Chiếc xe lăn bằng điện cồng kềnh to lớn hơn xe lăn khổ thông thường nằm ngay trước cửa phòng 828 làm tôi giật mình để ý.
Pages
- Trang Chủ
- About Me
- Truyện Ngắn
- Sưu Tầm
- Sưu Tầm from 2020
- Góp Nhặt Bên Đường
- Nhạc Chọn Lọc
- Sưu Tầm Sức Khỏe
- NPN's Recipes
- Kịch Vui
- Cười Ý Nhị
- PPS + YouTube Chọn Lọc
- Những Hình Ảnh Ý Nghĩa
- Thơ
- Thơ from 2020
- Bùi Phương Lưu Niệm
- Trang Anh Ngữ
- Truyện Dài : Về Phương Trời Cũ
- Truyện Dài : Ngày Tháng Buồn Hiu
Friday, May 17, 2024
Một Đời Đau Thương - Nguyễn Thị Huế Xưa
House - Home - KTS Võ Thành Lân
Học đông học tây, bằng này cấp nọ, vậy mà tôi vẫn giật mình khi đọc bài House & Home của kts Võ Thành Lân.
Té ra, căn nhà nhìn thấy được, sờ mó được, ra vào để trú ngụ được, nó chỉ là house thôi. Còn home, cũng là cái nhà đấy, nhưng nó khác xa lắm.
Home - nhà tôi, là nơi mà tình yêu và nhớ nhung của ta luôn hướng về, nơi gìn giữ bền vững cội nguồn, nơi chứa đựng vô vàn kỷ niệm.
Thế nhưng, xoay quanh
cái home ấy, mỗi thời, cách nhìn nhận về home cũng mỗi khác, mỗi thế hệ, thái
độ ứng xử với home, cũng có ít nhiều bi hài xoay quanh.
House & Home, một
tản văn thú vị và đáng đọc!
******
Có nhiều từ mà người Việt chúng ta khi nói, khi viết, thường dùng với khái niệm rất chung chung, ví dụ như từ “nhà”.
“Nhà”, hàm nghĩa rất
rộng. Theo chức năng thì có: nhà ở, nhà ăn, nhà thương, nhà hát, nhà quốc hội,
nhà vệ sinh, nhà thổ. Theo chức danh thì có: nhà văn, nhà thơ, nhà giáo, nhà
nghiên cứu, nhà phê bình. Theo hình thức thì: nhà biệt thự, nhà cao tầng, nhà
tranh, nhà ngói, nhà lá. Theo đánh giá thì: nhà nghèo, nhà giàu. Ôi chao, vô số
“nhà”, cơ man “nhà”, và, có một từ, gần như nghĩa của nó bao gồm tất cả: “nhà
tôi”.
Trong khuôn khổ tản mạn này, người viết chỉ muốn nói một chút chơi, về khái niệm gần gũi và thiết thân nhất của từ “nhà” theo tiếng Anh “house - home”.
Người Mỹ có câu rất hay để phân biệt house và home: your house is nice, but I want to go home (nhà anh thì đẹp đấy, nhưng tôi chỉ muốn về nhà mình).
Đến đây, lại sực nhớ
câu mà các lãng tử thường nghêu ngao: giang hồ ta chỉ giang hồ vặt / nghe tiếng
cơm sôi cũng nhớ nhà (Giang Hồ - Phạm Hữu Quang).
Nhưng than ôi, thời buổi bây giờ, nấu cơm bằng nồi cơm điện thì làm sao mà nghe được tiếng cơm sôi. Muốn nghe được cái âm thanh reo vui ấy, chỉ có thể là từ mép của chiếc nồi gang, đặt trên bếp cà ràng ông táo, củi cháy phừng phừng đút phía dưới.
Muốn nghe được âm thanh reo vui ấy, chỉ có thể là từ nơi mà bà mụ bắc ấm nước đỡ đẻ cho mẹ ta. Từ nơi mà nước trong ấm ấy, được lấy từ cái giếng sau hè, do ông nội ta đào để uống, để tưới hàng cau của bà nội, trồng hai bên lối vào nhà.
Rồi thì cái bộ phản ăn
cơm từng là nơi ta nằm ăn đòn, vì ham chơi trốn học, là do công của bố và chú
ta xẻ trên rừng kéo về, cả mấy cây cột, cây kèo cũng thế. Cho nên ở đó, ở nơi mà từng tấc vuông sống,
đều ngập hơi ấm bàn tay của những người thân thuộc, chắt chiu dựng xây, không
chỉ ngôi nhà, mà còn se chỉ để thắt, bện những sợi dây vô hình, nối kết con
người và lịch sử, nối kết quá khứ vào hiện tại. Bởi thế, hỏi sao mà, ta chỉ
muốn về nhà mình thôi.
******
Có một đôi, tuổi đã sồn sồn sắp lấy nhau, cần khẩn cấp một tổ uyên ương đến gặp tôi, nhờ vẽ giúp nhà. Tôi bảo, ông bà cần gì, thích gì, nói hết ra xem. Chàng từ tốn trình ra bảy, tám, ý thích, yêu cầu. Còn nàng, tất nhiên là gấp đôi.
Trước gần hai mươi cái gạch đầu dòng, tôi phân tích cho họ hiểu là chúng đá nhau loạn xạ, nên, muốn có cái này, phải bỏ qua cái kia. Chưa dứt lời, thì giữa chàng và nàng, đã xảy ra một trận võ mồm chí chóe, ỏm tỏi. Ai cũng cho ý của mình là đúng, dứt khoát phán theo kiểu hạ thủ bất quờn, để rồi tiếp theo, cả hai hầm hầm phủi đít ra về quên cả chào kiến trúc sư.
Cái hợp đồng góp gạo nấu cơm chung ấy, xem ra vẫn còn vô số điều khoản, mang màu sắc cá nhân, chưa thỏa thuận được. Nghĩa là, còn lâu, kiến trúc sư cứ việc ngồi đó mà hóng tiếp nhé.
