|
Cặp mắt hiền lành của bác Sáu Kỷ bỗng hóa tinh quái
khi cố nhíu lại soi tìm vào trong quá khứ, rồi với một vẻ ngượng ngùng nào đó
bác bắt đầu kể: -
Tôi lái xe đò gần bốn mươi năm, đi nhiều tuyến đường, gặp đủ loại người,
chứng kiến bao nhiêu vụ việc nói ra không xiết. Nhưng có một không chắc mấy
ai đã gặp ở trong đời mình, và cũng không thể nào ngờ tới được. Hồi đó dưới thời Pháp thuộc, đi qua hai nước
Miên-Lào có vẻ dễ dàng vì thuộc trong khối Đông Dương do nó thống trị. Tôi
lái chiếc Đờ-la-hay, loại xe ấy đã xưa rồi giờ không còn ai nhắc tới,
chở khách đi từ Nam Vang về ngả Châu Đốc để lên Sài Gòn. Chuyến đi hôm đó là
chuyến khởi hành đầu năm, ngày mồng bốn Tết. Không nhớ năm Chó hay là năm Heo
gì đó... Giữa Tuất với Hợi, tôi cứ lộn hoài. Mà suy theo cái chuyện này, thì
chó hay heo cũng đều hợp cả. Xe
tôi "đề ba" rất sớm, hành khách trên ba mươi người. Còn là ngày Tết
- hồi đó mình ăn Tết suốt tháng giêng - nên ai ăn mặt cũng bảnh bao lắm. Phần
tôi ngoài cái quần đen bằng lãnh Mỹ-A, áo bà ba lụa Tân Châu trắng, còn khoác
một cái áo "vét" nỉ xanh nước biển, đội mũ "Phờ-lê-sê"
màu xám lợt, mang đôi bốt-tin đen bóng, phì phèo xì gà. Ngày thường
thì tôi mang guốc lái xe cho đỡ nóng chân. Đa số là các thương gia ở Nam
Vang, rảnh rỗi ngày xuân trở về thăm quê, một ông nghe nói là công chức bự,
mập mạp, ôm cái cặp da phồng cứng, và một ông đeo kiếng trắng gọng vàng , côm-lê
chững chạc , hút cái ống vố to kềnh, có vẻ là đại trí thức.
Khoảng mười hai người đàn ông và trên hai mươi người đàn bà sang trọng với ba
đứa nhỏ ở tuổi bồng ẵm, nói cười vui vẻ, giống hệt như xe đám cưới đầu xuân. Còn
cách biên giới khoảng năm cây số thì trời rạng sáng. Tôi vừa cho xe chạy vào
một vùng rậm rạp, hai bên là rừng, thì thấy mấy người lố nhố giữa đường. Tôi
liền bóp còi, cái còi hồi đó giống như quả bóng cao su, to hơn một trái cam
sành cỡ lớn trong có lưỡi gà, gắn gầm tay lái, bóp đầy cả tay nghe kêu từng
tiếng khá to ồm ộp như tiếng của ễnh ương mẹ gặp trời mưa lớn. Nghe
còi đám người không muốn dãn ra nên tôi phải lo rà thắng cho xe chậm lại. Đến
gần nhìn thấy bọn họ tôi bỗng đâm hoảng, muốn vọt lẹ luôn nhưng lại không
dám, đành phải thắng gấp. Chết mẹ mình rồi, gặp phải bọn cướp! Gần đây nghe
nói có bọn cướp cùng băng với Đơn Hùng Tin từng ngang dọc vùng biển Hồ tách
xuống ở mạn biên giới dựa chỗ lằn ranh hai nước để chạy qua chạy lại cho dễ
ẩn náu. Người ta nói rằng tên đầu nậu này trước kia là một công tử nhà giàu,
học hành đàng hoàng, nhưng sau ăn chơi luông tuồng, cờ bạc, hút sách, đĩ bợm,
nên bị gia đình từ bỏ rồi đi ăn cướp. Trên con đường đời mà không vững vàng
tay lái, không biết rà thắng kịp thời thì lao xuống hố, đó là cái chắc. |
|
Một
tiếng quát to: -
Tất cả xuống xe mau lên! Không thì tao bắn bể sọ! Mọi
người thất sắc, riu ríu bước xuống. Tên đầu nậu với bộ ria mép, đầu tóc bờm
xờm xõa xuống bờ vai, vận đồ màu sẫm, tay cầm súng ngắn đứng trước đầu xe ra
lệnh cho đám thủ hạ chừng năm sáu đứa. Bọn này có thằng cầm dao, có
thằng cầm súng - chắc là súng giả - nhưng ở trong tay của kẻ quyền lực thì
thật với giả nhiều khi là một. Trong
lúc vài tên lên xe hối hả gom các hành lý vào những bao bố thì bọn ở dưới sục
sạo trong túi quần áo từng người, móc hết bạc tiền. Tên đầu nậu nói, gằn
giọng: -
Tết này bọn tao thì đói thắt ruột còn bọn tụi bay thì no nứt niềng lại còn
rong chơi sướng thấy mồ tổ. Đừng có kêu ca gì nghen. Lo về làm ăn, bốc hốt
kiếm bạc, nay mai có dịp gặp lại tao sẽ mượn thêm để xài. Rồi
gã quát hỏi đồng bọn: -
Xong chưa ? -
Thưa đại ca, xong ! Tên
trả lời có lẽ thuộc về cấp phó, mặt mũi dữ dằn, cũng cầm súng ngắn. Y toan
quay đi bỗng nhìn cái ông có vẻ là đại trí thức, gật gù: - Thằng này có bộ côm-lê ngon ta, tao mặc chắc vừa.
