Nhà Có Mùi - Huy Lâm

Khoảng đầu tháng 3 năm 2020, khi những trường hợp nhiễm Covid đầu tiên được phát giác tại vùng duyên hải phía tây của nước Mỹ cũng như tại tiểu bang New York thì người ta bắt đầu đổ xô đi mua thuốc tẩy rửa để dự trữ sẵn trong nhà. Cho đến khoảng giữa tháng 3, trên các kệ hàng tại tất cả các cửa hàng khắp nước Mỹ đều trống trơn, người ta không còn tìm thấy bất cứ một loại thuốc tẩy rửa nào còn sót lại, tất cả đều đã bị mua sạch. Tình trạng thiếu thuốc tẩy rửa kéo dài trong nhiều tháng trời cho mãi tới khi các công ty sản xuất phải làm việc liên tục để bắt kịp với nhu cầu của người tiêu thụ.

Nay sau gần hai năm, một hiện tượng khác đang xảy ra đó là người Mỹ đổ xô đi mua các loại thuốc xịt, nến và các chất tẩy rửa có mùi thơm – lý do là vì nhiều người đang phải đối diện với một vấn đề khác cũng trầm trọng không kém: nhà có mùi. Và thủ phạm không ai khác chính là đại dịch Covid-19.

Trước đại dịch, căn nhà có thể nói là nơi họp mặt của các thành viên trong gia đình. Nhưng trong thời gian đại dịch, căn nhà bỗng trở thành trung tâm của tất cả mọi sinh hoạt trong cuộc sống: ăn, ngủ, làm việc, tập thể dục, v.v…

Trong những năm bình thường trước đây người Mỹ đã chi tiêu khá nhiều cho các loại thuốc thơm. Kết quả một cuộc khảo sát cho biết, cứ 10 gia đình người Mỹ thì có tới tám vẫn thường mua những sản phẩm làm thơm không khí, như thuốc xịt, hũ sành hoặc gói đựng thảo mộc có mùi thơm đã được sấy khô và nến.

Nói cho cùng, ai lại không thích căn nhà mình ở sạch sẽ thơm tho. Có lẽ đó là lý do đã giúp cho ngành kỹ kỹ tạo mùi thơm trị giá $3.8 tỷ tiếp tục tăng trưởng, và đặc biệt trong thời gian đại dịch nó còn phát triển mạnh hơn bao giờ hết.

Khi người ta ở nhà nhiều hơn có nghĩa là người ta thải rác nhiều hơn, đặc biệt là thức ăn dư thừa chỉ hai ba ngày là bốc mùi. Rồi kia là phòng khách nay biến thành nơi tập thể dục, mồ hôi đổ ra, rơi rớt trên thảm, bám vào các dụng cụ tập thể dục góp phần khiến cho không gian của căn nhà không còn trong lành nữa. Làm việc ở nhà và ít có cơ hội đi ra ngoài gặp đồng nghiệp và bạn bè nên nhiều người cũng trở nên lười tắm hơn. Thậm chí ngay cả những người ở nhà suốt ngày không làm gì nhưng vô tình mặc quần áo may bằng loại vải tổng hợp, là loại vải giữ mùi hôi nhiều hơn so với loại vải bông sợi và những vải sợi tự nhiên khác.

Đó là chưa kể trong thời gian đầu đại dịch, nhiều người ở trong nhà lâu buồn quá bèn tìm thú cưng đem về nuôi. Thú cưng đáng yêu thật nhưng cũng tiết ra đủ thứ mùi hôi, nhất là vài tuần không được tắm rửa thì cái mũi sẽ báo cho biết ngay thôi.

Kết quả một cuộc nghiên cứu của công ty International Flavors & Fragrances Inc. cho biết có 67% người tiêu dùng ở Mỹ ngửi thấy nhà của họ nặng mùi hơn trong thời gian đại dịch. Trong số đó, có 61% nói rằng họ cần phải sử dụng đến thuốc thơm để khử cho căn nhà bớt mùi hôi đi.