Giới trẻ "hiện đại" bây giờ, nhìn về về cái home tương lai của mình theo tiêu chí 3C: condo - car - credit card. Nơi hẹn hò giờ đây, không phải là cây rơm còn thơm mùi lúa mới, hay bóng tre bên bờ ao, hay giậu mồng tơi xanh rờn như cha thơ sĩ nhà quê nhát cáy nào đó mô tả. Chỉ cần bấm một cái tin nhắn tới một địa chỉ năm chục một giờ, bảy chục hai giờ nhan nhản ngoài phố, cho nó nhanh. Cuộc đời chỉ là những việc cần giải quyết thế thôi, chẳng gì phải lăn tăn.
Người Pháp có câu: mỗi ngôi nhà là một ước mơ. Đúng thế, khi vào tuổi trưởng thành, ai cũng từng có một giấc mơ, mơ về một “ngôi nhà và những đứa trẻ”, nhưng đôi khi lại quên rằng, để biến những giấc mơ ấy thành hiện thực thì phải tự làm lấy là chính.
Về những đứa trẻ thì
không ai dạy, cũng làm rất hăng. Riêng ngôi nhà thì có khi lại trao giấc mơ của
mình vào tay người khác, các kiến trúc sư. Mà các kiến trúc sư, tài giỏi mấy,
cũng chỉ thiết kế ra được những cái house để ở chứ làm sao mà vẽ ra được cái
home?
Và các bạn cũng nên biết thêm, rằng có đến 80% các kiến trúc sư đều trở nên bối rối, khi phải tự thiết kế và xây dựng ngôi nhà cho chính mình (20% còn lại thì chưa đủ tiền để xây nhà). Nên, nếu có ai thắc mắc với các kiến trúc sư, vậy chứ khi xây nhà cho mình, chắc các ngài có nhiều ý tưởng hay ho mới lạ lắm, phải không? Thì phần lớn sẽ được nghe trả lời: Ối giời, ý tưởng cái mẹ gì, làm nhanh để có chỗ ở và làm việc, bả thích gì thì cứ theo đó mà làm cho nó yên chuyện.
Thời nay người ta đi
mua căn hộ tái định cư, cao cấp, đẳng cấp gì gì đó, với quan tâm hàng đầu là,
nếu có sự cố thì tôi thoát ra bằng đường nào. Nỗi lo này là thực tế, thực tế
như là, có dễ bán, có dễ cho thuê không.
Cứ thế, chưa vào đã
tính thoát ra, chưa ở đã tính bán đi. Cho thấy, đơn giản, đó chỉ là một cái
house hay apartment tạm trú qua ngày. Lên voi người ta xây lâu đài biệt phủ. Xuống chó, thì bị nhét
vào cái hốc nhỏ trong căn nhà to, mà nghiền ngẫm cái sự đời. Cái sự đời hướng người ta chúi mũi
vào chiếc Lexus mà quên mất cây Ô Liu. Và như thế, kết quả cuối cùng không mấy
khó để đoán ra.
Chiếc Lexus và cây Ô
Liu, luôn là bài toán và vấn đề khó giải. Khó, nhưng không phải là không thể.
******
Từ xa nhìn thấp thoáng thấy chiếc cổng làng, cảm tưởng dường như mình đã về đến nhà. Dường như đã về đến nhà, vì nơi đó, tôi sẽ gặp những người quen biết, thân thương; vì nơi đó, tôi có thể lang thang đêm ngày mà không e ngại bất cứ điều gì; vì nơi đó, tôi có thể trút bỏ lại sau lưng, tất cả những phiền toái lo toan, đa đoan vướng bận, sách nhiễu nhì nhằng, mệt mỏi ám ảnh. Cái nơi mà, khái niệm về quê hay về nhà là một khái niệm không thể tách rời.
Chẳng phải ngẫu nhiên mà từ ecological (sinh thái, chất lượng của môi trường) được xuất phát từ chữ Hy Lạp: oikos (ngôi nhà), cho nên, không chỉ “quê tôi, ai cũng có một dòng sông bên nhà”, mà còn là, quê tôi, nơi cho tôi một tình yêu để quay về.
Hỏi rằng người ở quê
đâu,
Thưa rằng tôi ở rất
lâu quê nhà
(Chào Nguyên Xuân -
Bùi Giáng)
Alexandre Yersin đến
Nha Trang từ cái thời, nơi đây còn là một vùng biển hoang sơ. Ông sống, làm
việc rồi một thân một mình chết ở xứ sở xa xôi này. Ông có “gửi nắm xương tàn
nơi đất khách quê người” như trong mấy câu vọng cổ ai oán hay ngân nga không nhỉ?
Không, ông đã sống và mất đi
trong cái home chung thân thiết của cả một miền quê, của cả nhân loại. Cái home
ông tự tạo dựng bằng tấm lòng nhân ái cao cả của mình. Một cái home thật sự, không nhất thiết phải có
“ngôi nhà và những đứa trẻ”, mà nó là một không gian rộng lớn, một homeland,
quê nhà thân thương và quyến luyến.
******
Đêm nhớ về Sài Gòn,
bóng mẹ hiền mờ mờ bên sông, mắt người tình một trời mênh mông (Đêm Nhớ Về Sài
Gòn - Trầm Tử Thiêng). Nhớ về, nhớ về Sài Gòn, giờ đây chính là nhớ về mẹ; giờ
đây, chính là nhớ về bạn bè, chính là nhớ ánh mắt người tình. Còn đâu một Sài
Gòn - homeland (quê nhà, nơi ta sinh ra và lớn lên)? Nếu có còn chăng, chỉ là
một quê nhà như chiếc vỏ rỗng màu mè, chứa những tàn phai, để ai kia, vội vã
trở về, rồi lại vội vã ra đi.
Nhưng vẫn phải nhớ về,
cái nỗi nhớ cứ canh cánh trong lòng, bởi lơ mơ “sẽ không lớn nổi thành người”
(bị dọa thế mà).
Ôi, giàn thiên lý đã xa mãi ngàn xa.
Tội nghiệp thằng bé!
Võ Thành Lân
Người Lính Miền Nam Anh Hùng - Nguoiviettudo
Bất cứ một quân nhân VNCH nào cũng xứng với danh hiệu anh hùng ( bất kể Việt Cộng
cố gắng bằng mọi cách để nhục mạ họ, goi họ bằng tên này tên khác.
