Hàng năm, cùng
với đại lễ Giáng Sinh rồi sửa soạn đón Tết, mừng Xuân thì những lời chúc tụng,
những cánh thiệp nhiều màu xinh xinh được gửi cho nhau. Để chúc nhau khang an
thịnh vượng và hạnh phúc.
Vâng, ai cũng
mong cho nhau được “chan hòa hạnh phúc ”.
Vậy Hạnh Phúc là
gì mà mọi trân quý như vậy?!
Theo Tự Điển
Tiếng Việt Nguyễn Như Ý, Hạnh phúc, là “Cuộc
sống trong trạng thái sung sướng do đáp ứng được mọi ý nguyện”- .
Còn Việt Nam Tự Ðiển của Lê Văn Ðức định nghĩa
Hạnh phúc là “ Phước lành, điều may mắn
cho đời mình”.
Chúng tôi xin
cùng quý vị tìm hiểu thêm về ý nghĩa cùa Hạnh Phúc qua các nhận xét của người
xưa nay.
Thực ra Hạnh phúc đã được con người chiêm nghiệm,
tìm kiếm từ thuở lọt lòng, khi bé thơ lim dim hưởng hơi ấm hạnh phúc nơi ngực
mẹ hiền, nuốt những giọt sữa non tinh khiết.
Rồi lớn lên, “Hạnh
phúc là cái hướng đeo đuổi của con người”- J.B.H.Lacordaire.
Epicurus cũng nói:
“Hạnh phúc là mục đích tối hậu trong đời sống của loài người. Sự yên bình và
hợp lẽ phải là nền tảng của hạnh phúc”.
Aristote thêm:
“Hạnh phúc là ý nghĩa và mục đích của cuộc đời, là mục tiêu cũng như sự tận
cùng của hiện hữu con người”.
Có ý kiến cho
rằng hạnh phúc do tiền tài, danh vọng, địa vị và học vấn tạo ra.
De Sivry khuyên
nhủ “Nhầm lẫn giầu sang với hạnh phúc là lấy phương tiện làm chuẩn đích. Chẳng
khác chi tưởng con dao và cái nĩa làm cho mình biết ăn ngon miệng”.
Nói rằng tiền
tài không mua được hạnh phúc, nhưng Spike Miligan lại cho là nó mang cho ta một
chút thoải mái khi chẳng may lâm vào cảnh khốn cùng. Nhưng có điều chắc rằng
“Hạnh phúc nào mà chẳng phải mua với ít nhiều đau khổ”- Margaret Oliphant.
Cho nên De
Tocqueville lại quan niệm rằng “Chấp nhận sự bất hạnh có lẽ còn ít đau khổ hơn
là sự mưu cầu hạnh phúc”
Emile De
Girardin lại cho là “Có hai thứ hạnh phúc: hạnh phúc trong địa vị và hạnh phúc
tình cảm. Một thứ có thể nói là thuộc xã hội, thứ kia thì có tính cách nội
tâm”.
John Stuart Mill
đi xa hơn: “Tôi học được cách tìm thấy hạnh phúc của mình bằng sự giới hạn
những dục vọng hơn là thỏa mãn chúng”.
Và nhớ rằng “Tạo
hóa đã an bài hạnh phúc vừa đúng mức cho mọi người. Chỉ cần biết lựa chọn nó mà
thôi” Lucrece.
Vì Chân hạnh
phúc nằm ở trong ta. Chẳng nên phí thời gian, công sức đi tìm bình an, mãn
nguyện, vui thú ở ngoài đời. Cũng nên nhớ rằng không thể có hạnh phúc chỉ bằng tiếp
nhận mà ta có hạnh phúc nhiều hơn khi phân phát. Cho nên hãy vươn ra và chia
sẻ.
“Hoa hạnh phúc
mọc ngay bên cạnh chúng ta, chứ đâu cần phải đi hái ở vườn người”- Douglas
Jerrold.
Ngay cả với
người bạn đường thân ái thì Jean Pierre Florian có ý kiến:“Hạnh phúc không ở
Thiên Đường; Ở ngay bên cạnh tình nương dịu hiền”
Kinh nghiệm
của Socrates là “Hãy lấy vợ. Nếu bạn được người vợ hiền thì bạn có hạnh phúc.
Chẳng may gặp người xấu thì bạn sẽ thành một triết gia”- Và Socrates là một
triết gia.
Nên nhớ “Hạnh
phúc rất hay lây lan. Khi ta hưởng ánh sáng hạnh phúc thì người chung quanh
cũng tiếp nhận và họ trở nên vui hơn”-Jennifer Leese.
Vì “Hạnh phúc là
nước hoa. Ta không thể xức cho người khác mà lại không hưởng được vài giọt cho
chính mình”-Ralph Waldo Emerson.