Cởi lẹ lên mày! Ông này bổng nổi giận lên: - Các người đã lột sạch tiền còn muốn gì nữa? Tên cướp đáp lại, lạnh lùng: - Tao muốn bộ đồ, hoặc cái mạng mày. Rồi y chĩa súng lăm lăm tiến tới, lặng lẽ giật cái
áo vét và ra dấu cho ông này cởi quần. Dĩ nhiên ông này ngoan ngoãn làm
theo vì sợ khẩu súng, cho dù đó là súng giả. Ông công chức bự đứng bên bỗng
dưng cất giọng run rẩy thúc giục người bạn đồng hành: - Lẹ lẹ lên anh, kẻo mấy ổng giận. Ông kia vừa cởi quần xong (thôi, thế là tốt đẹp)
nghe nói, lại nổi sùng lên: - Cái gì mà anh bảo lẹ? Chẳng lẽ còn muốn lột truồng
tôi sao? Cơn giận của ông có vẻ chính đáng nhưng không hợp
thời. Bởi nghe nói thế, tên đầu nậu trợn mắt lên quát to: - Lại còn thách thức nữa à? Thì lột truồng đi! Lột
truồng tất cả cho bọn mày biết. Đứa nào chậm trễ thì ăn kẹo đồng! Gã vung cây súng, tiến tới. Cả bọn thủ hạ hùng hổ
xông vào bắt từng người một cởi hết áo quần. Phụ nữ sụp xuống van xin nhưng
chúng không tha. Ông công chức bự và mấy thương gia cũng quỳ xuống lạy nhưng
thật vô ích, vì những kẻ xấu không đủ khả năng rút lại ý kiến của mình. Giữa
cảnh bàng hoàng như thế, bỗng có tiếng trẻ khóc thét. Tên đầu nậu lại ra lệnh:
- Tha cho lũ trẻ, khỏi lột đồ chúng! Rồi
gã quay đi, nhìn về phía bên kia rừng như vọng về một hình ảnh trong quá khứ.
Một phút, gã ra lệnh tiếp: - Mụ nào có con, cho giữ lại cái quần lót! Hồi đó thiên hạ chưa biết xài món xì-líp. Xì-líp được
kể vào loại trang bị hiện đại. Một tên thủ hạ tiến lại gần gã: - Thưa đại ca... Một mụ không có quần lót... Vẫn không quay lại, gã nói một cách giận dữ khác
thường: - Thì hãy cho nó cái quần! Mới
biết, không mặc đồ lót có lúc cũng thuận lợi thực. Tôi mong cho sớm kết thúc
cái màn thoát y bất đắc dĩ này để quay về lại Nam Vang, bỗng nghe đầu nậu
quát bảo: -
Lên xe! |
|
Chúng
tôi ríu ríu leo lên, bây giờ không ai còn mặt mũi nào để nhìn nhau nữa. Dù
không được sự sắp xếp nhưng theo phản ứng của những con người văn minh, trong
trường hợp này tất cả đàn ông đều tự động lên các ghế trước, dành các băng
sau cho phụ nữ ngồi. Tôi vừa nổ máy đã nghe đầu nậu ra lệnh: -
Cấm xe trở đầu! Đi tới! Hẳn
gã còn muốn đón xe từ Nam Vang xuống. Tôi rồ mạnh ga, rồi cho vọt đi, đầu óc
hoang mang cùng cực trước tình thế này. Ông công chức bự và ông trí thức cùng
lên ngồi ghế với tôi, và tôi không thể không nhìn thấy họ. Làm cho tai nạn
hóa ra bi thảm một cách quái gở thế này là do lỗi ở hai ông. Nhưng phiền
trách họ, ích gì? Họ cũng y hệt chúng tôi, là cũng trần truồng! Có lẽ họ chỉ