Có quân đội nào trên thế giới khi thua trận
lại chọn lấy cái chết cho cá nhân mình , như những người lính VNCH ?, Sĩ quan
cao cấp thì còn hiểu được vì họ đã thụ
hưỡng những đặc ân của chế độ, nhưng giải thích làm sao với những người
lính hầu như ở dưới cùng của nấc thang cấp
bậc ? Binh Nhì, Trung Sĩ, Hạ Sĩ ? những người lính chịu đựng nhiều nhất trong
tập thể. Đơn giản vì họ thà " Chết Đứng Hơn Sống Quỳ" Có chăng chỉ là
những người lính thấm nhuần tinh thần Vỏ Sĩ Đạo ( Samurai) Sau khi Nhật thua trận
vào Thế Chiến Thứ Hai.
Cái chết của những người lính miền nam chỉ muốn nói lên một điều là rõ ràng họ Không
Sợ Chết Nhất Là CÁi Chết cho TỔ Quốc ( một
cách Đền Ơn Tổ Quốc). Vì không làm tròn bổn phận mà Tổ Quốc và Nhân Dân đã giao
phó cho mình . Thực ra họ đã làm tròn việc họ phải làm( và không ai có thể
trách họ điều gì , nhưng hình như mỗi người đều tự trách móc bản thân đã buông
súng khiến đất nước đồng bào phải chịu đầy ải đau thương như bây giờ.Tôi thấy
rõ một điều: nếu DVM , không ra lệnh đầu hàng, còn lâu Việt Cộng mới chiếm được
miền Nam như ngày hôm nay, Nếu họ cố gắng cầm cự cho dù họ không còn đầy dủ khí
giới như ngày xưa Cho đến khi quốc tế can thiệp theo đúng hoà đàm Paris. Sẽ có
chết chóc , nhưng muôn tự do chúng ta phải chịu hy sinh, khi không thể dùng ná
cao su đánh nhau với T54, AK 47.... Tuy nhiên, VC cũng mở mắt chúng ta một điều
là đừng quá lệ thuộc vào người khác. Chúng ta dã từng học đánh giặc theo kiểu
nhà giàu của Mỹ, và khi Mỹ buông tay, chúng ta không có nguồn nào khác. Trong
chiến tranh VN những lảnh đạo của chúng
ta phải tiên liệu việc Mỹ rút lui, vì thiệt hại quá nhiều về người và của (
Đáng lẻ người Mỹ nên nghe theo lời Tổng Thống NĐD trước khi đổ quân vào miền
Nam, nhưng sự kiêu căng của họ đã làm họ
phải rút quân một cách thảm hại ).
Các đơn vị miền Nam vẫn còn khả năng chiến
đấu. Đó là lý do VC muốn đôn DVM lên làm Tổng Thống thật nhanh để có cớ buộc
lính miền Nam buông súng càng nhanh càng tốt. VC biết rất rõ khả năng tác chiến
của lính miền Nam , cho nên chúng ra sức trả thù họ trong nhựng trai cải tạo
lao động khổ sai (chúng rất muốn nhưng không thể tàn sát họ trước thế giới (vì
VC còn cần viện trợ, nên giết họ một cách từ từ cay độc- VC biết rõ là những
người con miền Nam, Không Thể Bị Tẩy Nảo. Đừng nói gì những người lính hay viên chức chính quyền, mà cả dân miền
Nam( khôngf nghe những trường hợp dân chúng tự sát như quân nhân nhưng ho có
cách tự tử bi hùng trước con mắt thế giới (Họ chọn VƯỢT BIÊN và VỰƠT BIỂN)
Tôi ngạc nhiên khi nghe Bò Đỏ và dư luận
viên miệt thị những người lính miền Nam ĐU CÀNG . Bọn này không hiểu tại sao họ
làm điều đó. Thực ra chuyện dể hiểu đến nổi con nít cũng hiểu được TRỪ BỌN BÒ.
Trong cơn tuyệt vọng họ tìm mọi cách để thoát khỏi vùng lửa đạn ĐỂ SỐNG!!!( Mặc
dù hành động này cũng nguy hiểm không thua chạm súng với địch trên chiến trường,
nhưng dù sao cũng còn có hy vọng sống sót, tránh bi Việt Cộng bắt làm tù binh.
Límh VNCH khám phá nhiều hầm hố VC bỏ chạy để lại, và khi phát giác ra thì toàn
la cán binh bi thương, được cho viên đạn ân huệ ( Đó là lý do quân đội Cộng Sản
không có thương binh). Không thể mang theo thương binh trên đường rút chạy vì dịch
truy duổi quá gắt, mà hậu phương thì xa quá, trong trường hợp này thì cho một
viên đạn là gọn và dể nhất . VC cũng đã dùng chiêu thức này hồi Mậu Thân khi bắt
giữ dân và lính VNCH trong thành nội. Bắt rồi mà thả về thì sẽ bị lộ bí mật
quân sựmà bắn thì sẽ thiếu đạn dược trong khi chống trả nên cách tốt nhất là dập
bể đầu liệng xuống hố chôn- nhiều trường hợp nạn nhân bị chôn sống. Đó là lý do
nhiều nạn nhân khi tìm thấy , tay bị cột, và xương sọ bị bể dằng sau gáy vì bị
đập bằng vật cứng. Sau này Khờ Me Đỏ cùng giết dân Nam Vang cùng một cách. Có lẻ
nếu VC đưa được toàn bộ tù nhân bị bắt giữ lên núi bình yên , co lẻ họ cũng dem
dám này theo , nhưng đang trên dương chạy trốn sự truy đuổi của lính miền Nam
và Mỹ- Nhất là Mỹ với B52 trên đầu thì không còn cách nào khác hơn là hy sinh
toàn bộ số tù đang bắt giữ. Một trường hợp khác nữa làm phe VNCH không muốn bị
bắt làm tù binh là họ dã tìm thấy vài tử thi của lính Biệt kích Mỹ bị xử tử và
cắt bộ phận sinh dục nhét vào mồm để hạ nhục .