Công ty Procter & Gamble, nhà sản xuất thuốc khử mùi hôi hiệu Febreze và xà phòng giặt Tide, cho biết, theo kết quả một cuộc nghiên cứu gần đây dựa trên khảo sát và phỏng vấn người tiêu dùng, có tới 74% người Mỹ quan tâm đến việc ngôi nhà của họ có mùi như thế nào. Công ty cũng cho biết thêm, thậm chí sau khi các biện pháp hạn chế liên quan đến đại dịch đã được nới lỏng, người ta vẫn ở nhà nhiều hơn trong năm 2021 so với năm 2020.

Theo số liệu của công ty nghiên cứu thị trường Information Resources, Inc., số bán thuốc xịt thơm tăng 10% trong năm 2021 so với năm 2019, trong khi số nến thơm bán ra tăng lên gần 30% trong cùng thời gian trên.

Nhà có mùi thì bắt buộc phải tìm mọi cách để khử mùi hôi cho thật nhanh chứ không nó ám vào nhà thì hết thuốc chữa. Như câu chuyện của cô Brenda Fleming sống tại tiểu bang Oregon cho biết trong thời gian đại dịch cô đã thử nấu ăn ở nhà và công việc này đã để lại trong căn nhà của cô đủ mọi thứ mùi rất khó ngửi khiến cô đã phải cấp tốc săn lùng tất cả những loại thuốc thơm nào mà cô biết được, và cuối cùng cô đã tìm được mùi cô thích và đã mua một lố dầu thơm hiệu Air Wick để cắm ở khắp quanh nhà. Cô Fleming nói rằng một phần cũng vì cô là người không nấu ăn khéo, các món cô nấu thường không ngon mà có khi còn bị cháy khét vì để quá lửa. Nay thì cô chấp nhận điều thực tế đó và ít vào bếp hơn vì đối với cô, mùi thơm của căn nhà quan trọng hơn hết. Chẳng lẽ cứ sau mỗi lần nấu ăn thì lại phải lo khử mùi hôi bằng dầu thơm thì mất công quá, mà công việc nấu ăn của cô vẫn không thấy có dấu hiệu khả quan hơn.

Bên cạnh đó có một số người trong lúc cao điểm của đại dịch đã phải cấm cung ở nhà trong một thời gian dài và bất chợt nhận ra căn nhà mình có mùi gì là lạ không biết từ đâu ra. Thế là lại vội vã chạy ra tiệm lùng mua các sản phẩm tẩy rửa mang về lau khắp nhà, sau đó còn xịt thêm thuốc thơm hoặc đốt nến thơm để cho căn nhà có lại mùi hương dễ chịu. Có người lại còn ăn chắc hơn bằng cách sơn lại toàn bộ bên trong căn nhà và thay tất cả thảm trải nền.

Theo lời người đại diện của công ty Procter & Gamble, nguyên nhân gây ra mùi hôi trong nhà có thể giải thích theo lối khoa học. Chẳng hạn, khi nấu ăn, những món được xào nấu đó thải ra hàng triệu, nếu không muốn nói là hàng tỷ phân tử có mùi, và những phân tử này sau đó bám vào bàn ghế, màn cửa và khăn trải bàn. Mỗi khi độ ẩm trong nhà cao hoặc bàn ghế, màn cửa, khăn trải bị dao động thì những phân tử đang nằm yên bỗng được đẩy lên và bay lơ lửng trong không khí khiến cho căn nhà có mùi hôi.

Mà chỉ cần một chút mùi trong nhà thôi là cái mũi rất thính đã nhận ra ngay. Theo Viện Sức khoẻ Quốc gia (NIH), khứu giác là giác quan bén nhạy nhất và con người có thể phân biệt được hơn 1 tỷ mùi khác nhau. Để có được khái niệm về sự bén nhạy của nó, so với thị giác, con người có thể phân biệt được vài triệu màu khác nhau, và với thính giác, là khoảng gần nửa triệu âm thanh khác nhau.