hơn tôi chút ít về mặt tư thế, vì còn ngồi tréo mảy được-đó là khả năng tự
che kín bớt phần nào về con người mình-nên còn cố giữ một vẻ đạo mạo hết sức
buồn cười. Một ông trí thức mất kiếng và một ông công chức mất cặp, coi cũng
buồn thảm như là con dê bị mất râu cằm. Còn
tôi, với chức năng phải một chân đạp ga, một chân giữ số, tôi đành phơi bày
hơi quá lộ liệu về cơ thể mình. Nghề nghiệp luôn luôn quyết định cho cách
giới thiệu con người chúng ta ngoài xã hội. Quả thực tôi chưa bao giờ dự liệu
có lúc lại phải trình làng trong tư thế này. Riêng tôi, với nền giáo dục đã
được hưởng thụ từ cha ông mình, tôi không bao giờ quay nhìn lại sau, dầu chỉ
một lần, và lúc nổ máy để cho xe chạy tôi đã bẻ kiếng chiếu hậu sụp xuống cho
khỏi vô tình nhìn thấy phía sau. Con người ít nhiều vẫn có khuynh hướng về sự
tò mò một cách bất lương, và tốt hơn hết là nên dẹp bỏ mọi thứ điều kiện giúp
khuynh hướng ấy tồn tại. Nhưng dầu không được quan sát rộng khắp, chỉ cần
xuyên qua hai ông cùng ngồi băng trước, tôi cũng đoán hiểu được tình trạng
chung. Thật không có một tiếng nào chính xác để mà đặt tên cho tình huống
này. Thiếu vắng quần áo, ông trí thức lớn chỉ là bộ xương lép kẹp, bên cạnh
ông công chức bự là một khối mỡ nhão nhề. Văn minh con người trước hết hẳn là
văn minh bao bì. Nhiều món sản phẩm được nghe quảng cáo rầm rộ, đến khi cởi
bỏ bao bì chỉ là một thực tại hết sức nản lòng. Bây
giờ tôi không biết mình phải nên chạy chậm hay là chạy mau. Quần áo cũng có
quan hệ đến cả tốc độ. Thà là ăn mặc bảnh bao, phóng xe vi vút, coi nó ra
trò. Còn như thế này... thật là khác gì một bọn sinh vật nào đó từ nơi xa lạ
lạc xuống địa cầu, tò mò chiếm đoạt một chiếc xe đò để thử du xuân trong một
đoạn trường. Nhưng rồi sau đó họ có thể biến mất đi trong cõi không gian vô
tận, còn lũ chúng tôi sẽ phải lưu diễn về sự trần truồng này giữa người thiên
hạ như thế nào đây? Tôi
cũng tự hỏi những người trong xe đang có tâm trạng ra sao, họ đang tự cười
hay đang khóc thầm? Có lẽ họ đều nhận thấy cuộc đời không phải luôn luôn diễn
tiến một cách khôn ngoan, nghiêm túc, mà vẫn có thể dẫn dắt chúng ta đến
những tình huống lạ thường, thậm chí là quái dị nữa. Như thế, kẻ biết điều
nhất là phải an ủi lấy mình vì đã chấp nhận làm những hành khách trong một
chuyến xe... định mệnh. Riêng tôi là người lao động xưa nay, sống đời hiền
lành, tôi chỉ tìm riêng cho mình được mỗi kết luận, là không nên chạm tự ái
những người quyền lực. Đó là ông quan, ông tòa, ông thầy, ông cảnh sát, ông
chủ báo, ông chủ nợ, kể luôn các loại thủ trưởng và cả ông tướng cướp nữa.