Người lính miền Nam biết rằng không thể để
cho VC bắt sống ( phải trãi qua những hình phạt khủng khiếp mà họ đã thấy , cho
nên có diều kiện đi thoát khỏi chiến trường thì họ làm để lo cho mạng sống , chờ đợt thư hùng một trận khác, có thể
thông cảm và hiểu được ( VC cũng biết điều
đó , nhưng có điều kiện để bêu xấu thì khuấy động lên thôi, chứ cái gì người
lính miền Nam cũng tốt và hay hết thì
không tuyên truyền, khuấy động được). Giờ đây thì nét hào hùng , tinh thần
chiến đấu của lính miền Nam thì ai _ từ Nam ra Bắc - cũng đều biết rõ. Đó là lý
do cái gì thuộc về VNCH và người lính miền Nam đều tồn tại và lưu giữ một cách
trang trọng trong tâm hồn của những người dân Việt Nam, Từ quân phục, tới những
bài hát trước đây dành cho người lính miền nam thì hầu như dân miền Bắc trân
quý và trình bày rất cuốn hút.
Đơn
giản là cái gì thuộc về CHÍNH NGHĨA thi tồn tại và cái gì không CHÍNH NGHĨA thì mai một theo thời gian.
Nguoiviettudo
Thursday, May 16, 2024
Anh Tư Ếch - Đoàn Xuân Thu
Chiều cuối năm, anh Tư
Ếch ghé tệ xá. Em yêu xào cho một dĩa bê thui đậu phộng với bún
tàu; vì uống bia, mồi không cần có nước. Mời anh Tư Ếch ra nhà xe
vừa nhậu vừa bàn luận chuyện văn chương.
Gắp miếng thịt bê,
chấm nước tương có ớt xắt, anh Tư Ếch đưa vô miệng nhai sừn sựt. Nốc
gần nửa lon bia nghe cái ót, đài phát thanh của Tư Ếch nóng máy bắt
đầu lên sóng: “Tui tên Ếch, thứ Tư, dân Mỹ Tho”.
Tui ngứa miệng chen vô:
“Mỹ Tho là thủ phủ, cửa ngõ của Miền Lục tỉnh Nam Kỳ”. Anh Tư Ếch
nạt ngang làm tui mất hứng: “Tầm bậy! Mỹ Tho là thủ phủ của tỉnh
Ðịnh Tường. Mỹ Tho (Định Tường) cùng với Gia Ðịnh và Biên Hòa hợp thành
ba tỉnh Miền Ðông”.
“Còn 3 tỉnh Miền Tây
là: Vĩnh Long, An Giang, Hà Tiên.” “Chính vì vậy mới có cái vụ Tây
chiếm ba tỉnh Miền Ðông. Ông Phan Thanh Giản lui về Miền Tây giữ thành
Vĩnh Long. Giữ không được nên ông mới uống thuốc độc quyên sinh đó”
“Ủa? Vậy mà tui thấy
trong Chợ Lớn có đường Lục Tỉnh chạy vô Bến Xe Miền Tây nên tui cứ
tưởng Lục tỉnh là 6 tỉnh Miền Tây chớ?”.
Anh Tư Ếch, giọng thầy
đời, rầy tui: “Quê mình mà địa lý anh không thông; sử ký anh không
biết lại dám vỗ ngực ta đây là người yêu nước?” Bị xài xể quá tay,
tui nín khe luôn, để thằng chả mặc sức ba hoa chích chòe.
Anh Tư Ếch giảng rằng:
“Thời Việt Nam Cộng Hòa mình gọi Nam Kỳ Lục tỉnh là Nam Phần. Thời CS
nó gọi Nam Bộ.
“Viết văn thời nào
phải dùng địa danh của thời ấy. Không được viết lung tung. Như nhà
biên khảo Sơn Nam từ thời VNCH mà gọi ổng là “Ông già Nam Bộ” là gọi
tầm bậy.”
Vì vậy kẻ nào nói Mỹ Tho
là miền tây là kẻ đó nói tầm bậy, dốt (không thuộc) lịch sử.
Nhân nhắc tới ông Sơn
Nam, tui kể vài cái giai thoại cho anh nghe chơi. Xin lỗi hồi nãy tui hơi
quá lời với anh.” Tui trả lời đẩy đưa: “Ôi chuyện nhỏ! Ðừng để bụng.
Thùng bia của tui. Dĩa bê thui của vợ tui. Cái miệng của anh. Anh muốn
ăn, muốn nhậu, muốn nói gì thì nói. Mình ở xứ tự do mà! Xin anh cứ
tự nhiên” Tui xỏ ngọt đau như vậy nhưng thằng cha Tư Ếch lù đù nầy đâu
sức hiểu, nên giả tiếp tục lải nhải: “Giai là đẹp, Giai nhân là người
đẹp. Thoại là câu chuyện, chuyện thần thoại. Giai thoại văn học là chuyện
về các nhà văn, nhà thơ, nhà biên khảo, nhà văn học có tiếng tăm.
Ðó là về người; còn
câu chuyện có thể là có thật; mà cũng có thể là phịa. Cũng có
thể là thật một phần; rồi phịa một phần. Do truyền miệng, viết lại
tất nhiên sẽ bị tam sao thất bổn.
Phần chúng ta có tập
quán quá giang, ăn theo, hưởng xái, thấy sang bắt quàng làm họ. “Ổng là bạn
vong niên của tao. Tuần rồi, tao dắt ổng đi uống bia ôm ở ngã ba Chú Ía …bla
bla…
Nên giai thoại là: vàng
thau lẫn lộn! Thiệt giả bất minh. Vì vậy: Giai thoại: Ai nói? Nói với ai? Nói ở
đâu trong hoàn cảnh nào? Nói lúc nào không quan trọng. Quan trọng là cái giai
thoại đó muốn nói cái gì?
Anh Tư Ếch bèn kể cho
tui nghe một cái giai thoại về cách dùng chữ Miền Tây của nhà biên
khảo Sơn Nam.