Đức Phật Thích
Ca cũng giảng: “Cả trăm ngọn nến có thể đốt lên từ một ngọn nhỏ nhoi, mà ngọn
này không sớm tắt. Hạnh phúc chẳng bao giờ giảm bớt khi ta chia sẻ”.
Deni Diderot cho
là “Người sung sướng nhất là kẻ đã tạo được hạnh phúc cho nhiều người khác”. Vì
có một số người, “chỉ đạt đến mức sung sướng bằng cách trang trọng góp nhặt từng
mảnh vụn của hạnh phúc vương vãi đó đây”, như Gustave Droz nhận xét.
Đôi khi một cánh
cửa hạnh phúc khép, cánh kia mở. Nhưng ta chỉ chăm chú vào cánh cửa khép mà
thôi, cho nên ta thấy bất hạnh.Ta không thể đuổi bắt hạnh phúc vì Hạnh phúc đến
không ngờ khi ta giúp đỡ tha nhân.
Cách ngôn cổ Ấn độ có câu: “Hãy giúp thuyền
người qua sông thì thuyền của ta cũng cập bến”
Nhưng “Hạnh phúc
giống như thủy tinh. Càng rực rỡ bao nhiêu càng mỏng manh bấy nhiêu”-P. Surys.
Và Jeremy Taylor
thì cho rằng “Chẳng có sung sướng trên trần gian này mà không mang theo những tai
họa thừa trừ của nó; chẳng có hạnh phúc nào lên đến tột đỉnh mà không bổ nhào
bởi tai ương”.
Cổ thi Sử Ký
Trung Hoa có ghi: “Họa thì phúc nương theo đó, phúc thì họa nằm trong đó. Buồn
và vui cùng ở một cửa, may với rủi cùng ở một nơi”.
Thì ra “Phúc không
bao giờ đến đôi, họa thì xảy ra từng cặp” Khuất Nghi Cửu.
Nghiên cứu khoa
học cho hay những căng thẳng, sầu não làm giảm khả năng miễn dịch, con người dễ
suy nhược, bệnh hoạn.
Cho nên nhà y học kiêm triết gia Albert
Schweitzer viết “Hạnh phúc không là gì ngoài sức khỏe tốt và trí nhớ xấu”. Phải
chăng là để quên mọi khổ đau trần thế?.
George William Curtis quả quyết hơn khi nói:
“Trước tất cả mọi sự, hạnh phúc nằm ở trong sức khỏe vậy”.
Bác sĩ chuyên trị đau nhức Paul Kelly tâm sự
“Tôi may mắn là có vấn đề đau nhức nên rất thông cảm với những cơn đau của bệnh
nhân mà tôi chăm sóc”
Mahatma Gandhi
có ý kiến rằng “Hạnh phúc là khi ta nghĩ, ta nói, ta làm ăn nhịp với nhau”.
Harriet Meyerson
nói “Hạnh phúc đến từ lúc ta hưởng cái mà ta hiện có. Ta cũng cảm thấy hạnh
phúc khi nhận thức được sự khó khăn vì khó khăn giúp ta bồi bổ nghị lực”.
Một anh nọ bực
mình vì con gà nhà bên cạnh gáy suốt ngày đêm khiến anh ta không ngủ, không làm
việc được. Anh bèn sai gia nhân sang mua con gà về làm thịt. Anh mời bạn hiền
tới cùng ăn. Trong khi chờ đợi món gà hấp dẫn, anh ta khoe là cảm thấy bình an
hơn vì con gà không còn quấy rầy nữa.
Một lúc sau
người nhà mang món ăn lên và cho biết hàng xóm không chịu bán gà nên phải mua ở
chợ.
Thì ra con gà
vẫn còn sống, vẫn còn gáy mà anh ta cho là gà đã được mua và đã bị làm im tiếng
gáy.
Thành ra sự bực
bội là do từ nội tâm chứ đâu vì ngoại cảnh. Như Abraham Lincoln đã nói “Chúng
ta hạnh phúc vì tâm ta cảm thấy vậy”
Hạnh phúc đến từ
những sự việc rất nhỏ: một nụ cười của bé thơ, một cánh thư từ người bạn thiết,
tiếng chim hót líu lo trên cành cây, một tia sáng lọt qua khe cửa sổ, một chén
cơm, manh áo cho sóng thần nạn nhân...
Tín đồ Thiên
Chúa Giáo chắc là đều thuộc làm lòng nội dung “Bài Thuyết Giảng trên Đỉnh Đồi”.
Từ chương V tới
chương VII, lời giảng đã nêu ra những phương thức thực tế để ta tìm ra sự hạnh
phúc, bình an cho cả thể chất lẫn tâm hồn.
Rằng:
“Với mọi điều mà
ta muốn người làm cho ta, thì ta hãy làm cho người”.