Chạm vào tự ái của họ có thể ta bị lột truồng như chơi, nghĩa là bị trả ngược
về điểm khởi đầu. Và như vậy đó, tất cả những người hiền lương có chút suy nghĩ
trên thế gian này, thảy đều có thể đồng ý rằng cái quyền lực chân chính-thực
sự chân chính-phải là quyền lực không có tự ái. Khi
xe chậm lại, tới gần ngã chợ Châu Đốc, tôi nghe tiếng nói vang từ băng sau: -
Anh Sáu! Coi có chỗ tiệm nào bán đồ cũ thì dừng lại nghen! Giọng nói của chị
Tư Lành, chỗ bạn hàng quen. Chị là chủ vựa trái cây ở chợ Nam Vang. -
Chị định mua chịu được sao? Giọng chị rành rọt: - Khỏi lo. Lúc thấy bọn cướp tôi đã nhét liền dưới
ghế được một xấp bạc, bọn nó lên xe lo quơ gấp đồ hành lý, dễ gì mà thấy. Mua
ít đồ cũ cho bà con dùng đi anh Sáu ơi! Không phải trong đời chúng ta đều được nhiều lần
nghe những câu nói quý giá vào loại như thế. Câu nói giải tỏa nỗi lo âu chính
đè nặng lòng mình, câu nói thiết thực bổ cứu cho một thực trạng ê chề, đủ đầy
ý nghĩa đùm bọc của kẻ sớm biết lo xa, giúp cho mỗi người như tìm thấy lại
giá trị của mình. Hồi đó, chợ Châu Đốc còn vắng vẻ nên sự thu gom đồ
cũ bắt phải đợi chờ. Tôi phải cho xe di động để tránh khỏi sự tò mò của những
đám người chỉ chực vây quanh. Cảnh tượng chiếc xe lạ lùng như vậy ngàn năm dễ
có một lần. Chính cũng nhờ thế người ta nhìn thấy đâm ra sửng sốt, đỡ gây nên
những ồn ào. Hình như do các chùa chiền Núi Sam ảnh hưởng, đa số bà con ở tại
vùng này đều có tấm lòng mến đạo, và bọn chúng tôi dễ gợi cho họ ý niệm về một
giáo phái tân kỳ vừa kịp hạ sơn hơn là một lũ chúng sinh vô phúc mới bị bọn
cướp trấn lột. |
|
Nhận
được mớ đồ cũ xong, chị Tư trao hết số tiền giữ được, và tôi vội phóng xe đi.
Cuộc phân phối y trang diễn ra một cách thật sự kỷ luật vì không có chuyện
chen lấn, tranh giành. Cuối cùng kết quả như cuộc xổ số mà chị Tư Lành là
thần định mệnh. Mọi người đón nhận phần mình theo cái phúc phận mà chị dành
cho, qua mỗi gói vải từ sau ném tới. Tôi được một áo thun trắng với ba lỗ
rách, một quần đùi xanh không có dây lưng. Đúng là y trang của một cầu thủ về
vườn. Hồi ấy, dây thun không phải là chuyện dễ tìm, nhưng một tài xế đâu
thiếu các sợi dây kẽm, dây đồng ở chỗ mình ngồi. Tôi vừa lái xe, vừa tròng
quần vào rồi làm một cái mốc thép thâu hẹp lưng quần cho nó khỏi tụt những
lúc xuống lên. Bởi vì, kể từ lúc ấy, con người có thể xoay trở nhiều chiều.
Bao bì vẫn có khả năng định hướng cho các cử động.
Bây
giờ đã có quần áo, mọi người có thể nhìn nhau và đủ tư thế để cười một cách
thông cảm để xóa bớt sự ngượng ngập vừa qua. Rõ ràng không ai được mặc như
mình chờ đợi, và cũng không có một nhà thời trang tài ba nào dám nghĩ tới
những kiểu ăn mặc lạ lùng như vậy. Cuộc đời mãi mãi vẫn là một tay đạo diễn
hết sức cừ khôi. Sau
tai nạn ấy, tôi có ấn tượng không mấy tốt đẹp đối với tuyến đường nên bèn tìm
cách chuyển về miền Tây, chạy ngã Cần Thơ-Sóc Trăng. Chừng ba tháng sau, tôi
nghe tên cướp bị bắn chết. Một cuộc phục kích phối hợp giữa cảnh sát Việt và
Miên ở vùng biên giới đã xoá bỏ hẳn được băng nhóm ấy. Thực tình, tôi cảm
thấy thương cho tên đã trấn lột mình. Có lẽ vì tôi nhớ lại y không lột đồ mấy
đứa trẻ thơ, và y cũng biết tôn trọng-ở cái mức độ cướp bóc- những người làm
mẹ. Con người có chút hiểu biết ở trong xử sự với người, dầu là kẻ cướp, vẫn
làm cho ta động lòng. Dầu
sao đó cũng là một kỷ niệm khó quên. Tôi bảo nó thuộc năm Chó hay năm Heo là
vậy đó, vì mình bị cướp quát nạt như đối với chó và còn bị lột trần truồng
như heo. Tôi
góp lời với bác Sáu: -
Người ta vẫn nói " trần truồng như nhộng!" -
Ừ, thì như nhộng. Mà nhộng đầu xuân! Bác
bật cười lên ha hả, tiếng cười thay thế cho lời kết luận về câu chuyện cũ,
của một thời xưa. 1 - 1988 |
No comments:
Post a Comment