“Một ông đạo diễn
viết: “Ði hái bông súng nấu canh chua”. Ông Sơn Nam gạch chữ hái, thay vào chữ
nhổ. “Trời ạ, một thằng Huế như tôi làm sao biết được người ta chỉ nhổ chứ
không hái bông súng. Hái chỉ có cái bông thì lấy gì để nấu canh?”
Tui bèn xía vô, xin
‘xạo xạo’ thêm một chút. Chưa nhổ thì gọi là cây bông súng, nó còn cái
bông. Nhổ lên ăn để ăn cái cọng không có bông. Theo tui, không phải khác biệt
về tiếng địa phương như ông đạo diễn Huế nầy nói đâu. Vì ngoài Trung, ngoài
Bắc cũng có động từ nhổ chớ sao không? Bà Hồ Xuân Hương có câu thơ: “Cột nhổ
đi rồi lỗ bỏ không”. Ðơn giản là ông đạo diễn nầy dùng chữ trật lất thế
thôi.
Anh Tư Ếch quả là dân
cà chớn chống xâm lăng. Ảnh cà khịa ông đạo diễn đã rồi ảnh quay qua
cà khịa ông nhà thơ. Ông nhà thơ viết bài: ‘Phải lòng con gái Bến Tre”.
Bài thơ nầy được phổ nhạc, hát rùm từ trong nước ra tới hải ngoại.
Là dân Mỹ Tho giáp mí
với Bến Tre, anh Tư Ếch không chịu cái chữ ‘phải lòng’ của ông nhà
thơ xứ Quảng có vẻ coi thường con ghệ Bến Tre của ảnh quá?! Dân
ngoài Trung không hiểu chữ ‘phải lòng’ trong quê Tư Ếch. Nếu một mình
thì gọi là khoái em. Phần em khoái mình thì cái đó gọi là chịu
đèn.
Theo tự điển, động từ
‘phải lòng’ là phải có hai người, trai và gái khoái lẫn nhau! Bậu có
cái lòng của bậu. Qua có cái lòng của qua. Ðem hai cái lòng đó đọ vừa khớp
với nhau mới gọi là phải lòng.
Còn chỉ mới rượt theo em
Bến Tre xuống Phà Rạch Miễu, tính dê hỗn! Mà em đẹp cỡ Phi Nhung chắc có kép
lâu rồi đâu có huỡn mà phải lòng với mấy cha?
Rồi chữ ngoe nguẩy
nữa. Anh Tư Ếch cũng hổng chịu luôn.
Khi một người con gái hờn
mát chuyện gì đó mới ngoe nguẩy. Ngoe nguẩy không phải là làm điệu, làm duyên
như ông nhà thơ đã nghĩ!
Rồi từ Sài Gòn xuống Bến
Tre là đúng. Vì bà con Lục tỉnh Nam Kỳ luôn lấy đèn Sài Gòn ngọn xanh
ngọn đỏ làm điểm đứng
Mỹ Tho cách Bến Tre 11
cây số, bà con mình nói qua Bến Tre; chớ không nói xuống bao giờ. Còn nếu nói
điểm xuất phát là Sài Gòn thì không ai xuống Bến Tre hơn 100 cây số mà đi xe
thổ mộ tức xe ngựa cả!
Rồi dùng chữ Phà ở đây
cũng trật lất. Thời đó, đi xe ngựa làm gì có chiếc Phà mà là chiếc Bắc!
Thế nên làm thơ, đặt lời
cho bản nhạc về cái vùng đất mình chưa rành thì nên kiếm Hồ Biểu Chánh, Vương
Hồng Sển, Sơn Nam mà học. Xin mấy ông đừng phang ẩu nữa được không nè? Chuyện
chữ nghĩa không thể giỡn chơi cho được!
Giảng bài xong. Dĩa
mồi đã hết. Thùng bia chỉ còn vỏ lon bia. Ðêm đã khuya. Ðài phát
thanh vẫn phát. Phát thanh viên Tư Ếch vẫn đía. Thính giả vẫn ngồi
đó, mắt nhắm híp, tui đã ngủ tự thuở nào. Ðêm cuối năm, tui mơ về
quê cũ.
Đoàn Xuân Thu
Sài Gòn Ngồi Nhớ Xa Xăm - Phan Văn Thanh
Mỗi khi nhớ về Sài Gòn người ta hay nhắc
đến những cơn mưa chóng vánh, chợt đến chợt đi, hiếm khi nào có những cơn mưa
dai dẳng. Thế nhưng, trong mắt nhiều người vẫn thích cái nắng ấm Sài Gòn hơn.
Chẳng biết nhà thơ Nguyên Sa cảm nhận hoặc
yêu cái nắng Sài Gòn đến thế nào khi ông viết: “Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát
…”. Riêng tôi, dân Sài Gòn chính hiệu “con nai vàng” thì Sài Gòn giống như những
cô tiểu thư đỏng đảnh kiêu kỳ nhưng thật dễ thương.
Sài Gòn nỗi nhớ không tên
Em còn nhớ hay em đã quên
Nhớ Sài Gòn mỗi chiều gặp gỡ
Nhớ món ăn quen nhớ ly chè thơm
Nhớ bạn bè chào nhau quen tiếng
Phố em qua gạch ngói quen tên
Sài Gòn ngày xưa còn là thành phố của sự
khập khiễng. Một bên là những biệt thự kín cổng cao tường với các cô tiểu thư
cành vàng lá ngọc, một bên là khu ổ chuột, chênh vênh trên dòng kinh nước đen với
thằng Chí con Mén, thằng Sớm con Mơi … đen nhẻm, mình trần trùi trụi, suốt ngày
rong ruổi phơi nắng gió ngoài đường để nhặt từng đồng bạc lẻ.
Vậy đó, giữa những gì được coi là văn
minh, văn hóa là những tiếng chửi thề “như hát”, và bên cạnh một không gian im
vắng của “nỗi buồn cư xá” là những ồn ào, bụi bặm của một đường phố vội vã, hối
hả xuôi ngược cho cuộc mưu sinh đời thường.
