin Lành). Thấy họ làm gì thì mình làm y vậy. Cả hai nhà thờ đều nằm tại thành phố Montague, PEI. Khi buổi lễ vừa chấm dứt là ban tổ chức chuyển cái rổ nhỏ xuyên qua các hàng ghế để xin tiền cứu trợ cho boat people mới đến. Gia đình tác giả không bao giờ quên được cái ơn đó…. Năm nay 2020 là Noel thứ 40 của gia đình tác giả trên miền đất tự do. Canada đã thật sự mở rộng vòng tay nhân ái đón nhận và giúp đỡ boat people Việt Nam cũng như các di dân khốn khổ để họ có thể làm lại cuộc đời trong tự do, bình đẳng và nhứt là được quyền sống thật sự như một con người. Cũng như tất cả các bậc cha mẹ di dân thuộc thế hệ thứ nhứt, người gõ rất rất tự hào và sung sướng là đầu cầu vững chắc cho những thế hệ con cháu nối tiếp tiến lên.
Và nay, thế hệ thứ ba cũng đang bắt đầu chập chững tiếp nối thế hệ cha ông, trong niềm lạc quan và hy vọng tràn đầy. Mong rằng chúng sẽ không bao giờ quên ơn Canada, quê hương thứ hai đã cưu mang, tận tình giúp đỡ cũng như đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cả gia đình, sống, ăn học và phát triển tài năng để trở thành những công dân hữu dụng trong một đất nước thật sự bình đẳng, tự do và dân chủ.
Bản tin của President's National Awards (2000): Dr. Thuong Chanh Nguyen Quebec Area, Operations Branch Dr. Nguyen has done a considerable amount of work with the Vietnamese community in Quebec to increase the community's awareness of food safety and consumer protection issues. Dr. Nguyen has written a number of articles directed at the Vietnamese community, which have appeared in Quebec publications and pertain to issues such as hamburger disease and other food-borne illnesses and the important of respecting federal laws to protect Canada's natural resources and agri-food industry. He has received letters of congratulation from his superiors for his role in educating this community and increasing its awareness of the role the CFIA plays in protecting consumers. Dr. Nguyen's work has enabled the CFIA to reach out and educate the Vietnamese people of Quebec, increasing their awareness of important health issues.
On dirait que le travail et la détermination sont des caractéristiques communes des membres de la famille Nguyen : l'épouse de Chanh a obtenu de nouveau son
diplôme de pharmacienne, sa fille est devenue médecin et son fils est informaticien chez IBM
Tri ân vòng tay nhân ái của Montague, PEI, CANADA
Tham khảo - Rhonda Wilson, Affaires publiques, ACIA- Chanh Nguyen Thuong se fait communicateur auprès de la communauté vietnamienne http://www.advite.com/ChanhNguyen.htm - Phạm Tín An Ninh-Cô con gái quá giang đêm mồng một Tết http://www.xaydunghouston.com/TruyenNgan/646-Nguyentinanninh-CoConGaiQuaGiangTrongDemMongMot.htm
- Kate Murphy, SundayReview-Ma’am, Your Burger Has Been Paid For http://www.nytimes.com/2013/10/20/opinion/sunday/maam-your-burger-has-been-paid-for.html?_r=0
-How a homeless man’s selfless act changed his life https://nypost.com/2017/11/22/how-a-homeless-mans-selfless-act-changed-his-life/
BƯỚC CHÂN VIETNAM Bước Chân Việt Nam - Hợp Ca Asia (ASIA 9) - YouTube
Một Ngày Việt Nam & Bước Chân Việt Nam | Hợp Ca | Nhạc sĩ: Trầm Tử Thiêng & Trúc Hồ https://www.youtube.com/watch?v=8n5fw6T04Jo
MONTREAL NOEL 2020
Nguyễn Thượng Chánh
No comments:
Post a Comment