Rằng:
“Hãy đừng xét
đoán khi không muốn bị phán xét. Vì khi xét đoán người thì người cũng xét đoán
ta. Dùng thước nào để đo người thì người cũng dùng thước đó đo ta”.
Với quy tắc này mà Abhraham Lincoln đã có sức
mạnh và niềm tin để kiến tạo Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ cũng như giải tỏa được
những cảm nghĩ đắng cay.
Không những ta
nên tránh lên án mà còn phải tha thứ. Với nhiều người, đây là một lời khuyên
khó thực hiện. Nhưng nhiều thầy thuốc, nhiều tâm lý gia đã xác nhận tha thứ là
điều cần làm để có một sức khỏe tốt.
“Các ngươi thường
nghe nói: hãy yêu láng giềng và ghét kẻ thù.
Nhưng ta khuyên các ngươi: Hãy thương yêu kẻ thù, tha thứ kẻ thóa mạ
ngươi, làm điều tốt cho kẻ ghét ngươi và hãy cầu nguyện sự lành đến với người
đã lợi dụng ngươi”.
Nhiều người có
thể nghĩ rằng Lời Giảng khó áp dụng và đòi hỏi quá đáng nơi con người. Nhưng thực
ra mỗi người mẹ, người cha đã từng giơ một bên má nhận đắng cay, rồi tha thứ
cho con cái để sửa đổi chúng, tha thứ để yêu thương và giúp đỡ chúng. Cũng
trong tinh thần thương yêu và hỗ trợ, lời giảng khích lệ ta hãy cố gắng tìm
hiểu, cố gắng tha thứ, cố gắng thương yêu mọi người.
Để giúp ta tự
chiến thắng, lời giảng cho ta một một khuyên răn rằng Thượng Đế chỉ tha thứ
điều sai trái của ta nếu ta tha thứ điều sai trái người khác làm cho ta.
Bà Minh mới dọn
đến ở khu gia cư dành cho người tuổi cao. Chỉ sau vài ngày bà đã thấy người
hàng xóm tên Lan có những nhận xét không đúng về mình. Bà Minh cố dằn lòng khỏi
gõ cửa bà Lan để phân bua đôi điều phải trái.
Mấy ngày sau, bà
gặp một người bạn của bà Lan và tự giới thiệu. Đôi bên chuyện trò và bà Minh
nhẹ nhàng nói: “Bà Lan cạnh nhà tôi thực là người tốt bụng. Tôi rất may mắn có
người hàng xóm như bà Lan”.
Rồi một sáng đẹp
trời, bà Lan tới gặp bà Minh. Mà nói: “Tôi thực tâm muốn là người hàng xóm tốt.
Có thể tôi đã không tốt như bà nghĩ ”.
Từ đó không còn
rỉ tai nói xấu và hai bà trở thành đôi bạn thân thiết. Họ đã tìm được hạnh phúc
trong nhau.
Sự tha thứ, giải
tỏa khỏi bực tức, hận thù như lời giảng cũng quan trọng cho sức khỏe. Trong
những thập niên vừa qua, y giới đã khám phá ra rằng sư lo âu, sợ hãi, giận giữ,
oán ghét là những chất độc có thể tiêu hủy thân xác và tâm hồn.
Thực ra, những
lo lắng của người bình thường đều tập trung vào vấn đề của việc làm, với người
cùng sở, với con cái; rồi nhu cầu được thương yêu, được coi như quan trọng,
được là một phần của mọi công việc.
Vậy
mà taị sao nhiều người trong chúng ta lại kéo dài cuộc đời trong sự tuyệt vọng
thầm lặng! Phải chăng là ta đã rời bỏ một số ý niệm căn bản mà Lời Giảng đã nêu
ra trong hành xử giữa người với người.
Và có hay không:
“Hạnh
phúc ở đời phải là thứ phần thưởng chế tạo ra để riêng tặng cho những người đơn
giản; hầu đền bù cho người ta những chỗ thiệt thòi khác”- Nguyễn Tuân.
Vì:
“Trời không lường trưa sớm nắng mưa,
Người
đâu có biết hôm mai họa phúc”- Nguyễn Đình Chiểu.
Thôi thì, hãy
cầu mong rằng:
“Mừng
Tân Xuân trăm nhà Hạnh Phúc,
Cả
nhơn sanh đồng nhìn nhận chung Cha,
Cả
trần sinh là một ngôi nhà,
Vòng
tay rộng, vạn dân tô điểm tốt.
Tân
Xuân này, tình thương lên cao tột,
Tận
Cung Diêu, Bạch Ngọc, Niết Bàn
Tình
Thương len vào cõi Thiên Đàng
Đấng
Christ hân hoan giáng thế ” - Cao Quỳnh Tuệ Lâm.
Bác sĩ Nguyễn
Ý-ĐỨC
Texas-Hoa Kỳ