Sài Gòn đáng yêu lắm! Tuy cuộc sống đơn
giản, phóng khoáng thế nhưng, người Sài Gòn lúc nào cũng luôn tất bật, vội vã
như sợ đánh mất thời gian. Người Sài Gòn không màu mè hoa lá hẹ, cũng chẳng cần
triết lý sâu xa. Sài gòn là những buổi trưa hè hiu hiu gió nhẹ, là những cụm
mây trời trôi lang thang. Sài Gòn những đêm nằm nghe mưa rơi tí tách bên hiên
nhà như từng giọt buồn thánh thót, mênh mang trong đêm dài cô quạnh.
Sài Gòn có tiếng rao đường phố của những
gánh hàng rong dưới sương đêm nghe đến nao lòng. Có rất nhiều tiếng rao đường
phố mà thoạt nghe ta chẳng hiểu ý nghĩa, nhưng cứ nghe mãi cái giai điệu ấy thì
thành quen, và cũng biết được họ bán thứ gì. Cái thói quen ăn khuya còn là nét
văn hóa của người Sài Gòn. (Sài Gòn trong tôi/ Phan Văn Thanh)
Vì thế, những gánh hàng ăn khuya cũng được
đem đến tận cửa, nóng bốc khói, từ chiếc bánh giò, bánh chưng, chè đậu trắng nước
dừa, tàu hũ, mì gõ … bây giờ Sài Gòn không còn thấy ai bán kẹo kéo, bánh bao chỉ,
sương sa hạt lựu hay mía ghim, mía hấp nữa.
Em còn nhớ hay em đã quên
Nhớ Sài Gòn mưa rồi chợt nắng
Nhớ phố xưa quen biết tên bàn chân
Nhớ ngựa thồ ngoại ô xa vắng
Nối xôn xao hàng quán đêm đêm
Sài Gòn tuổi thơ tôi
“Một ngõ vắng xôn xao
Nằm trong lòng phố lớn …”
Tôi được sinh ra và lớn lên tại Sài Gòn.
Nhà tôi ở trong một con hẻm nhỏ của trại định cư gần ngã ba ông Tạ, nhà cửa san
sát, cư dân trong hẻm hầu hết đều biết nhau và chỉ cách vài chục mét là cánh đồng
rau muống Sơn Tây. Ban đêm gió từ cánh đồng thổi lồng lộng đến độ muốn cuốn bay
mọi thứ.
Ngày ấy, hầu như mọi ngôi nhà còn lợp
mái lá. Buổi trưa hè, đặt cái lưng trần xuống nền xi măng mát lạnh, rồi cơn gió
từ đâu về cứ hiu hiu thổi ru ta vào giấc ngủ mơ ngoan. Ngoài kia, bầu trời cao
xanh ngát, từng chùm mây trắng trôi lãng đãng, phiêu bạt về một phương trời nào
đó xa xăm, cho ta cảm giác một cuộc sống thanh bình mà không hề cô đơn, lạc
lõng.
Sài Gòn trong nỗi nhớ của tôi là những
buổi chiều thả diều, đá bóng ngoài cánh đồng rau, là những trưa hè tụ tập nhau
đi bắn chim, hái trộm xoài, trộm ổi. Sài Gòn là những lần bấm chuông nhà người
ta cho tới khi nghe chửi và bị rượt chạy vắt giò lên cổ.
Sài Gòn là những lần hùn tiền đi bơi ở hồ
tắm Chi Lăng bên Phú Nhuận, là ổ bánh mì xịt tương ớt chia nhau ăn đỡ đói để đạp
xe về nhà, là chơi bắn bi mo-răng-co với những giao ước đến khó hiểu như câu thần
chú: “lang cang báng dội ăn tiền”. Đôi khi chỉ vì nói sai hay nói thiếu một chữ
là có thể lao vào đánh nhau chí chết để rồi ngày mai lại gọi nhau í ới chơi tiếp.
Sài Gòn là những chú dế “hộp quẹt” xách
râu lên quay, thổi phù phù đá “bắt xác”. Những ngày hè, ngoài trò chơi cù, chơi
khăng với dích-táng-gà, hoặc chơi chọi đáo…bọn trẻ con chúng tôi còn lang thang
khắp phố xá, tìm những vỏ bao thuốc lá về chơi, mỗi loại bao thuốc lá mang một
mệnh giá riêng, loại thuốc lá càng hiếm thì mệnh giá càng cao như thuốc lá
Camel có hình con lạc đà, thuốc Salem, Pallmall, Lucky… những loại có mệnh giá
thấp là Ruby, Capstan, Cotab …
Đó là chưa kể đến trò chơi “tạt hình”,
hay “bật tường” bằng những chú lính nhựa. Mùa nào trò chơi đấy, bọn nhóc chúng
tôi ngày đó có biết bao trò nghịch phá, bao nhiêu thứ để chơi, trò chơi của những
đứa trẻ con nhà nghèo.
Rồi thời gian lặng lẽ trôi qua dần,
chúng tôi giã từ thơ ngây, giã từ dòng sông tuổi nhỏ để bước vào thế giới của
tuổi trăng tròn với chút mơ mộng, chút bâng khuâng, ngại ngùng và một chút nhớ
nhung mong manh trước cái nhìn của người con gái. (Sài Gòn trong tôi/ Phan Văn
Thanh)
Thuở ấy, Sài Gòn là những ngu ngơ nắng lụa,
là những lần hái hoa phượng ép vào vở thành cánh bướm tặng nhau, Sài Gòn là những
ngày không sách vở cầm tay, có tâm sự đi nói cùng cây cỏ. Sài Gòn là buổi chiều
tan học theo bước chân nhau về … Sài Gòn là:
Áo nàng vàng tôi về yêu hoa cúc
Áo nàng xanh tôi mến lá sân trường
Sợ thư tình không đủ nghĩa yêu thương
Tôi pha mực cho vừa màu nhớ thương
Sài Gòn hiền lành và đáng yêu hơn thế
nhiều. Người Sài Gòn luôn ngắn gọn nhưng dễ hiểu! Khi Yêu là hết mình. Sài Gòn
có góc sáng, góc tối. Có những giọt nước mắt len lén rơi lặng lẽ mà chỉ người
Sài Gòn mới cảm nhận được. Sài Gòn đêm về, trong những nhà hàng, tiệm ăn sang
trọng rực rỡ ánh đèn màu, nơi khách sạn xa hoa lộng lẫy với những người xài tiền
không cần đếm.