Tuy nhiên, mặc dù cái mũi của chúng ta rất thính nhưng lại cũng rất dễ làm quen với mùi. Nếu một căn nhà có mùi mà không tẩy rửa ngay thì chỉ sau một thời gian ngắn mũi sẽ quen với mùi hôi đó và không còn nhận ra sự khác biệt. Nhưng nếu chẳng may một ngày nào đó có khách quen đến thăm và ngửi thấy cái mùi không có gì là thơm tho này thì quê mặt chủ nhà biết chừng nào. Thế nên, ngay sau khi cái mũi báo hiệu có mùi khó chịu thì phải giải quyết ngay.

Và để có thể giúp cho cái mũi bớt khó chịu thì chỉ còn cách là lấy mùi thơm át đi mùi hôi. Nhưng nếu như sử dụng nhiều thuốc thơm quá thì có an toàn cho sức khoẻ hay không? Đây là câu hỏi cũng được nhiều người quan tâm lâu nay.

Để trả lời câu hỏi trên, đầu năm ngoái, một nhóm nhà nghiên cứu của công ty Procter & Gamble đã cho tổ chức một buổi họp báo để trình bày cho thấy họ đã áp dụng khoa học kỹ thuật ra sao trong việc nghiên cứu và chế tạo ra các sản phẩm thuốc thơm để vừa đạt được hiệu quả lại vừa an toàn.

Chẳng hạn như thuốc xịt thơm Febreze được các nhà chế tạo cho pha trộn mùi thơm với hóa chất có chức năng đánh bẫy hoặc phá vỡ các hợp chất tạo ra mùi hôi. Để có thể phát minh ra kỹ thuật để hoá giải mùi hôi, các nhà khoa học đã phải bỏ nhiều thời gian nghiên cứu thói quen và hoạt động của người tiêu thụ cũng như nguyên do gây ra mùi hôi trong nhà.

Thử thách lớn nhất đối với các nhà khoa học là làm thế nào để trong thuốc thơm chỉ sử dụng một lượng nhỏ thành phần hợp chất nhưng có khả năng làm được nhiều việc. Các hợp chất trên phải bốc hơi ở nhiệt độ trong phòng, tung hóa chất phản ứng ra chống lại các phân tử có mùi và sau đó để lại mùi hương thế vào chỗ mùi hôi kia. Một số hoá chất, đặc biệt là hoá chất aldehydes, có thể làm được cả hai công việc là vừa để lại mùi hương và vừa phản ứng với phân tử có mùi.

Cho đến nay đại dịch đã kéo dài gần hai năm và nhiều người vẫn còn tiếp tục làm việc ở nhà. Điều này có nghĩa là các loại thuốc thơm tẩy mùi cũng được bán nhiều hơn. Một ví dụ điển hình là thuốc thơm hiệu Febreze lúc đầu được tung ra thị trường chỉ là loại thuốc làm thơm quần áo. Nay ngoài thuốc làm thơm quần áo, Febreze còn phát triển thêm ra những sản phẩm khác như thuốc xịt thơm không khí, dầu thơm và sáp thơm để đáp ứng cho nhu cầu của người tiêu thụ. Bên cạnh đó là một danh sách với nhiều loại mùi thơm khác nhau mà khách hàng tha hồ lựa chọn.

Với nhiều loại thuốc thơm tẩy mùi hôi mà người tiêu thụ có thể tìm mua dễ dàng tại bất cứ cửa hàng nào có thể nói đã mang lại cho nhiều người cái cảm giác rằng nay họ có thể kiểm soát được không gian căn nhà của họ, và nhà có mùi có lẽ không còn là điều khiến người ta phải lo sợ nhiều như trước nữa.

Huy Lâm