Thế nhưng, bên cạnh đó vẫn có một cuộc sống
khác, những mảnh đời của người lao động nơi xóm nhỏ khó nghèo, quanh năm vất vả
cuộc mưu sinh, vật vã chuyện cơm áo để tồn tại.
Sài Gòn, cái xứ sở rất lạ, lạ như cái nắng
cái gió phương Nam vậy. Phóng khoáng, hào sảng nhưng chân tình và sẵn sàng chia
sẻ.
Người Sài Gòn có thể nghèo tiền nghèo bạc
nhưng không nghèo tình nghĩa. Không chỉ người giàu có, mà cả những người nghèo
lo chạy ăn từng bữa cũng chắt chiu chia sớt, một em bé bán vé số, ông ba gác,
bác xich lô, anh xe ôm cũng vui vẻ “nhường cơm xẻ áo” cho những người đói hơn
mình. (Sài Gòn trong tôi/ Phan Văn Thanh)
Cả những chị gánh hàng rong cũng chia bớt
chút tiền lời còm cõi trong ngày cho đồng bào các vùng thiên tai bão lũ. Làm
sao có thể đong đếm hết được nghĩa tình của người Sài Gòn.
Sài Gòn ngoài cuộc sống hối hả, bụi bặm,
ồn ào đến chóng mặt thì vẫn còn đó một không gian êm đềm và thơ mộng với cỏ
cây, hoa lá, vẫn có những khoảnh khắc lãng mạn cùng âm nhạc với giai điệu ngọt
ngào như đang thì thầm những buồn vui, trăn trở …
Sài Gòn không bao giờ thiếu bóng dáng của
những quán ăn, quán cà phê vì đó chính là cái hồn của người Sài Gòn, là hương sắc,
sự quyến rũ ngọt ngào, là nỗi nhớ tuyệt vời nhất cho những ai đã một lần đến với
Sài Gòn.
Sài Gòn có con đường Duy Tân, cây dài
bóng mát cho những đôi tình nhân đi bên nhau thả hồn mơ mộng để chợt nghe bâng
khuâng. Sài Gòn chợt mưa chợt nắng chẳng vì đâu cho người yêu thương nhớ nhau
vơi đầy.
Con đường Tú Xương với những hàng cây
cao vút, lặng thinh đã từng một thời in dấu chân người tình, những chiếc lá me
vàng vào mùa thay lá bay bay trong gió chiều, thoảng rơi trên làn tóc những thiếu
nữ áo dài trắng sau tiếng trống tan trường như còn chất chứa biết bao kỷ niệm
êm đềm, ngây thơ của tuổi học trò với tháng ngày xa xưa ấy. Sài Gòn bây giờ tìm
đâu thấy con đường tình ta đi … còn đâu nữa chút nắng hanh vàng nơi cuối phố ngả
nghiêng … đợi.
Sài Gòn ơi! Thôi hết rồi những ngày hát
nhớ nhau
Như trường xưa mất tuổi thiên thần
Hy vọng xa hay mộng ước gần
Đã ngậm sầu ngang môi lắng im …
Thời còn học lớp đệ thất đệ lục, những
ngày nghỉ của 3 tháng hè, các bạn tôi lại vác sào bong bóng có in cái thương hiệu
Thanh Dung, hoặc ôm xấp báo Xây Dựng của cha cố Nguyễn Quang Lãm rong ruổi khắp
đường phố, bệnh viện nhi đồng … để kiếm tiền phụ giúp gia đình, và để dành đóng
học phí cho năm học tới. (Sài Gòn trong tôi/ Phan Văn Thanh)
Còn lại ít tiền lẻ dành dụm cả tuần.
chúng tôi tụ tập nhau đi bơi, cứ 3 đứa một chiếc xe đạp chở nhau từ ông Tạ qua
bên hồ bơi Chi Lăng tít bên Phú Nhuận. Hôm nào rủng rỉnh thì bơi hai xuất (1 xuất
là 1 giờ) sau khi vùng vẫy chán chê, cả bọn ra về với cái bụng lép kẹp, con mắt
đỏ hoe vì nước sát trùng hồ bơi, giờ đứa nào cũng thấy đói cồn cào, rã rượi.
Gom tiền lại, vào hàng của bà bán bánh
mì ngay trước cổng hồ bơi, mua mấy ổ bánh mì không (không có nhân) nhờ bà xẻ
cho một đường rồi cứ thế xịt nước tương với tương ớt đỏ lòm, chia nhau mỗi đứa
một mẩu, vừa đi vừa ăn, lúc đó sao thấy ngon chi lạ.
Bánh mì không chỉ dành riêng cho người
nghèo, mà còn là món ăn khoái khẩu với người giàu. Tiệm bánh mì Như Lan trên đường
Hàm Nghi rất nổi tiếng ở Sài Gòn dù giá cả cũng không “mềm” chút nào nếu không
muốn nói là quá xa sỉ so với thu nhập của người lao động.
Tiệm bánh mì Như Lan có xuất thân từ một
xe bán bánh mì nơi lề đường, vỉa hè, thế nhưng, bây giờ nó đã trở thành một
thương hiệu lớn và lừng lẫy với đủ món ăn chơi như đùi gà chiên, bánh bao, xôi
lá sen, xôi khúc, xúc xích, giò chả … Nhưng ai cũng gọi cái tiệm to đùng ấy là
Bánh Mì Như Lan, theo kiểu “ra bánh mì Như Lan mua cái bánh bao”. (Sài Gòn
trong tôi/ Phan Văn Thanh)
Tất cả mọi con đường Sài Gòn từ hang
cùng ngõ hẻm cho đến quán hàng sang trọng đều có xe bán bánh mì kẹp thịt chỉ với
giá năm, bảy ngàn đồng. Bánh mì với đặc tính xốp, thẩm thấu nước nên ngon khi kẹp
thịt, pa tê hay thậm chí kẹp miếng trứng ốpla ở giữa, vài lát dưa leo, mấy cọng
đồ chua, thêm chút ớt, chút hành ngò, muối tiêu hay xì dầu … là đã có một bữa
ăn “bụi” vẫn ngon đến mê mẩn khi ngồi nhẩn nha gặm trong một quán cà phê vỉa hè,
ăn xong thấy khô cổ, nhấp một miếng cà phê đá còn gì thú vị hơn nữa.
Sài Gòn theo dòng chảy thời gian đã trở
thành rong rêu, hoang phế. Thế nhưng, Sài Gòn vẫn sống mãi trong tôi, trong nỗi
nhớ bạn bè với bao hoài niệm như còn mới nguyên những mơ ước thuở nào. Nhiều đứa
giờ đã ngủ yên nơi miền quá khứ, một số khác tha phương nơi xứ người để cứ mãi
thắc thỏm mỗi khi nhớ nhau … Sài Gòn giờ chỉ là chiếc bóng bên dòng sông dĩ
vãng, để người Sài Gòn mãi khắc khoải ngàn năm thương nhớ.
Em còn nhớ hay em đã quên
Quê nhà đó bao năm có em
Có bóng dừa
Có câu hò
Có con đò chở mưa nắng đi
Con gái Sài Gòn có khuôn mặt thanh
thoát, đôi mắt hơi tinh ranh, cái miệng lém lỉnh, khác xa với cô gái Hà Nội sắc
sảo mặn mà, và các cô gái Huế với nét trầm buồn…con gái Sài Gòn nước da cũng rất
khác, không trắng bóc như con gái Hà Nội, không hồng hào, má đỏ hây hây như con
gái Đà Lạt, cũng không mặn mà như em gái miền Tây.
Tính tình các cô gái Sài Gòn giống như
cơn mưa rào, đỏng đảnh kiêu kỳ nhưng lại mau quên, giận hờn đấy rồi lại quên đấy
(vội vàng nhưng chóng quên, rộn ràng nhưng biến nhanh) không giống các cô gái
Hà Nội, âm ỉ và dai dẳng.
Con gái Sài Gòn luôn mang một nét đặc
trưng rất riêng biệt, là một biểu tượng của miền Nam. Họ không khác nhiều so với
những cô gái vùng lân cận, có chăng là lịch lãm hơn và đương nhiên cái nhìn
cũng thoáng hơn.
Ngày nay, dân nhập cư vào Sài Gòn quá
nhiều, vì thế, sự pha trộn của nông thôn vào Sài Gòn cũng ít nhiều làm phôi
phai cái tính cách của con gái Sài Gòn. Nhưng tinh ý một chút bạn vẫn có thể nhận
ra và phân biệt được con gái Sài Gòn với những cô gái nhập cư.
Không như con gái bắc bán buôn tần tảo,
khéo ăn khéo nói. Cũng không kín đáo và e ấp như con gái Huế. Con gái Sài Gòn dạn
dĩ, tự nhiên trong tính cách, chân thành, cởi mở trong giao tiếp. Có lẽ điều đó
đã tạo cho người đối diện một cảm giác dễ chịu, thoải mái nhẹ nhàng khi tiếp
xúc.
Bởi chính sự mộc mạc trong lối sống và
đơn giản trong cách cư xử của họ là cái cớ làm cho người khác dễ gần, còn giọng
nói của người Sài Gòn thì không thể lẫn vào đâu được, cũng trong sáng như chính
tâm hồn của họ vậy. (Sài Gòn trong tôi/ Phan Văn Thanh)
Hôm nay, giữa lòng Sài Gòn, với những
dòng xe cộ mịt mờ khói bụi, con gái Sài Gòn vẫn đẹp lạ lùng một dáng vẻ thời
trang với nhiều kiểu trang sức, áo quần mà chẳng nơi nào có thể sánh kịp. Áo quần
xe xua là vậy, thế nhưng, không hiểu vì sao tôi vẫn cứ thích dược ngắm những cô
gái Sài Gòn thướt tha, dịu dàng trong chiếc áo dài trắng học trò lúc tan trường.
Cứ nhìn những tà áo trắng bay bay trong
gió chiều như những cánh bướm, hỏi ai không thấy lòng bồi hồi, xao xuyến. Cô
gái Việt đẹp lung linh đến ngút ngàn chỉ khi mặc áo dài, con gái Sài Gòn cũng vậy
thôi …
Chuyện con gái Sài Gòn có đỏng đảnh,
kiêu kỳ hay không thì chưa biết, nhưng nếu có điệu đà, õng ẹo một chút thì mới
đúng thiệt là con gái Sài Gòn. Đó còn là cái duyên ngầm của người con gái đất
Gia Định xưa, mà nếu ai hiểu được sẽ thấy sao mà thương mà nhớ đến vậy.
Sài Gòn ơi! Đâu những ngày mưa mùa khoác
áo đi
Tay cầm tay nói nhỏ câu gì
Những quầy hoa quán nhạc đêm về
Ta hỏi thầm em có nhớ không!
Sài Gòn với tất cả những cái phức tạp của
một thành phố lớn nhất Việt Nam, có thể nói ở nơi đây có tất cả mọi thứ nhu cầu
cần thiết, bạn thích điều gì cũng có … và không ở đâu dễ kiếm vợ hơn ở Sài Gòn,
thích thì chiều, yêu thì gả, nhưng cũng không ở đâu nuôi vợ khó như ở Sài Gòn,
vì mảnh đất này cái gì cũng phải trả tiền.
Long An – Bình Dương và Cần Thơ hay
thành phố biển Vũng Tàu cũng là nơi sản sinh ra nhiều người đẹp nổi tiếng của
miền Nam, họ là những bông hoa đáng yêu và bạn dễ dàng “say nắng” khi gặp họ,
thế nhưng, muốn gần gũi và kết thân với họ, điều quan trọng nhất là: Bạn phải
mê hát cải lương! Nếu không muốn nghe câu: Ý mèng ơi! Hổng dám đâu!
PHAN VĂN THANH